O'zbekstan Respublikasi Xaliq bilimlendiriw ministrligi

QAM-BURA ULI BAMIS BEYREK HAQQINDA JIR
Qorqit ata kitabinin' bul bo'limindegi Beyrek jiri o'zinin' syujetlik du'zilisi ham kompozitsiyaliq qurilisi jag'inan qaraqalpaqlardin' «Alpamis» da'stanina jaqin keledi. Olay dep aytiwimizdin' ma'nisi, tu'rkiy xaliqlar fol'klorinda ko'p tarqalip ketken da'stanlar erte da'wirlerdegi belgili bir syujetler tiykarinda qurilg'anlig'i ma'lim. Pikirlerimiz da'liylli boliwi ushin usi jirdin' syujeti menen tanisip o'temiz.
Ulli ma'rtebeli Bayandir xan, jerdin' ju'zin toltirip, shatirlarin tiktirip, min' jerge jipek g'alli gilemler to'setip, ishki ha'm sirtqi og'uzdin' beklerin toyg'a shaqiradi. Bul toyda Bayandir xannin' qarsi aldinda sadag'ina su'yenip Qara Kene uli Qara Ba'du tuardi. On' jag'inda Qazan uli Oraz, sol jag'inda Qaziliq Xoja uli Jugenek turadi. Bul toyg'a Baybo'ri de kelgen edi. Biraq quwanishli emes, jilap, siqlap ko'zinin' jasin to'kti. Sonda Bayandir xannin' ku'yew balasi Qazan onnan soradi:
-Baybo'ri bek, nege bozlap jilaysan'? - dedi. Baybo'ri aytti.
-A'y Qazan bek, men nege bozlap jilamayin. Jalg'iz attin' dan'qi shiqpaydi degendey. Qartaydiq. alla meni g'arg'ag'an eken. eger menin' ulim bolg'anda Bayandir xannin' on' jag'inda turmas pa edi? Ol menin' su'yenishim bolmas pa edi? Bul so'zdi esitken toyda otirg'an ka'tqudalardin' ba'ri de qollarin ko'kke jayip.

• 
  Ta'n'irim sag'an bir ul bersinYo - dedi. Usi waqitta jerge u'n'ilip otirg'an Biyxan bir qiz soradi.
  
• 
  Ta'n'irimYo Bunin' da tilegin orinlag'aysan'Yo - dedi og'uz ka'tqudalari.
  

Solay etip Baybo'rinin' hayali bir ulli bolip, atin Bamsi Beyrek qoydi. Biyxannin' hayali qizli bolip atin Baniw Sheshek qoydi. Baniw Sheshek er jetip birin-biri jaqsi ko'rip qaladi.
Baniw Sheshektin' qolin sorap Qorqit atanin' o'zi baradi. Qizdin' atasinin' razilig'in aladi. Biraq sol ku'ni tu'nde eldi jaw shawip, Bashi Beyrekti tutqing'a alip ketedi.
Sonnan ko'p jillar dawaminda zindanda jatip, qobizdin' siyqirli sesti ja'rdeminde o'limnen aman qutiladi.
O'z eline qaytip keledi, Baniw Sheshekti basqa bir adamg'a uzatip atirg'aninin' u'stinen shig'adi. Solay etip bir-birin su'ygen jigit penen qiz qaytadan tabisadi.