O’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti
Ma‟ruza mashg‟ulotning texnologik xaritasi
Yüklə 3,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ma‟ruza mashg‟ulotning texnologik xaritasi Faoliyat bosqichlari Faoliyat mazmuni O’qituvchining talabaning I. Kirish bosqichi (10 daqiqa) 1.1.Mavzuning nomi, maqsadi, o‘qitish natijalarini, mavzuning rejasini e‘lon qiladi. 1.2.Mavzu bo‘yicha asosiy tushuncha va tayanch iboralarni sharhlaydi va ularni yozdiradi. 1.3.Baholash mezonlarini e‘lon qiladi. Tinglaydilar. Asosiy tushuncha va iboralarni yozib oladilar II. Asosiy bosqich (60 daqiqa) 2.1.Bugungi o‘quv mashg‘ulotida nimalarni muhokama qilishimizni chuqur o‘ylab javob berishni, unda aosiy tushuncha va iboralarning o‘rnini aniqlashni ularning o‘rganilish ketma - ketligini raqamlar asosida belgilashni taklif qiladi (Kutish hamkori). 2.2.Aqliy hujum metodi yordamida talabalarni faollashtiradi. « Intelektga oid qanday yondashuvlarni bilasiz ?» savolini beradi va qisqa iboralar bilan javob berishini so‘raydi. Javoblarni doskaga yozib boradi. 2.3.Javoblarni guruhlashtirishni va sistemalashtirishni taklif qiladi. Talabalar bilan hamkorlikda, ularning javoblari asosida klaster ishlab chiqadi. Faoliyat jarayonida javoblarni aniqlash tiradi, tuzatadi, o‘zgartirishlar kiritadi. Daftarlariga yozib, asosiy tushuncha va iboralarni raqamlar bilan belgilab chiqadilar. Savolga javob beradilar. Javoblari guruhlashtirib, klaster ishlab chiqishga yordam beradi. Eshitadilar. Zarur ma‘lumotlarni yozib oladilar. Fikr almashadilar. 88 2.4.Rejalar asosida (klasterga qarab) mavzuning mazmunini yoritadi. Ekranda chizmali organayzerlarni namoyish etib, personalning xizmat- kasb jihatidan ko‘tarilish tizimini, kadrlar zaxirasi va ular bilash ishlash, kadrlar zaxirasini shakllantirish manbalari kabilarni sharhlaydi, tushuntiradi (slaydlar). 2.5.Talabalarni uchta guruhga bo‘ladi.T - sxemani to‘ldirish qoidasini tushuntiradi. Oldin individual, so‘ngra guruhlarda mavjud savollar bo‘yicha T - sxemani to‘ldi rishni aytadi. Format qog‘ozlarini tarqatib, guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi. Guruhlar ishini kuzatadi, yo‘naltiradi, maslahatlar beradi. 2.6.Olingan natijalar bo‘yicha taqdimot o‘tkazilishini e‘lon qiladi. Taqdimot jarayonida talabalar bilan birgalik da sxemaning to‘liq ishlab chiqilganini tahlil qiladi, kamchiliklarni to‘ldiradi, aniqlashtiradi, to‘g‘rilaydi va baholaydi. 2.7.T- sxemaning oxirgi to‘g‘ri variantini daftarlariga ko‘chirishni taklif qiladi. Har bir talaba individual T- sxemani ishlab chiqadi. So‘ng T- sxemalar solishtiriladi va bita umumiysi guruhlarda ishlab chiqiladi. Guruh sardorlari ishlarini doskaga ilib, uni sharhlay-di. (5 daq.). Boshqa guruh a‘zolari qo‘shimchalar kirita - di, to‘g‘rilaydi, savollar beradi. T- sxemani daftarlariga ko‘chiradilar. III. Yakuniy bosqich (10 daqiqa) 3.1.Mavzuni umumlashtiradi, xulosalar qiladi va yakun yasaydi. Talabalar diqqatini mavzuning asosiy tomonlariga qaratadi. 