O'zbekstan Respublikasi Xaliq bilimlendiriw ministrligi

U'YSIN XOJA ULI SEKIREK HAQQINDA JIR
Bul da'stannin' Qorqit atanin' basqa jirlarinan parqi, bunda tiykarg'i ma'sele pa'm, parasat, ha'r qanday adamnin' o'zinin' otirar orni, ju'rer jolin biliwi kerekligin so'z etiliwinde.
A'dep-ikramliliq burinnan-aq og'uz taypalarinin' qanina sin'ip ketken.
Da'standa ko'rsetilgenindey-aq og'uz-qipshaq beklerinen U'ysin Xojanin' tung'ish balasi Cekirek jas waqtinan baslap-aq hesh na'rseni elestire bermeytug'in, otirar ornin, ju'rer jolin bilmeytug'in topas bolip o'sedi.
Bug'an bekler: «Al sen to'rge shig'ip shirengendey ne erlik ko'rsetip edin' ?Yo Jawdin' basin kesip, qanin to'ktin' be ?« deydi.
Bul so'zge qatti namisi kelegn Sekirek Qazan batirdan u'sh ju'z no'ker alip, jawg'a atlanadi. Biraq tutqing'a tu'sedi. Inisi Sekirek dushpaninin' qolinan ag'asin qutqaradi.
Son'inan Egirek ha'm Segirek o'z miyentleri arqali og'uz bekleri arasinda u'lken abroyg'a iye boladi. Bunda Qorqit ata «Dan'q taptirmas, abray satilmas» degen naqil a'tirapinda pikir ju'rgizedi.
SALAR QAZANNIN' TUTQING'A TU'SIWI HA'M ONIN' BALASI ORAZDIN' QUTQARIP ALG'ANI HAQQINDA JIR
Bul da'standa og'uz elinin' batiri Salar Qazan Trapezund patshasi ta'repinen siyliqqa berilgen sun'qardi qolina alip an'g'a shiqqanlig'i so'z etiledi. Qaytarda uyqilap kalip dushpan qolina tu'sedi. Dushpan oni zindang'a taslaydi. Patshanin' an'qaw hayali batirdi mazaqlap a'jiwalaw ushin zindan basina keledi. «Den-sawlig'in' qalay?« - dep soraw qoyadi. «Den sawlig'im jaqsi. Sebebi bul jaqqa kelgen gu'nali adamlar dozaqqa tu'sip, kimi at, kimi eshek bolip qaytadan tiriledi eken. Al men bolsam solardi minip ju'remen» - deydi. Sol waqitta hayaldin' jas waqitta o'lip ketken qizi esine tu'sedi. Jer astinda o'liklerdi minip ju'rgen bolsa, menin' qizima qiyin bolg'an eken. Bul adamdi zindannan shig'ar», - dep ku'yewine o'tinish etedi. Salar Kazan zindannan shig'ariladi. Balasi Oraz a'kesin qutqariw ushin la'shker tartip keledi. Atali-bala birin-biri tanimay qilishlasadi. Son'inan Salar Qazan o'z balasin taniydi ha'm gu'resip jen'iske erisedi. Bul waqiyalar negizinen Azerbaijan jerinde bolip o'tken. Sebebi da'standa Trapezund, Aqsha qala, Su'rmeli Aqaqsar walayatlarinin' atlari ushiraydi.
Epos tiykarinan Kavkazdi suwretlegen boladi. Sirdar'ya boyinda payda bolg'an ayirim waqiyalar da aralasip ketken.