Redaksiya heyəTİ: Baş redaktor: K. M. Tahirov

İ n t e r n e t d ə
www.az.wikipedia.org
www.google.az
17
Milli Qəhrəman

119
Milli Qəhrəmanlar 
40 
illiyi
MƏRİFƏT NƏSİBOV 
1972-1992
MA
Y
Mərifət  Əhməd  oğlu  Nəsibov 
1972-ci  il  may  ayının  22-də  Qazax 
rayonunun Məzəm kəndində dünyaya 
gəlib. İlk təhsilini 1979-cu ildə doğma 
kəndlərində almış, 1989-cu ildə Aşağı 
Əskipara  kənd  orta  məktəbini  bitir-
mişdir. 
1990-cı  ildə  hərbi  xidmətə  çağı-
rılmış,  bir  il  sovet  ordusu  sıralarında 
xidmət  etmişdir.  Vətənə  qayıdan  M. 
Nəsibov  Milli  Ordu  sıralarına  çağırı-
lır. Döyüş zamanı həmişə öndə olmağa 
üstünlük verir, şəxsi igidlik göstərirdi. 
Qazax rayonunun Ermənistanla sərhəd 
kəndlərini  cəsur  bir  əsgər  kimi  qoru-
yurdu. 1992-ci il yanvarın 28-də Qa-
zax rayonunun Quşçu Ayrım kəndində 
gedən  mövqe  döyüşləri  zamanı 
qəhrəmancasına həlak olur. 
Subay idi.
Azərbaycan  Respublikası  Prezi-
dentinin  7  iyul  1992-ci  il  tarixli  833 
saylı  Fərmanı  ilə  Nəsibov  Mərifət 
Əhməd  oğluna  ölümündən  sonra 
“Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” fəxri 
adı verilmişdir.
Qazax rayonunun Məzəm kəndində 
dəfn  edilmişdir.  Qazax  rayonundakı 
Heydər  Əliyev  parkında  adına  bulaq 
tikilmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularına 
“Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adı verilməsi haqqında: [Nəsibov Mərifət 
Əhməd oğlu – sıravi – Azərbaycan Respublikasının suverenliyi və ərazi bü-
tövlüyünün qorunmasında, dinc əhalinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsində 
göstərdiyi şəxsi igidlik və şücaətə görə]: Azərbaycan Respublikası Prezidenti-
nin Fərmanı, 7 iyun 1992-ci il / [Mətn]/Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 
Məlumatı.- 1992.- № 13.- S.25.- (ölümündən sonra).
Əsgərov, V. Nəsibov Mərifət Əhməd oğlu // Əsgərov, V. Azərbaycanın Milli 
Qəhrəmanları.- Bakı, 2005.- S. 169.
Seyidzadə, M. Nəsibov Mərifət Əhməd oğlu [Mətn] //Seyidzadə, M. Milli 
qəhrəmanlar zirvəsi. - Bakı, 2010. - S. 173.
Zeynalov, R. Nəsibov Mərifət Əhməd oğlu: (1972-1992) [Mətn] //Zeynalov, R. 
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları.- Bakı, 1996.- S. 101.
İ n t e r n e t d ə
www.az.wikipedia.org
www.milliqahraman.az
www.zengilan.com
www.adam.az
22
Milli Qəhrəman

120
Milli Qəhrəmanlar 
45 
illiyi
AYTƏKİN MƏMMƏDOV  
1967-1991
MA
Y
Aytəkin  İsrayıl  oğlu  Məmmədov  
1967-ci il may ayının 29-da Gədəbəy 
rayonunun  Göyəli  kəndində  anadan 
olmuşdur.  1974-cü  ildə  orta  məktəbə 
daxil olur və 1984-cü ildə orta təhsilini 
başa vurmuşdur. 
Həmin  il  texniki-peşə  məktəbində 
rəngsaz  peşəsinə  yiyələnir.  1985-ci 
ildə hərbi xidmətə çağırılır. Əfqanıstan 
müharibəsində  iştirak  edir.  Ermənilər 
tərəfindən ölkəmizdə elan olunmamış 
müharibə  başlayanda,  1991-ci  ilin 
fevralında  DİN-nin  Xüsusi  Təyinatlı 
Polis Dəstəsinə daxil olur. Həmin ilin 
aprel ayında Xanlar rayonunun Quşçu 
kəndi uğrunda gedən döyüşdə rəşadət 
göstərir. 
Əhalinin  təhlükəsizliyini  təmin 
edərkən döyüşdə ağır yaralanır. Onun 
həyatını  xilas  etmək  mümkün  olmur. 
Məmmədov  Aytəkin  1991-ci  ildə 
qəhrəmancasına həlak oldu.
Subay idi.
Göyəli  kənd  qəbristanlığında  dəfn 
edilmişdir.
Göyəli kənd orta məktəbi onun adı-
nı daşıyır. Büstü qoyulmuşdur. 
Azərbaycan Respublikası Preziden-
tinin  8  oktyabr  1992-ci  il  tarixli  264 
saylı fərmanı ilə Məmmədov Aytəkin 
İsrayıl  oğluna  ölümündən  sonra 
“Azərbaycanın  Milli  Qəhrəmanı”  adı 
verilmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Azərbaycan Respublikası Daxili işlər orqanlarının bir qrup əməkdaşına 
“Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adı verilməsi haqqında : [Məmmədov Aytəkin 
İsrayıl oğlu – polis nəfəri – Azərbaycan Respublikasının suverenliyi və ərazi 
bütövlüyünün qorunmasında, dinc əhalinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsində 
göstərdiyi şəxsi igidlik və şücaətə görə]: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 
Fərmanı, 8 oktyabr 1992-ci il [Mətn] //Azərbaycan.- 1992.- 9 oktyabr.- S.1.- 
(ölümündən sonra).
Əsgərov, V. Məmmədov Aytəkin İsrayıl oğlu [Mətn] //Əsgərov, V. Azərbaycanın 
Milli Qəhrəmanları.- Bakı, 2005.- S. 138.
Nazim, N. Məmmədov Aytəkin İsrayıl oğlu: (1967-1991) [Mətn] //Nazim, N. İstiq-
lal ulduzları.- Bakı, 1995.- S. 108-110. 
Seyidzadə, M. Məmmədov Aytəkin İsrayıl oğlu [Mətn] //Seyidzadə, M. Milli 
qəhrəmanlar zirvəsi. - Bakı, 2010. - S. 139.
İ n t e r n e t d ə
www.az.wikipedia.org
www.milliqahraman.az
www.gedebey.net
www.adam.az
29
Milli Qəhrəman

121
Neft 
100 
illiyi
SABİT ORUCOV 
1912-1981
MA
Y
Sabit  Atabala  oğlu  Orucov  1912-
ci il may ayının 31-də Bakı şəhərində 
anadan olmuşdur.
Orta  təhsilini  Bakıda  almış  alim 
1929-1931-ci  illərdə  orta  məktəbdə 
dərs  demiş,  1931-1936-cı  illərdə 
Azərbaycan Sənaye İnstitutunda (indi-
ki Azərbaycan Dövlət Neft Akademi-
yası) oxumuşdur. 
S.Orucov  1936-1946-cı  illərdə 
Kompressor  təsərrüfatında  mexa-
nik,  neftçıxarma  ustası,  Suraxa-
nı  mədənlərində  direktor  olmuş-
dur.  O,  “Orcenikidzeneft”in  idarə 
rəisi,  “Azərneftkombinat”da  qazma 
üzrə  rəis  müavini,  “Azneftdə”  baş 
mühəndis işləmişdir. Xəzər dəniz neft 
yataqlarında, xüsusilə də Neft Daşla-
rında  neft  çıxarılmasına  böyük  əmək 
sərf  etmişdir.  Bütün  bu  xidmətlərinə 
görə o, 1964-cü ildə Azərbaycan SSR 
Əməkdar elm və texnika xadimi fəxri 
adına layiq görülmüşdür.
  S.Orucov  1946-1947-ci  illərdə 
SSRİ Neft Sənayesi Nazirliyində şöbə 
müdiri,  1947-1949-cu  illərdə  “Kras-
nodarneft”  Birliyində  rəisin  birinci 
müavini  –  baş  mühəndis,  1949-1953 
və  1955-1957-ci  illərdə  SSRİ  Neft 
Sənayesi  nazirinin  müavini,  1957-
1959-cu  illərdə  Azərbaycan  Xalq 
Təsərrüfatı  Şurasının  sədri,  Nazirlər 
Soveti  sədrinin  müavini,  1959-62-
ci  illərdə  Azərbaycan  Nazirlər  So-
vetinin  SSRİ  Nazirlər  Sovetindəki 
nümayəndəsi,  1962-1965-ci  illərdə 
SSRİ Dövlət Plan Komitəsində neft və 
qaz  sənayesi  məsələlərilə  məşğul  ol-
muş,  1965-1972-ci  illərdə  SSRİ  Neft 
Sənayesi  nazirinin  birinci  müavini, 
SSRİ Neft Komitəsinin sədri və Dün-
ya  Neft  konqreslərinin  sədr  müavini 
seçilmişdir. 
S.Orucov  1972-1981-ci  illərdə 
SSRİ  Qaz  Sənayesi  naziri  olmuşdur. 
Onun  SSRİ  qaz  sənayesinin  inkişa-
fında  böyük  xidmətləri  olmuşdur. 