3.2.Talabalar faoliyatini baholaydi: eng faol ishtirokchilar bilan birga guruh ishlarida eng sust ishtirok etganlarni ham aytib o‘tadi. Guruh ishlarini samarasini oshirish bo‘yicha takliflar beradi. 3.3.Talabalarga mashg‘ulot boshida belgilangan asosiy tushuncha va iboralarni ketma- ketligi taqdim etilgan ma‘lumotni bayon etish strukturasi bilan solishtirishni taklif qiladi. 3.4.Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi: (1) ma‘ruza materialini insert texnikasini qo‘llagan holda o‘rganib chiqish; (2) insert jadvalini to‘ldirish. Eshitadilar. Asosiy tushuncha va iboralarni uzlari tuzgan ketma-ketlik bilan solishtirib ko‘radilar. Vazifani yozib oladilar. 1-ilova 1 Tayanch ibora va tushunchalar Individ; individuallik; temperament; xarakter; irodaviy sifatlar; emotsiya (hissiyot)lar; shaxs iqtidori; qobiliyatlar; intellekt; orttirilgan sifatlar; intellektual salohiyat;. qobiliyatlarning psixologik strukturasi; qobiliyatlar va qiziqishlar diagnostikasi; nutqining xususiyatlari; tashqi qiyofa; fizionomika; xiromantiya; konstitusion nazariyalar. 2-ilova 89 3-ilova Individuallikni izohlovchi xususiyatlar majmuasi 4-ilova Shaxs intellektual salohiyatini shakllanganlik darajalari Geniy, dohiy Talant, iste‟dod Qobiliyat Iqtidor Layoqat INDIVIDUALLIK Qobiliyatla r Temperam ent Emotsiya (hissiyot) lar va motivasiya Xarakter Irodaviy sifatlar Ijtimoiy ustanovkalar T (P) – tabiat (o‘simlik, hayvonlar, mikroogranizmlar); T – texnika (mashina, materiallar, energiyaning turlari); O (Ch) – odam (odamlar guruhi, jamoalar); B (Z) – belgilar (turli ma‘lumotlar, belgili simvollar); I (X) – badiiy, ijodiy obrazlar (tasviriy san‘at, musiqa). 90 5-ilova Nerv jarayonlari va temperament tiplari o‟rtasidagi o‟zaro bog‟liqlik 6-ilova Faoliyatga nisbatan yondoshuvlarga xos xarakter tizimlari 5. Amaliy mashg‟ulotning ta‟lim texnologiyasi O‘z - o‘ziga munosabatiga aloqador xerekterologik sifatlar Narsalar va hodisalarga munosabatlard a namoyon bo‘ladigan xususiyatlar Mehnat faoliyatida namoyon bo‘ladigan xarakterologik xususiyatlar Insonlarga nisbatan bo‘lgan munosabatlarda namoyon bo‘ladigan xarakter ologik sifatlar NERV SISTEMASINING TIPLARI muvozanat la-shgan muvozanat siz inert kuchsiz temperament sangvinik xolerik flegmatik melanxolik 91 O’quv soati: 2 soat Talabalar soni: O’quv mashg’ulotining shakli Bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish Mavzu rejasi 1.Individual-tipologik xususiyatlar klassifikasiyasi. 2. Qobiliyat va uning xarakteristikasi 3.Temperament va faoliyatning individual xususiyatlari. 