O’zbekistonrespublikasi oliyvao’rtamaxsusta’limvazirligi namangandavlatuniversiteti biologiya kaferdrasi


Yeralar va davrlar rivojlanishi tug’risida tushun cha



Yüklə 2,78 Mb.
səhifə105/132
tarix20.09.2023
ölçüsü2,78 Mb.
#146271
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   132
Evolution MAJMUA

Yeralar va davrlar rivojlanishi tug’risida tushun cha.
Hozirgi kunda yer yuzida ko’pchilik olimlarning fikricha 2 mlnga yakin tirik organizm turlari mavjud bo’lib Shundan 1,5mln hayvonlar va faqatgina 500 minggi o’simliklarga tahluklidir. Birok ba’zi bir ma’lumotlarga karaganda (V.B.Zaxarov, Mamaitov, V.I.Somin 2002) tirik organizmlar turi 3 mlnga yakindir. O’sha olimlarning fikriga ko’ra yer yuzida hammasi bo’lib 50 mlndan ortiq tirik organizm turlari yaShagan. Keyinchalik taShqi muhitning noqulay Sharoit lari tahsirida ko’pchilik turlar o’lib ketgan. Ularning o’rnini o’sha o’zgarayotgan taShqi muhit Sharoit iga moslaShgan va murakkab tuziliShga ega bo’lgan organizm turlari egallab olgan. Keyingi ma’lumotlarga ko’ra (V.B.Zaxarov va boshqalar 2002) planetamiz bundan 4,6 mlrd yil oldin Shakllangan. Yer tarixini Yera va davrlarga bo’lib o’rganiSh qabul qilingan. Yera yunoncha Yera so’zidan olingan bo’lib, ayrim son, boShlang’ich raqam mahnosini anglatadi, ya’ni biror yil hisobining boShi va Shunday yil hisobi sistemasidir. Yerning geologik tarixidan mahlum tog’ jinslari paydo bo’lgan, bir necha 10 mln yillarni o’z ichiga olgan muddat. Yer Shari tarixida 5 Yeralar mavjud bo’lib, ularning ko’pchiligi davrlarga bo’linib o’rganiladi:
1. Arxey Yerasi davomiyligi 900 mln yilni taShkil qiladi.
2. ProtYerozoy Yerasi, u 2000 mln yil davom etgan.
3. Poleozoy Yerasi, 340+10 mln yil davom etgan bo’lib, u 6 ta davrni o’z ichiga oladi:
a) Kembiy davri 80+20 mln yil.
b) Ordovik davri 55+10 mln yil.
v) Silur davri 35+10 mln yil.
g) Devon davri 55+10 mln yil.
d) ToShko’mir davri (karbon) 65+10 mln yil davom etgan.
e) PYerm davri 50+10 mln yil.
4. Mezazoy Yerasi 165 mln yil davom etib, 3 ta davrni o’z ichiga oladi:
a) Trias davri 40+5 mln yil;
b) Yura davri 60 mln yil;
v) Bo’r davri 70 mln yil;
5. Kaynazoy Yerasi 2 ta uchlamchi va to’rtlamchi (antropogen) davrlardan iborat bo’lib, u 66+3 mln yil davom etgan. Uchlamchi davri pastki uchlamchi yoki poleogen (41+2 mln yil) va yuqori uchlamchi yoki neogen (23 mln yil) qismlarga ajratib o’rganiladi.

Yüklə 2,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   132




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin