Kirish qismi

JANUBIY OSIYONING TABIIY RESURSLARI VA UNING 
IQTISODIY RIVOJLANISHGA TA’SIRI 
Hindiston serhosil erlarning mo'lligi bilan faxrlanadi. Satle Ganga vodiysi va 
Braxmaputra vodiysining shimoliy buyuk tekisliklarining allyuvial tuprog'ida sholi, 
makkajo'xori, shakarqamish, jut, paxta, kolza, xantal, kunjut, zig'ir va boshqalar mo'l 
hosil beradi. Paxta va shakarqamish Maharashtra, Andra Pradesh, Tamil Nadu, 
Gujarotining qora tuproqlarida etishtiriladi. Hindiston quyidagi minerallarga juda 
boy: temir; ko'mir; yog '; marganets; boksit; xromitlar; mis; volfram; gips; ohaktosh; 
slyuda va boshqalar.
Pokistonning shimoliy va g'arbiy qism- lari baland tog'lar bilan band bo'l
sa, sharqiy va janubiy hududlari esa tekislik relyefiga ega. Mamlakatning kat
ta qismini qo'shni Hindistondan boshlanadigan va Arabiston dengiziga quyilad
igan Hind daryosining vodiysi egallaydi. Tekislik hududlari neft, tabiiy gaz, k
o'mir, tuz zaxiralariga ega, tog'li qismi esa turli metallarning konlariga boy. Pokis
tonning asosiy hududida issiq tropik iqlim hukmronlik qiladi, shuning uchun tek
islik qismida cho'l va chalacho'l landshaftlari katta maydonlarda tarqalgan.
Shri-Lanka Demokratik Sotsialistik Respublikasi asosiy tabiiy resurslari: 
olmos va boshqa qimmatbaho toshlar, fosfatlar, marmartoshi va baliq. Mamlakat 
hududining 16%ini haydaladigan yerlar, 32%ini o’rmon va to‘qaylar tashkil etadi. 
Nepal yuqori gidroenergetik potensialga ega bo‘lish bilan birga bir qator 
tabiiy resurslar — yog‘och, mis, kobalt, lignit va temir rudasi konlariga ham egalik 
qiladi. Ishlov beradigan yerlar mamlakat hududining 17% ini, o‘rmon va 
to‘qayzoylar 33% ini tashkil etadi. 
Butanda qishloq xo'jaligi, chorvachilik va o'rmon xo'jaligi ustunlik qiladigan 
asosiy ehtiyojga asoslangan iqtisodiyot mavjud. Dunyoning ba'zi boshqa 
mamlakatlarida bo'lgani kabi, tabiiy resurslar Butan iqtisodiyotini boshqarishda hal 
qiluvchi rol o'ynaydi. Mamlakat bir qator tabiiy resurslarga ega, ular orasida 
qumtoshlar, dolomit, marmar, qishloq xo'jaligiga mo'ljallangan erlar, o'rmon 
qoplami va turistik joylar kabi foydali qazilmalar ustunlik qiladi. 
Afgʻonistonda foydali qazilmalar kam oʻrganilganiga qaramay, u yerda 
toshkoʻmir (Ish pushta, Kar kar, Darayi Soʻf, Karux va boshqa konlar), tabiiy gaz 
(Xoʻja gugurtak), temir rudasi (Palangsor), xrom rudasi (Shadal ketkay), oltin 
(Argandab, Sanglech, Nuraba), berilliy (Darayi-Pech, Darayi-Nur), qoʻrgʻoshin-rux 
(Farinjol, Mirzaka), mis rudasi (Jigdalay), osh va tosh tuzlari, oltingugurt hamda 
qimmatbaho tosh konlari mavjud. Hirot va Bomiyon viloyatlarida maʼdanli suv 
buloqlari ochilgan
. 
Bangladesh asosan qihsloq xo'jaligi xom ashyosini qayta ishlashga 
ixtisoslashgan. Asosiy tarmoqlari — toʻqimachilik (ayniqsa, jut va ip gazlama), 
oziq-ovqat (qand-shakar, yogʻ, tamaki, sholi, choy).

---