4.Xarakter va uning umumiy xarakteristikasi Mashg’ulot ning maqsadi: Talabalarga bilish jarayonlari: sezgi, idrok, tasavvur, xotira, tafakkur, xayol, diqqat, nutq to‘g‘risida nazariy bilimlar berish, idrok qilish jarayonlariga xos qonuniyatlarni, diqqatni jalb etishning universal qoidalarini o‟zlashtirish hamd a xotira qonunlariga tayanib xotirani rivojlantirish yo‘llari bo‘yicha amaliy ko‟nikmalarni shakllantirish. Pedagogik vazifalar: 1. Individual-tipologik xususiyatlar klassifikasiyasi haqida tushuncha berish; 2. Shaxs iqtidori va qobiliyatlari diagnostikasi intellektni o‘lchaydigan testlar va ularning turlari to‘g‘risida ma‘lumot berish; 3. Intellekt nazariyalarining tabaqalanishi haqida tasavvurlarini shakllantirish; 4. Intellektning Terstoun modeli haqida to‘liq axborot berish; 5. Intellektning Gilford modeli haqida ma‘lumot berish; 6. Temperament va faoliyatning individual xususiyatlari xaqida ma‘lumot beriladi. 7. Xarakter va shaxs to‘g‘risida ma‘lumot beriladi. O’quv mashg’ulotining natijalari : 1. ―Individ‖ va ―individuallik‖ tushunchalari. Individuallikni izohlovchi xususiyatlar majmuasi. Temperament. Xarakter. Irodaviy sifatlar. Emotsiya (hissiyot) lar va motivatsiya. Ijtimoiy ustanovkaga oid yondashuvlar haqida gapirib beradi; 2. Intellekt va uning ta‘riflari. Qobiliyatlardagi tug‘ma va orttirilgan sifa tlar. Shaxs intellektual salohiyatini shakllanganlik darajalari. Qobiliyatlarning psixologik strukturasi. Qobiliyatlar va qiziqishlar diagnostikasi. Intellektning o‘lchaydigan testlar va ularning turlari to‘g‘risida ma‘lumotga ega bo‘ladilar; 3. Intellekt nazariyalarining tabaqalanishi haqida bilimlarini tushuntiradilar; 4. Intellektning Terstoun modeli haqida to‘liq axborotga ega bo‘ladilar; 5. Intellektning Gilford modeli haqida bayon etadi; 6. Temperament. I.Pavlovning temperament xususiyatlarini belgilab beruvchi uch oliy nerv tizimi xossalari. Nerv jarayonlari va temperament tiplari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqli gi to‘g‘risida ma‘lumotga ega bo‘ladilar. 7. Xarakter. V.S.Merlinning xarakter xususidagi qarashlari. S.L.Rubinshteyn bo‘yicha shaxsning o‘ziga xosligligini ifo dalovchi xarakterologik tizim. Faoliyatga nisbatan yondoshuvlarga xos xarakter tizimlari. Nutqining xususiyatlari. Tashqi qiyofa. Fizionomika. Xiromantiya. Konstitusion nazariyalar haqida tushuncha hosil qilinadi. Ta’lim metodlari Blits so‘rov‖, ―Klaster‖ ―Aqliy hujum‖, ―Guruhlarda ishlash‖, ―Baliq skleti‖ usullari. Ta’lim vositalari Ma‘ruza matni, format qog‘ozlari, markerlar, skotch, o‘quv tarqatrma materiallari 92 Ta’lim shakllari Jamoaviy, juftliklarda va guruhlarda ishlash. O’qitish shart -sharoiti Texnik vositalardan foydalanish va guruhlarda ishlashga mo‘ljallangan auditoriya Monitoring va baholash Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi asosida baholash. Amaliy mashg‟ulotning texnologik xaritasi Faoliyat bosqichlari Faoliyatning mazmuni O’qituvchining Talabaning I. Kirish bosqichi (10 daqiqa) 1.1.Mavzuning nomi, maqsadi, kutilajak natijalarini eslatadi, ularning ahamiyatliligi va dolzarbligini asoslaydi. 1.2.Seminar mashg‘ulotning o‘tkazilish shaklini va tartibini tushuntiradi. 1.3.Guruhlar faoliyatini baholash mezonlarini e‘lon qiladi. 