Najmiddin Kubro nomi bilan shuhrat topgan 76 yoshli
Ahmad ibn Umar Xivaqiy o‘z do‘st-u shogirdlari va izdoshlari bilan
ishtirok etadi. U o‘z muridlarini yovga qarshi kurashga ilhom-
lantirib turdi.
Najmiddin Kubro ning iltijo bilan
“Yo Vatan, yo sharofatli o‘lim” deb aytgan xitobi rahnamoligida har bir
mahalla, ko‘cha-ko‘y, guzar-u rasta, masjid-u madrasa va har
bir xonadon janggohga aylanadi. Ko‘cha janglarida minglab
mo‘g‘ul askarlari halok bo‘ldi. Mo‘g‘ullar to shu paytgacha
Movarounnahrning hech bir shah
rida bunchalik qurbon
bermagan edilar.
Chingizxon Najmiddin Kubro ga ahli a’yonlari, barcha
yor-u do‘stlari bilan shahar tashqarisiga chiqib, jon saqlashni
taklif etgan. Ammo shayx
Chingizxon taklifini rad qilib,
“shu tuproqda tug‘ilibmiz, shu tuproqda o‘lamiz!” degan
ekan. Oqibat son jihatidan teng bo‘lmagan dushman bilan
olib borilgan shiddatli jangda og‘ir yaralangan
Najmiddin Kubro o‘lim oldida tig‘ tutgan mo‘g‘ul sarboziga tashlanib,
qahramonlarcha halok bo‘ladi. Jangchi mo‘gullar jonsiz shayx
qo‘lidan bayroqni tortib ololmaydilar.
Mo‘g‘ullar hiyla ishlatib ham ko‘rdilar. Bir cho‘ponga 100-
150 qo‘y, echki berib, shahar darvozasi yonidan haydab o‘tishni
buyuradilar. O‘zlari pistirmada turadilar. Och qolgan aholi
darvozadan chiqib suruv ketidan quvib ketadilar. Shahardan
ancha uzoqlashib qolganlarida mo‘g‘ullar ularga hujum
qiladilar. Yuz mingga yaqin odam qatl etildi. Mo‘g‘ullar qolgan
aholini quvib kelib shaharga kirib jang qiladilar. Biroq shahar
himoyachilari mo‘g‘ullarni shahardan haydab chiqarishga
muvaffaq bo‘ladilar. Keyinchalik ilojsizlikdan holi tang bo‘lib,
taslim bo‘lgan
Urganch bosqinchilar tomonidan talon-toroj
qilinadi. Yuz ming nafar san’at, hunar arboblarini, yosh bolalar
va ayollarni ajratib olib, Mo‘g‘ulistonga jo‘natadilar. Qolgan
xalqni shahardan haydab chiqib, askarlarga 24 nafardan bo‘lib
70
berdilar. Mo‘g‘ul jangchilari yuz ming nafardan ziyod edi.
Shaharning bosh ihota to‘g‘oni buzib yuboriladi. Urganchni
suv bosib vayron bo‘ladi.
