O`zbekiston temir yo`llari “datk” Toshkent temir yo`l muhandislari instituti

RASULOVA G.F.

BOSHQARUV USLUBLARI

12 mavzu

Boshqaruv uslubi –  bu rahbarning o'ziga bo'ysunuvchilar bilan bo'lgan munosabatlarida namoyon bo'ladigan barqaror xususiyatlar to'plami.

Boshqaruv uslubi –  bu rahbarning o'ziga bo'ysunuvchilar bilan bo'lgan munosabatlarida namoyon bo'ladigan barqaror xususiyatlar to'plami.

• Boshqacha qilib aytganda, bu xo'jayinning qo'l ostidagi xizmatchilarini qanday boshqarishi va aniq vaziyatlardan mustaqil ravishda o'zini tutish uslubini aks ettirishi.
• Boshqaruv uslubi umuman rahbarning xatti-harakatlarini tavsiflamaydi, xususan, barqaror, undagi o'zgarishsiz. Doimiy ravishda har xil vaziyatlarda namoyon bo'ladi. Menejmentning maqbul uslublarini izlash va ulardan foydalanish xodimlarning yutuqlari va mamnunligini oshirishga mo'ljallangan.
• Boshqaruv uslublari kontseptsiyasi Ikkinchi Jahon Urushidan keyin jadal rivojlandi. Biroq, hozirgi kunga qadar uning rivojlanishi bir qator hal qilinmagan muammolarga duch kelmoqda. Asosiy muammolar:
• Boshqaruv uslubining samaradorligini aniqlashdagi qiyinchiliklar. Muayyan uslub yordamida erishilishi kerak bo'lgan natijalar ko'plab tarkibiy qismlarni o'z ichiga oladi va ularni har qanday qiymatga kamaytirish va boshqa uslublarni qo'llash natijalari bilan taqqoslash oson emas.

Rahbar va xodim munosabatlari, guruhdagi psixologik muhit, mehnat jamoasi faoliyatining samaradorligi ko’p jihatdan rahbar qo’llaydigan boshqaruv uslubiga bog’liq. Boshqaruv uslubi – rahbarning o’z xodimlariga nisbatan, ular orasida ishni tashkil etish bo’yicha qo’llaydigan odatiy xatti-harakatlari majmuasidir. Hozirga kelib boshqaruv fanida boshqaruv uslubini farqlashga turli yondoshuvlar mavjud bo’lib, ularning hech biri boshqaruv vaziyatiga mos keluvchi mukammal bir uslubni tavsiya etolmaydi. Har bir uslub albatta bironta cheklanishga ega.

Rahbar va xodim munosabatlari, guruhdagi psixologik muhit, mehnat jamoasi faoliyatining samaradorligi ko’p jihatdan rahbar qo’llaydigan boshqaruv uslubiga bog’liq. Boshqaruv uslubi – rahbarning o’z xodimlariga nisbatan, ular orasida ishni tashkil etish bo’yicha qo’llaydigan odatiy xatti-harakatlari majmuasidir. Hozirga kelib boshqaruv fanida boshqaruv uslubini farqlashga turli yondoshuvlar mavjud bo’lib, ularning hech biri boshqaruv vaziyatiga mos keluvchi mukammal bir uslubni tavsiya etolmaydi. Har bir uslub albatta bironta cheklanishga ega.

• An`anaviy yondoshuv. Boshqaruv uslubini farqlashdagi an`anaviy yondoshuvlardan biri Kurt Levin tomonidan kiritilgan tipologiyaga asoslanib, bunda rahbarlikning avtoritar, demokratik va liberal uslublari farqlanadi. Avtoritar uslubda rahbar hamma boshqaruv qarorlarini o’z qo’liga oladi, qaror ijrosini qattiq nazorat ostiga oladi va yo’l qo’yilgan xatolar yuzasidan beshafqat jazolash shahdini namoyish etadi, xodimga inson sifatida qiziqish bilan qaramaydi. Bunday sharoitda, doimiy nazoratning mavjudligi iqtisodiy jihatdan yuqori ko’rsatkichni ta`minlaydi.