1.4.Mashg‘ulot so‘ngida test o‘tkazilishini uqtiradi. Tinglaydilar. II. Asosiy bosqich (60 daqiqa) 2.1. Talabalar bilimini faollashtirish maqsadida tezkor- so‘rov texnikasini qo‘llab, quyidagi savollarn i beradi: 1. Individ va individuallik tushunchalari bir-biri bilan qanday farqlanadi? 2. Individuallikni izohlovchi qanday xususiyatlar majmuasi mavjud? 3. Shaxs iqtidori va qobiliyatlari diagnostikasi deganda nimani tushunasiz? 4. Intellektga nisbatan qanday ta‘rifla r berilgan? 5. Shaxs intellektual salohiyatini shakllanganlik darajalari ketma-ketligi qanday tashkil topgan? 6. Qobiliyatlarning psixologik strukturasi deganda nimalarni bilasiz? 7. Temperament nima va u qanday xususiyatlar majmuiga kiradi? 8. Nerv jarayonlari va temperament tiplari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni o‘rgangan olimni ayting? 9. Xarakterga qanday bera olasiz? 10. Fanda faoliyatga nisbatan yondoshuvlarga xos qanday xarakter tizimlari farqlanadi? Berilgan javoblarni tahlil qiladi, kamchiliklarini to‘ldiradi, xatol arini tuzatadi. 2.2. Talabalarni ixtiyoriy ravishda uchta kichik guruhga bo‘ladi va hamkorlikda topshiriq bajarishlarini uqtiradi. 2.3. Mustaqil ravishda bajarish uchun Tinglaydilar. Savollarga javob beradilar. Gur uhlarga bo‘linadi. Berilgan topshiriqlarni avval juftliklarda, so‘ngra guruhlarda muhokama qiladi, fikralar bildiradi, optimal variantini tanlab jadvalni to‘ldiradi. Tayyor javobni format qog‘oziga tushirib, taqdimotga tayyorlaydi. Guruhdan bittadan ishtirokchi chiqib tayyor ishlarini taqdimotini qiladi, javoblarini izohlab, asoslaydi. 93 testlarni tarqatadi. Guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi, talabalarni kuzatadi, yo‘na ltiradi, maslahatlar beradi. 2.4. Taqdimot boshlanishini e‘lon qiladi. Yo‘naltiruvchi, maslahatchi sifatida ishtirok etadi.Javoblarni aniqlashtiradi, to‘ldiradi, izoh beradi va tuzatishlar kiritadi. III. Yakuniy bosqich (10 minut) 3.1. Mavzuni umumlashtiradi, umumiy xulosalar qiladi, yakun yasaydi. Talabalar diqqatini mavzuning asosiy tomonlariga qaratadi. 3.2. Amalga oshirilgan faoliyatning kelajakda kasbiy faoliyatlari uchun zarurligini qayd qiladi. 3.3.Test varaqlarini tarqatib, javob berishlarini so‘raydi. 3.3. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi: (1) nazorat savollariga og‘zaki javob berish; (2) Savollar asosida BBB jadvalini to‘ldirib kelish. Tinglaydilar. Vazifani yozib oladilar. ilova Stenford-Bine testining nazariy modeli 2-ilova Konfigurasiy a Tahlil Nusxa olish Matrisalar Qog‘ozlarni ulash va qirqish 1-daraja 2-daraja 3-daraja Subtestlar Kristallashgan qobiliyat Joriy qobiliyat Qisqa muddatli xotira G Verbal fikrlash Miqdoriy fikrlash Abstrak fikrlash Lug‘aviy Tushuncha Safsata Verbal munosabat Miqdoriy Sonlar qatori Tenglik tuzish Tavirli xotira So‘zli xotira Sonli xotira Predmetli xotira 94 C M D N E I T S R C U B M S F Divergent tafakkur ilova Sizning ishga layoqatingiz bir xil bo‘lib, faqat ma‘lum sabablarga