Xüsusilə Sibirdə qaz sənayesinin inki-
şafına diqqət yetirmişdir. 
Texnika elmləri doktoru, professor 
S.Orucov  elmi  fəaliyyətini  də  davam 
etdirir. O, “Yüksəkdərinlikli iribloklu 
dəniz neft buruqları özülləri”, “İranın 
neft sənayesi”, “Qaz sənayesi inkişaf 
yolunda” kimi əsərlərin müəllifidir. 
S.Orucov  1950-1951-ci  illərdə 
SSRİ Dövlət mükafatı laureatı, 1970-
ci  ildə  Lenin  mükafatı,  1980-cı  ildə 
Sosialist  Əməyi  Qəhrəmanı  adına  la-
yiq görülmüşdür.
Sabit Orucov 3 dəfə Lenin ordeni, 
Oktyabr  İnqilabı  ordeni,  4  Qırmızı 
Əmək Bayrağı opdeni, medallarla təltif 
olunmuşdur.  O  dəfələrlə  Azərbaycan 
və  SSRİ  Ali  Sovetinə  deputat  seçil-
mişdir.
Sabit Atabala oğlu Orucov 1981-ci 
ildə Moskvada vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Aslanov, V. Nəsillərə 
nümunə olan görkəmli 
şəxsiyyət [Mətn] /V.Aslanov 
//Xalq qəzeti.- 2009.-16 
iyul.- S.5.
Fəcri, F. Od oğullar [Mətn] 
/F.Fəcri.- Bakı : Mütərcim, 
2004.- 144 s.
Hacızadə, A. Sabit Oruco-
vun xatirəsi Moskvada ehti-
ramla yad edildi [Mətn]: [S. 
Orucovun anadan olması-
nın 90 illiyi ilə əlaqədar] 
/A.Hacızadə //Azərbaycan.-
2002.-4 iyun.-S.8 
Мамедов, Р. 
Соотечественники 
[Текст] /Р.Мамедов.- 
Баку: Зия-Нурлан, 2009.- 
279 с.
İ n t e r n e t d ə
www.az.wikipedia.org
31
Professor

122
Kimya.Biologiya.Tibb
85 
illiyi
MİRMƏMMƏD CAVADZADƏ 
1927-2008
MA
Y
Mirməmməd    Cavad  oğlu  Cavad-
zadə  1927-ci  il  may  ayının  18-də 
Lənkəran şəhərində anadan olmuşdur. 
1943-cü  ildə  1  saylı  Lənkəran  şəhər 
orta məktəbini, 1948-ci ildə ADTİ-nin 
Müalicə-profilaktika  fakültəsini  bitir-
mişdir. 
1951-ci  ildə  II  Moskva  Tibb  İns-
titutundakı  Urologiya  kafedrası  as-
piranturasında  oxumuş,  1954-cü  ildə 
namizədlik dissertasiyasını müdafiə et-
mişdir. 1954-cü ildən 1957-ci ilə qədər 
Krım Tibb İnstitutunda assistent, sonra 
urologiya  üzrə  dosent  olmaqla,  Krım 
vilayətinin  baş  uroloqu  işləmişdir. 
1962-ci  ildə  doktorluq  dissertasiya-
sını müdafiə edərək tibb elmləri dok-
toru adı almışdır. 1963-cü ildə Bakıya 
dəvət  olunmuş  və  müsabiqə  yolu  ilə 
Ə.Əliyev  adına  Azərbaycan  Dövlət 
Həkimləri  Təkmilləşdirmə  İnstitutu-
nun Urologiya və operativ nefrelogiya 
kafedrasına müdir seçilmişdir.
Azərbaycana  qayıtdıqdan  sonra  o, 
yüksək səviyyəli elmi-klinik müəssisə 
yaratmış və bununla da müasir klini-
ka  məktəbinin  və  urologiya  elmində 
yeni  istiqamətin  təməlini  qoymuş-
dur.  M.Cavadzadənin  rəhbərliyilə  bir 
neçə  xəstəxananın  urologiya  şöbələri 
birləşdirilmiş və respublikada urologi-
ya və onunla əlaqədar elmlərin inkişa-
fına təkan verilmişdir.
M.C.Cavadzadənin elmi tədqiqatları 
xarici  ölkələrdə  geniş  şöhrət  tapmış-
dır. O, dəfələrlə ölkəmizi dünyanın bir 
çox ölkələrində keçirilən elmi simpo-
zium  və  konfranslarda  təmsil  etmiş, 
beynəlxalq forumlarda çıxışlar etmiş-
dir.
Mirməmməd Cavadzadə 1964-cu il-
dən professor, 1967-ci ildən Əməkdar 
elm  xadimi  adına  layiq  görülmüşdür. 
