O'zbekstan Respublikasi Xaliq bilimlendiriw ministrligi

BISATTIN' TO'BEKO'ZDI O'LTIRGENI HAQQINDA JIR
Bul da'stannin' basli syujetinde batirliq penen birge tapqirliq, aqilliliq so'z etiledi. Syujeti jag'inan mifologiyaliq erteklerge og'ada jaqin. Sebebi bunda adamnin' balasi haywanatlar ta'repinen ta'rbiyalanadi ha'm son'inan adamlar ja'miyetine qaytadi. Da'standag'i Aruz xojanin' peri qizina u'yleniwi «Edige» da'stanindag'i Baba Tu'kli Shashli A'zizge usap ketedi.
Qorqit ata bul shig'armani eski ertekler tiykarinda qurg'an bolsa kerek.
BEGIL ULI A'MIREN HAQQINDA JIR
Begil uli A'mren batirliq haqqindag'i da'stan bolip, bul negizinen og'uzlardin' Azerbayjan jerine ko'ship barg'annan keyingi da'wirde payda bolg'an jir bolip esaplanadi.
Bul da'standa bir xaliq penen ekinshi xaliq arasindag'i shegaradag'i kelispewshilikler ha'm bul sawashlarda xaliq batirlarinin' ma'rtligi su'wretlengen. Bunda basqa da'stanlar siyaqli shimshitiriq waqiya, fantastikaliq syujetler joq.
Bayandir xan ko'p saliq jiynap alip, sonin' hu'rmetine u'lken ziyapat beredi. Bul ku'ni shegara qorg'aw kerek boladi. Beklerdin' hesh birewi de burin shegara qorg'amag'an. Sonin' ushin da Bayandir xan: «Eger kim toy ku'ni shegarani qorg'asa,aling'an saliqtin' u'shten bir bo'legin beremen» dep wa'de etedi. Biraq hesh kim shiqpaydi. Sebebi bunday ku'nde tek ataqli batir Begil g'ana shig'ip qorg'awi mu'mkin edi. Begil de bas tartti. Bul jag'daydi sezip qalg'an Qorqit atanin' o'zi Begildin' beline qilish baylap, qolina shoqmar uslatip shegarag'a atlandiradi. Begil shegarada ko'ringenligi ushin jaw-jag'i serpildi. Toy jaqsi o'tti.
Ertesine Bayandir xan Begildi o'z ordasina shaqirip alip sarpaylaydi. Jirawlar onin' batirlig'in jirlaydi.. Bir shayir «Begildin' ku'shi o'zinde emes, onin' sa'wgilik atinda» dep ta'riypleydi. Bug'an ashiwi kelgen Begil ketip qaladi. Hayalina kelip o'kpesin aytadi «Xorlanip ju'rgenshe o'zge elge o'tip ketemen» deydi. Hayali «Ashiw-dushpan, aqil-dos» degen qatti sharshapsan'. An'g'a shig'ip demin'di al deydi. Bgil an'g'a shig'ip ayag'i sinadi. Buni sezgen dushpanlar Bayandir xannin' eline sawashqa shig'adi. Bul ret a'kesinin' jaralanip qalg'anin sezgennen keiyn Begildin' balasi A'mren sawashqa shig'adi. La'shkeri az bolsa da, hiylekerlik penen jaw u'stinen jen'iske erisedi. Buni sezgen Bayandir xan: «Aliptan alip tuwiladi, degen usi da» - dep quwanadi.