ko‘ra o‘zgaradi. Qarorlarni yuqori darajada qabul qilasiz va ularni o‘zgartirishni xohlamaysiz. Siz belgilangan qoidaga, tartib- intizomga rioya etasiz, batartiblikni yoqtirasiz. Sizning ishga layoqatingiz kayfi- yatingizga bog‘l iqki, u asossiz sa- bablar tufayli ham o‘zgarib turadi. Ko‘tarinkilik faollikni pasayishi bilan almashib turadi. Siz omadga suyanib, tayyorgarliksiz harakat qilasiz. Sizda qat‘iy ish tartibi va ko‘rsatmalarga amal qilish qiyin. Siz janjal va noxush holatlarning sabablarini ochiqchasiga yoq- tirmaysiz. Siz aqlni tuyg‘ulardan ustun qo‘yasiz. Odamlarni simpa - tiyasiga qaramay, ular haqida haq- qoniy mulohaza bildirasiz. O‘zingiz va o‘zgalarning shaxsiy hayotiga doir mavzularni muhokama qilishni xush ko‘rmaysiz. Siz yaxshi munosabat uchun ishda murosaga borishga moyilsiz. Siz odamlar o‘rtasidagi his - tuyg‘u va o‘zaro munosabatlarga qiziqasiz. Boshqalarga yoqimli bo‘lish uchun tez- tez kompliment so‘zlardan ishlatishga intilasiz. Siz realistsiz, bo‘m - bo‘sh xayo llarni yomon ko‘rasiz. Siz amaliyotchi va faoliyatlisiz. O‘zingizga ishonasiz. Bir necha ishga bir vaqtni o‘zida bosh urishni yoqtirmaysiz. Ko‘pchilik ishlarni o‘z qo‘lingiz bilan tayyorlashni yoqtirasiz. O‘zingiz va boshqalar tomonidan bajarilgan ish natijalarini tekshirasiz. Siz kelajakni yaxshi ko‘ra bilasiz, o‘tmishni tez -tez esga olasiz. O‘zgarishlarga va yangilikka inti - lasiz. Hayajonlanasiz va shubha- lanasiz, o‘zingizga doimo ishon - maysiz, parishonxotirsiz. Amali- yotdan ko‘ra nazariyaga ko‘proq tayanasiz. Siz muomalada kuzatuvchan, tor- tinchoq va tashabbuskor emassiz. Yangi kishilarga ishonchsizlik bilan Siz yangi kishilar bilan tez til topishasiz, tanishlar davrasini kengaytirishga intilasiz. Sizda Ramziy Eslab qolish Obraz li Xulq- atvorli Semantik Munos abat Tiziml ar O‘zgarishl ar Implikasi ya JARAYO N Bahola sh Konvergent tafakkur Tushuni sh HOSILA Birliklar Sinfla r Ramziy birliklar xotirasi MAZMU N 95 qaraysiz. O‘zingizni nazorat qilasiz, o‘z xizmatlaringizni namoyish etishni yoqtirmaysiz. Munozaralarda ortiqcha so‘zlab qo‘ymaslik uchun o‘zing izni chetga tortib turasiz. o‘zingizdan ko‘ra boshqalarni tu - shunish osonroq. Siz ochiq, boshqa-larga zarurat sezmaydigan va impul‘sivsiz. Siz tez -tez tavakkal qilishga moyilsiz, tortinchoq emassiz. 4-ilova 5-ilova Ekstravert va introvertlarni tavsiflovchi kalit so‟zlar Ekstravert Introvert Suhbatdosh Tinglovchi Ko‘p do‘stli Bir qancha do‘stli Katta jamoa 1-2 kishidan iborat jamoa Oson tanishuvchi Sekin tanishuvchi Fikrlari bilan o‘rtoqlashuvchi Kamdan- kam o‘z fikrini bayon qiluvchi Ham ishlaydi, ham suhbatlashadi Jim ishlaydi Do‘stlari davrasini kengaytirishni xush ko‘radi Do‘stlari davrasini kengayishiga o‘ta ehtiyotkor MAVZU SHAXS TARAQQIYOTINING YOSHGA BOG‟LIQ XUSUSIYATLARI (ma‘ruza – 2 soat, amaliy ma shg‘ulot – 2 soat) 7 .1. Ma‟ruzaning ta‟lim texnologiyasi Yüklə 3,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|