O’zbeksiton Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Toshkent Arxitektura va Qurilish Instituti Qurilishni boshqarish fakultetiti
uchun o’zidan 10 barobar ko’p suv keraka bo’ladi
Yüklə 451,38 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O’simliklar va suv bilan inson organizmiga tushadi va keyinchalik ogir kasallik va irsiy kasalliklarga olib keladi.
|
uchun o’zidan 10 barobar ko’p suv keraka bo’ladi.
Mramor ni qazib olish ishlov berish paytida keraksiz to’g jinlari bilan har metal moddalar yoki fosfor, simob, oltingugurt, qo’rg’oshin alyumin, temir metasilikat kislota H2SiO3 moddlari kam miqdorda suv bilan oqava suvlarga qo’shilib ketadi. Maishiy xo’jalik va yer osti suvlaridan foydalanishda bu moddlar bir qancha qismi insonlarga zarar yetkazadi. Qishloq xo’jalik ekinlarida yer osti quduqlarda va h.k larda. Bu moddalar O’simliklar va suv bilan inson organizmiga tushadi va keyinchalik ogir kasallik va irsiy kasalliklarga olib keladi. Shunday zararlangan hududga misol qilib Almata viloyati Tekeli shaxridagi Mramorni qayta ishlash zavodini keltirib o’tsak 7 bo’ladi bu zavoddan chiqayotgan chang to’zonda atrofdagi maxalliy aholi zarar ko’rgan ekinlar ustida qum changlar to’lib qolgan ichimlik suvi yaroqsizlangan. 3.Oqava suvlarning xosil bo’lishi tasniflari Oqova suvlarni belgilariga qarab, turkumlarga ajratiladi. 1. Suvning tabiati bo‘yicha oqova suvning quyidagi turlari mavjud: — ichimlik suvlarning ishlatilishi natijasida hosil bo‘lgan oqova suvlar; — sanoat korxonalari maydonlarida yer ostidagi suvlarni 8 texnologik jarayon uchun tashqariga tortib chiqarish natijasida hosil bo‘lgan oqova suvlar; — maydonlarda yog‘ingarchilik natijasida hosil bo‘lgan oqova suvlar. 2. Oqova suvlar hosil bo‘lgan maydoniga qarab, ko‘rsatkich- lari bo‘yicha quyidagi turlarga bo‘linadi: — sanoat korxonalarida — sanoat, maishiy-xo‘jalik va yog‘ingarchilik tufayli paydo bo‘lgan suvlar; — aholi turar oylarida hosil bo‘lgan suvlar — suvlarning barchasi aholi turar joylaridan tashqariga chiqariladi. 3. Oqova suvlar ifloslanish darajasi bo‘yicha quyidagi turlarga bo‘linadi: — sanoat suvlari; — maishiy-xo‘jalik suvlari; — yomg‘ir suvlarining ifloslanish xususiyatiga ko‘ra. 4. Oqova suvlar ifloslanish xususiyatiga ko‘ra: — shartli toza; — ifloslangan; — zaharlangan; — yuqumli kasallik tarqatuvchilar bilan ifloslangan suvlarga bo‘linadi. 5. Oqova suvlarning kanalizatsiya tarmoqlariga doimiy tushishi holatlariga ko‘ra, quyidagi turlarga bo‘linadi: — oqova suvlarning doimiy oqishi — maishiy-xo‘jalik va sanoat suvlari; — davriy ravishda kanalizatsiya tarmoqlariga tushuvchi suvlar (ba’zi hollarda uzoq uzilish bo‘lishi mumkin), ya’ni yomg‘ir suvlari. Uchinchi guruhdagi oqova suvlarni ko‘rib chiqamiz. Maishiy-xo‘jalik oqova suvlari uylarda, ma’muriy va sanoat 9 korxonalari binolarida o‘rnatilgan sanitariya jihozlaridan tushuvchi suvlardir. Bu suvlar, asosan, fiziologik ajralgan va xo‘jalik chiqindilari bilan ifloslangan bo‘ladi, shu bilan birga, ularda kasal tarqatuvchi bakteriyalar ham bo‘lishi mumkin. Bu turkumdagi suvlarga korxonalarda, hammomlarda va dushxo- nalarda hosil bo‘lgan oqova suvlar kiradi. Sanoat suvlari ishlab chiqarish sanoatida har xil texnologik jarayonlarni bajarish uchun ishlatilgan suvlardan paydo bo‘lgan oqova suvlardir: mashina uskunalarini sovitish, gazmollarni bo‘yash, yuvish va hokazo. Yog‘ingarchilik suvlari yoki yomg‘ir yog‘ishi natijasida hosil bo‘lgan suvlar yomg‘ir, qor va muzning erishi tufayli paydo bo‘ladi. Maishiy-xo‘jalik oqova suvlarining ifloslanish xususiyatlari, asosan, o‘zgarmas bo‘ladi: ularning konsepsiyasi bir sutkada bir odamning suv iste’mol qilish me’yoriga bog‘liq. Sanoat oqova suvlarining iflosligi korxonadagi texnologik jarayon, ishlab chiqariladigan mahsulotga bog‘liq, masalan, organik ifloslar, plastmassa, qog‘oz va hokazo bo‘ladi. Mineral metallurgiya, kimyo zavodi va boshqa korxonalardan chiqadigan oqova suvlarda aralash sun’iy tolalar, cho‘chqaxonalardan zaharli va sezilarli darajada bakterial ifloslar bo‘ladi. Har xil turdagi organik va mineral moddalar bilan ifloslangan oqova suvlarda moddalar erigan, kolloidli, suspenziyali va erimagan modda holatlarida bo‘lishi mumkin. Oqova suvlar ifloslanish darajasi konsepsiyasi bo‘yicha aniqlanadi, ya’ni bir birlikda suv miqdoriga ifloslarning massasi, mg/1; gramm/m.kub. O‘lchamlarida. Oqova suv miqdori — oqova suv hajmining vaqt birligiga nisbati bilan aniqlanadi, m.kub/ sut; m.kub/soat; litr/sek. 10 Yomg‘ir oqova suvlari, asosan, mineral moddalar bilan va kam miqdorda organik moddalar bilan ifloslangan bo‘ladi. Yomg‘ir oqova suv miqdori shahar qurilish maydonidagi maishiy-xo‘jalik oqova suvlaridan 50—150 barobar yuqori bo‘lishi mumkin. Sanoat korxonalari maydonlaridagi yomg‘ir oqova suv tarkibida sanoat korxonalariga tegishli chiqindi va tashlandiqlar bo‘lishi mumkin. Yüklə 451,38 Kb. Dostları ilə paylaş:
|