O‘zbekiston respublikasining davlat standarti turizm va yondosh xizmatlar. Sanatoriy-kurortda davolash. Xizmatlarga doir talablar

B ilova 
(ma’lumot uchun) 
Tabiiy shifobaxsh suvlarning fizik-kimyoviy, kimyoviy va mikrobiologik 
tadqiqotlari 
 
Tabiiy shifobaxsh suvlarning xususiyatlari bo‘yicha quyidagi sinovlarni o‘tkazishda 
quyidagi masalalarni ko‘rib chiqish mumkin: 
a) fizik va kimyoviy sinovlar 
- ekstraksiya paytida suv harorati °C da; 
- buloq haroratida namuna olish (elektrometrik) paytida suvning pH; 
- namuna olish paytida suvning elektr o‘tkazuvchanligi va buloq haroratida va 
μS/cm da 25 °C; 
- 180 °C va 260 °C da umumiy quruq qoldiq; 
- standart kalomel elektrodga nisbatan namuna olish paytida suvning oksidlanish-
qayta tiklanishning kuchlanishi (mV da UH kattligi); 
- g/sm
3
da zichlik; 
- namuna olish paytida radiatsiya faolligi va qoldiq faollik; 
- qorishma gazlar (kislorod, vodorod sulfidi, karbonat angidrid va metan);
- uglerod ikki oksid, azot, kislorod, vodorod, geliy, metan va gomologik 
uglevodorodlar kabi erkin gazlar (hajm bo‘yicha ulush). 
b) kimyoviy sinovlar 
- kationlarning tarkibi: natriy, kaliy, ammoniy, magniy, kaltsiy, marganets, temir;
- anionlarning tarkibi: ftorid, xlorid, yodid, nitrit, nitrat, sulfat, vodorod fosfat, 
gidrokarbonat/karbonat, vodorod sulfid/sulfid; hamda sho‘r suvda bromid; 
- dissotsiatsiyalanmagan moddalar tarkibi: H
2
SiO
3
shaklidagi kremniy kislotasi va 
H
3
BO
3
shaklida borat kislotasi; 
- massa konsentrasiyalari yig‘indilarini mg/l da, ekvivalent konsentratsiyalarni 
mequ/l da va ekvivalent kasrlarni mequ-% da hisoblash; 
- mikroelementlarning tarkibi: mishyak, kadmiy, xrom, simob, nikel, qo‘rg‘oshin, 
surma, selen, bariy; ehtimol, shuningdek, mis, rux, kobalt, molibden, vanadiy, qalay, 
kumush, alyuminiy va boshqalar, shu jumladan metabolit elementlar;
- organik moddalar tarkibi: erigan organik bog‘langan uglerod, kaliy manganat 
bilan oksidlanish, fenol sifatida fenol ko‘rsatkichi, polisiklik aromatik uglevodorodlar 
(oltita asosiy birikmalar), uchuvchi organogalogen birikmalar (erituvchilar va 
galoformalar); ayniqsa, dastlabki sinov paytida yoki ifloslanishga shubha tug‘ilsa: 
ekstraksiya qilinadigan moddalar, organik bog‘langan azot, detergentlar, nitratlangan va 
galogenli aromatik moddalar, pestitsidlar;
- qo‘llash joyida suvning harakatiga ta’sir qiluvchi moddalarning tarkibi. 
c) mikrobiologik sinovlar 
- tabiiy shifobaxsh suvlar: ichak tayoqchalari bakteriyalari 250 ml da, Escherichia 
coli 250 ml da, fekal streptokokklar omonas 250 ml da, sulfit tayoqchalari 50 ml da, 20 °C 
da (44 ± 4) soatdan keyin 1 ml da koloniylar soni, 37 °C da (20 ± 4) soatdan keyin 1 ml da 
koloniylar soni; 
- sog‘lomlashtiruvchi jismoniy tarbiya uchun basseynlar va vannalar: ichak 
tayoqchalari 100 ml da, Escherichia coli 100 ml da, 36 °C da Pseudomonas aeruginosa 
100 ml da, koloniylar soni 20 °C va 36 °C da 1 ml da; Legionella spetsifikatsiyasi 1 ml da 
(iliq ko‘pikli basseynlar suvida, shuningdek, qo‘shimcha aerozol hosil qiluvchi suv 
aylanuvchi basseynlarda va suv harorati > 23 °C bo‘lgan basseynlarda). 

---

Oʻz DSt ISO 21426:2022 (ISO 21426:2018, IDT)
22