O'zbekstan Respublikasi Xaliq bilimlendiriw ministrligi

TU'RKIY XALIQLARG'A ORTAQ JAZBA A'DEBIY ESTELIKLER.
ORXON-ENISEY JAZIWLARI (2 saat)
Jobasi:

1. 
   Orxon-Enisey jazba esteliklerinin' u'yreniliw tariyxi
   
2. 
   Tu'rkiy xaliqlarg'a ortaq bolg'an Orxon-Enisey jaziwlari tuwrali ilimpazlardin' pikirleri
   
3. 
   «Kishi jaziw»
   
4. 
   «U'lken jaziw»
   
5. 
   «Toniko'k jaziw»
   
6. 
   Orxon-Enisey jaziwlarinin' tu'rkiy xaliqlar a'debiyatindag'i orni.
   

Tayanish tusinikleri:
Orxon-Enesey jaziwlari, Orxon-Enisey jaziwlari tuwrali ilimpazlardin' pikirleri, Orxon- Enesey jaziwlarinin' rlar haqqinda mag'li bo'liniwi, Kultegin, Bilke ka'ga'n, Tonikok bahadiwmat beriw

1. 
   Orxon-Enisey jazba esteliklerinin' u'yreniliw tariyxi
   

Tu'rkiy tilles xaliqlardin' erte da'wirdegi jazba esteliklerin u'yreniwdi niyet etken ha'r bir adam Remizov degen oris sayaxatshisinin' XVIII a'sirdin' ekinshi yariminda Mong'olstannin' Orxon da'r'yasi jag'alarinda bolg'anin, Remizovtin' ol jerdegi qulpi taslarda tu'siniwi qiyin ha'ripler menen jazilg'an so'zlerdi ko'rgenligi tuwrali mag'liwmatlar menen ushirasadi.
Bul sirli jaziwlar tuwrali shved ofitseri Iogan Stralenberg ha'm ilimpaz Messershmidlerdin' de xabar bergenligi tuwarli derekler bar. Lekin tilekke qarsi, tasqa oyip jazilg'an bul sirli so'zlerdi sol waqitlarda hesh kim oqiy aliw mu'mkinshiligine iye bolmag'an.
XIX a'sirdin' birinshi yariminda «Sibir xabarlari» jurnalinda Georgiy Spasskiy dep atalg'an adamnin' «Enisey estelikleri» degen maqalasi ja'riyalanip, bul jazba estelikler tuwrali dun'ya ilimpazlari bir qatar mag'liwmatlar aladi.
Bunnan keyin bul jaziwlar fin tiline tiyisli bolsa kerek, dep oylag'an fin filologlari bul esteliklerdin' atlasin bastirip shig'aradi.
Ko'p waqit o'tpey atirip-aq ja'ne bir oris sayaxatshisi N.M.Yadrentsev ta'repinen Mong'olstannin' Qosho-Tsaydam u'lkesinen ja'ne bir belgisiz usinday tasqa qashalg'an jaziwlar tabilg'anlig'i tuwrali derekler ja'riyalanadi.

2.