Oziq-ovqat texnologiyalari

GOST 2.770-68 (StSEV 2519-80) bo‘yicha mexanik yuritma elementlarining belgilanishi.





Yuritmaning kinematik hisobi va elektrodvigatel tanlash
Sanoatda ishlab chiqariladigan elektrodvigatellar ma’lum nominal quvvat Ne (kVt) va rotorning aylanish chastotasi ne (min-1) bilan xarakterlanadi. Demak, elektrodvigatel tanlash uchun yuqoridagi ko‘rsatgichlarning talab etilgan miqdorini aniqlash lozim. Elektrodvigatelni quvvati yuritma mexanizmining yetaklovchi validagi quvvatni ta’minlash bilan birgalikda yuritmani foydali ish koeffitsiyentini xarakterlovchi yuritma qismlaridagi ishqalanish hisobiga yo‘qolgan quvvatni qoplash kerak.Elektrodvigatel aylanish chastotasi kinematik sxemaning oxirgi validagi berilgan aylanish chastotasini ta’minlash kerak. Biroq yuritmaning birinchi pog‘onasida tasmali uzatma ishlatilsa, bu uzatma uchun uzatma aylana tezlik cheklangan bo‘lganligi uchun (υ≤30 m/s) elektrodvigatel aylanish chastotasi n=3000 min – 1 dan kichik bo‘lganlarni tanlash lozimdir.
Masala.

Quyida ikki pog‘onali yuritma uchun hisoblash tartibi berilgan. Bunda birinchi pog‘onada ponasimon tasmali uzatma va ikkinchi pog‘onada yopiq qiya tishli silindrik uzatmadir.

Yuritmaning kinematik hisobini bajarib, 2–chizmada berilgan sxemadagi lentali konveyyerga elektrodvigatel tanlansin. Konveyyer barabanining validagi quvvati N₃ (yoki valni burovchi momentini T₃), barabanning aylanish chastotasi n₃ (yoki burchak tezligi ω₃).Topshiriqlar namunadagidek alohida varaqda ta’svirlanishi lozim.

Topshiriqni rasmiylashtirish namunasi.
Масаланинг ечилиши:

1. 
   Yuritma yetaklovchi valining talab etilgan quvvati
   

η_um- yuritmaning umumiy foydali ish koeffitsiyenti bo‘lib, yuritma ayrim qismlarining foydali ish koeffitsiyenti (3-jadval) ko‘paytmasiga teng.

Biz ko‘rsatgan sxema uchun

η₁ = 0,95 – tasmali uzatmaning foydali ish koeffitsiyenti;
η₂ = 0,97 – tishli uzatmaning foydali ish koeffitsiyenti;
η₃ =0,99–bir juft dumalash podshipnikning foydali ish koeffitsiyenti;
Keltirilgan yuritmada ikki juft dumalash podshipnigi bo‘lganligi uchun η₃₂ deb olingan.
η₄ = 1,0–muftaning foydali ish koeffitsiyenti; (har doim birga teng bo‘ladi).

2. 
   Yuritmaning umumiy uzatish nisbati, ayrim uzatmalarning uzatishlar nisbati ko‘paytmasiga teng. (Ayrim uzatmalarning uzatishlar soni yoki uzatishlar nisbati to‘rtinchi, beshinchi va oltinchi jadvallardan mos ravishda tanlab olinadi).
   

Biz ko‘rsatayotgan xol uchun,

Bu yerda

i ₁ = 3,15 –ponasimon tasmali uzatmaning uzatish nisbati;
i₂ = u₂ = 4.5–tishli uzatmaning uzatish soni; (Odatda reduktorlar uchun uzatish nisbati uzatishlar soniga teng bo‘ladi, ya’ni i = u ) Uzatish sonini belgilashda ilashish hisobiga ishlaydigan uzatmalar uchun maksimal qiymatlarga yaqin uzatish sonini tanlash tavsiya etiladi, masalan i=u₂=4,5. Tasmali uzatmalar uchun esa minimal qiymatga yaqin uzatish sonini tanlash tavsiya etiladi, masalan i =3,15

3. 
   Yuritma elektrodvigatelining talab etilgan aylanishlar chastotasini topamiz.
   

n₁ = n₃ . i_um = 50 . 13,5 = 707,5 min ^{– 1}

Агарда топшириқда охирги валнинг бурчак тезлиги (ω₃, рад/с.) berilgan bo‘lsa, oxirgi valning aylanishlar chachtotasi (n₃, min^-1) quyidagi formuladan topiladi.

4. Aniqlangan quvvat N₁, kVt. va aylanishlar chastotasi n₁, min^-1 orqali7–jadvaldan
elektrodvigatelni tipini aniqlaymiz. Tanlashda quyidagi shart bajarilishi lozim:

N_el ≥ N₁ (ortiqcha yuklanish 5 % dan oshmasligi lozim).

Aylanish chastotasi n_e esa hisoblangan n₁ ga yaqin bo‘lishi kerak. Biz hisoblayotgan xol uchun quyidagi elektrodvigatel mos keladi:

4A160M8UZ; N_el=11 kVt., n_e =730 min ^{– 1 .}
Hisoblash bo‘yicha aniqlangan N₁=8,8 kVt. Demak, yuritma ishlaganda faqat shu quvvatni sarflaydi, aylanish chastotasini nominal qiymati esa 730 min ^{– 1} ni tashkil etadi, n₁ = n_e=730 min ^{– 1} .
5. Tanlangan elektrodvigatel valining aylanishlar chastotasiga ko‘ra yuritma uchun umumiy uzatish nisbatini aniqlaymiz

Demak, yuritma uchun umumiy uzatish nisbati i_um.=14,6 ga teng bo‘lganda baraban valining berilgan aylanish chastotasi ta’minlanadi. yuritma pog‘onalari uchun uzatish nisbatlarining standart qiymatlarini shunday tanlash kerakki, bunda i_um.h i_um. ga yaqin bo‘lishi kerak.
6. Uzatmalardan birining, masalan tasmali uzatma uchun i_1h=3,15 uzatish nisbatini o‘zgarmas qilib qoldirib, reduktor uchun uzatish sonini i_!2h aniqlaymiz.

uzatish nisbatining i_2x qiymatini belgilab olamiz. i_2x = 4,5
7. Yuritma umumiy uzatish sonining hisobiy qiymati i_um..x = i_1x . i_2x = 3,15. 4,5 =14,17
8. Berilgan ω₃ qiymatiga ko‘ra, hisoblangan n₃ qiymatini farqini, ya’ni xatolikni tekshiramiz.

Agarda aniqlangan xatolikning qiymati ±4 % oshib ketmasa, qabul qilingan hisoblashdagi qiymatlar qoniqarli deb topiladi. Aks holda uzatmalar uzatish nisbatining qiymatlarini o‘zgartirish talab etiladi.

9.Vallardagi aylanish chastotalari qiymatlari:

10. Vallardagi burchak tezliklari qiymatlari:

11. Vallardagi burovchi moment qiymatlari: