9-modda. Fuqarolik huquqlarini amalga oshirish Fuqarolar va yuridik shaxslar o‘zlariga tegishli bo‘lgan fuqarolik huquqlarini, shu jumladan
ularni himoya qilish huquqini ham o‘z xohishlariga ko‘ra tasarruf etadilar.
Fuqarolar va yuridik shaxslarning o‘z huquqlarini amalga oshirishdan voz kechishi bu
huquqlarning bekor qilinishiga olib kelmaydi, qonunda nazarda tutilgan hollar bundan
mustasno.
Fuqarolik huquqlarini amalga oshirish boshqa shaxslarning huquqlarini hamda qonun
bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini buzmasligi shart. Fuqarolik huquqiy munosabatlari
ishtirokchilarining halol, oqilona va adolat bilan harakat qilishi nazarda tutiladi.
Fuqarolar va yuridik shaxslar o‘z huquqlarini amalga oshirishda jamiyatning ma’naviy
tamoyillari va axloqiy normalarini hurmat qilishlari, tadbirkorlar esa — ish odobi qoidalariga ham
rioya etishlari kerak.
Fuqarolar va yuridik shaxslarning boshqa shaxsga zarar yetkazishga, boshqacha
shakllarda huquqni suiiste’mol qilishga, shuningdek huquqni uning maqsadiga zid tarzda
amalga oshirishga qaratilgan harakatlariga yo‘l qo‘yilmaydi.
Ushbu moddaning
uchinchi
,
to‘rtinchi
va
beshinchi
qismlarida nazarda tutilgan talablarga
rioya qilinmagan taqdirda, sud shaxsga qarashli huquqni himoya qilishni rad etishi mumkin.
LexUZ sharhi Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 13-modda , mazkur Kodeksning 8 , 10 — 13 , 17 , 22 , 41-moddalari . 10-modda. Fuqarolik huquqlarini sud orqali himoya qilish Oldingi tahrirga qarang. Fuqarolik huquqlari protsessual qonunchilik yoki shartnomada belgilab qo‘yilganidek,
ishlar qaysi sudga taalluqli bo‘lishiga qarab, sud, iqtisodiy sud yoki hakamlik sudi (bundan keyin
— sud) tomonidan himoya qilinadi.
(10-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son) LexUZ sharhi Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy protsessual kodeksining 29-moddasi . Qonunda nazarda tutilgan hollardagina fuqarolik huquqlari ma’muriy tartibda himoya
qilinadi. Ma’muriy tartibda qabul qilingan qaror ustidan sudga shikoyat qilish mumkin.
LexUZ sharhi Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 55-moddasi , mazkur Kodeksning 9 , 11 — 15- moddalari , O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik protsessual kodeksi 3, 4 , 26, 27-moddalari , O‘zbekiston Respublikasining Iqtisodiy protsessual kodeksining 25 — 31-moddalari , O‘zbekiston Respublikasining 16.10.2006-yildagi “Hakamlik sudlari to‘g‘risida”gi Qonunining 9 , 11-moddalari .
