O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

arkoni
hisoblangan. Sa mar qand vilo-
yati ning 
Urgut tu mani 
Sug‘ddagina emas, balki butun O‘r ta 
Osiyoda 
nasroniylik 
markazlaridan bo‘l gan. 
Turk xoqonligining chorvador aholisi qadimdan 
shomoniylik 
diniga sig‘inib kelgan. Bu din jon va ruhlarga, ota-bobolar 
ruhiga sig‘inish e’tiqodini tarbiyalagan. Qadimgi turklar o‘z 
dinini 
“qam” 
deb yuritganlar. Chunki ularda 
“shomon” 
degan 
so‘z bo‘l magan. Bu din koinotni yo‘qlikdan bor qilgan 
Ko‘k 
Tangri
ga e’tiqod qiluvchi yakkaxudolik dini hisoblanadi. 
Chor 
vador ko‘chmanchi aholi Ko‘k Tangri 
ga bag‘ishlangan 
Varaxsha. Devoriy tasvir
* Arkon – dindagi eng muhim vazifa, suyanchiq, 
ma’muriyat
* Qam-shomon – Ko‘k Tangriga sig‘inuvchi yakka- 
xudolik dini

---

25
marosimlar o‘t 
kazib, qur 
bonliklar qilishgan. Masalan, Ko‘k 
Tangri sha rafiga qurbonlik uchun qora qashqa ot so‘ yil gan.
Shaharsozlik. 
V–VII asrlarda dehqonchilik maydonlari 
kengayib, mahsulotlarning ortib borishi, hunarmandchilik 
buyum va jihozlariga bo‘lgan ehtiyoj, savdo-sotiqning avj 
olishi shaharlarning ravnaqiga ta’sir etdi. Shaharsozlikning 
o‘zagi bo‘lgan shahristonlar, ular atrofida rabotlar, bog‘-u 
rog‘lar, asosan, sersuv manzillarda bunyod etilgan. Shahriston 
maydoni dastlab 
15 gektardan
oshmagan. Unda, asosan, boy 
tabaqa istiqomat qilgan. Shahar atrofidagi rabotda hunarmandlar, 
dehqonlar yashagan. Buxoro va Poykand shaharlarining 
maydoni 
20 gektardan
oshmagan. Bu davrda O‘rta Osiyoda 
eng katta shaharlardan biri 
Samarqand 
edi. Uning umumiy 
maydoni qariyb 
200 gektardan
bo‘lgan. Shahriston qurilishi