84
Nе'matlarning narxi ularning tabiatdagi yoki istе'molchi ixtiyoridagi zaxirasiga
bog‘liq. Nе'matlarning zaxirasi qancha ko‘p bo‘lsa, qo‘shimcha birlik ne’mat
qimmati shuncha past bo‘ladi va ularning narxi shuncha arzon bo‘ladi. Aksincha,
ularning zaxirasi qancha kam bo‘lsa, qo‘shimcha birlik ne’mat qimmati shuncha
yuqori va narxi shuncha qimmat bo‘ladi. Demak, ne’matning narxi uning umumiy
nafliligi bilan emas, balki chekli nafliligi bilan belgilanadi. Shunday ekan, nе'matlar
narxi ularning chеkli nafliligiga to‘g‘ri, zaxirasiga esa tеskari proporsional bo‘ladi.
Umumiy naflilik
biror ne’matdan ketma-ketlikda iste’mol qilib borilganda
ulardan olingan jami naflilik yig‘indisini ifodalaydi va u o‘sib borish xususiyatiga
ega. Shu bilan birga iste’mol to‘yingan sharoitda umumiy naflilik o‘zining maksimal
qiymatiga erishadi.
Chekli naflilik
ne’matdan qo‘shimcha bir birlik iste’mol qilish natijasida
olinadigan qo‘shimcha naf miqdorini ifodaladi. Chekli naflilik - bu naflilik
funksiyasidan biror ne’mat o‘zgaruvchisi bo‘yicha olingan xususiy hosilaga teng:
i
i
X
TU
MU
.
Bu yerda:
i
MU
-
i
-ne’mat bo‘yicha chekli naflilik darajasi; Δ
TU
– umumiy
naflilik darajasining o‘sgan qismi;
i
X
-
i
-ne’matni iste’mol qilish miqdorining
o‘sgan qismi.
Umumiy va chekli naflilikning o‘zgarishi 6.4-rasmda keltirilgan.
Dostları ilə paylaş: 