O, Azərbaycan Milli Elmlər Akademi-
yasınınnın həqiqi üzvü olmuşdur.
M.C.Cavadzadə  tibb  elminin  inki-
şafındakı  xidmətlərinə  görə  18  may 
2007-ci  ildə  Azərbaycan  Respubli-
kasının  Prezidenti  İlham  Əliyevin 
Sərəncamı ilə “İstiqlal” ordeni ilə təltif 
edilmişdir. 
Tanınmış həkim-uroloq, akademik, 
Cavadzadə  Mirməmməd  Cavad  oğlu 
2008-ci  il  avqust  ayında  vəfat  etmiş-
dir.
Ə d ə b i y y a t
Xroniki böyrək çatışmazlığı: 
etiopatogenezi klinikası, 
diaqnostika və müalicəsi 
[Mətn]: monoqrafiya: 
praktiki həkimlər üçün 
vəsait /M.Cavadzadə.- Bakı: 
Çaşıoğlu, 2007.- 175 s.
Qəlblərdə yaşayan insan 
[Mətn]: [Zərifə Əliyeva 
haqqında] /M.Cavadzadə 
//Respublika.- 2008.- 27 
aprel.- S.5. 
Kərimov, S. Dünya şöhrətli 
uroloq-cərrah [Mətn] 
/S.Kərimov //Azərbaycan.- 
2009. - 20 may.- S. 6.
Kərimov, S. İnsanların 
sağlamlığına həsr olunmuş 
ömür [Mətn] /S.Kərimov 
//Respublika .- 2005. -12 
yanvar.- S.3.
İ n t e r n e t d ə
www.az.wikipedia.org 
 www.google.az
18
Akademik

123
Kimya.Biologiya.Tibb
100 
illiyi
ƏLİ QULİYEV 
1912-1989
MA
Y
Əli  Musa  oğlu  Quliyev  1912-ci  il 
may  ayının  31-də  Gəncə  şəhərində 
anadan olmuşdur.
O, 1931-ci ildə Bakı Pedaqoji Tex-
nikumunu  bitirdikdən  sonra  bir  sıra 
kənd məktəblərində müəllimlik etmiş-
dir.  1934-1939-cu  illərdə  S.M.Kirov 
adına Azərbaycan  Dövlət  Universite-
tinin  Kimya  fakültəsinin  tələbəsi  ol-
muşdur. Sonrakı illərdə o, Azərbaycan 
Elmi-Tədqiqat  Neft  Emalı  Sənayesi 
İnstitutunda, Respublika Elmlər Aka-
demiyasının  Neft  Kimyası  Prosesləri 
İnstitutunda işləmişdir.
1987-ci  ilə  qədər  onun  həyatı  və 
elmi fəaliyyəti respublika Elmlər Aka-
demiyasının  Aşqarlar  Kimyası  İnsti-
tutu ilə bağlı olmuşdur. Ə.M.Quliyev 
institutun yaradıldığı gündən ona baş-
çılıq etmişdir.
Böyük  Vətən  müharibəsi  illərində 
Ə.M.Quliyev  ordunun  döyüş  qabiliy-
yətinin  möhkəmləndirilməsinə,  mü-
hüm  əczaçılıq  preparatları  yaradıl-
masına  yönəldilən  işlərə  rəhbərlik 
etmişdir. 
Ə.M.Quliyevin  tədqiqatları  geniş 
şöhrət  qazanmış,  bir  çox  dərsliklərə 
və  monoqrafiyalara  daxil  edrlmişdir. 
Görkəmli alim 800 elmi əsər yazmış-
dır,  o  cümlədən  ixtiraları  üçün  170 
müəllif şəhadətnaməsi almışdır. 
Onun rəhbərliyi altında 70-dən çox 
doktorluq və namizədlik dissertasiyası 
müdafiə  edilmişdir.  O,  respublikanın 
ictimai və elmi həyatında yaxından iş-
tirak edirdi . 
Uzun illər S.M.Kirov adına ADU-
da  dərs  demiş  və  1951-60-cı  illərdə 
Üzvi  kimya  kafedrasının  müdiri  ol-
muşdur. Əli Quliyev neft məsələlərinə 
dair keçirilən konqres və simpozium-
larda  məruzələrlə  çıxış  etmişdir.  İki 
dəfə  SSRİ  Dövlət  Mükafatı  laureatı, 
2 Qırmızı Əmək Bayrağı və 3 “Şərəf 
nişanı” ordeni və medallarla təlif olun-
muşdur.
Akademik Əli Musa oğlu Quliyev 
1989-cu  ilin  yanvar  ayının  31-də  77 
yaşında vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Əli Musa oğlu Quliyev 
[Mətn] //Azərbaycan Sovet 
Ensiklopediyası: 10 cilddə.- 
Bakı, 1979.- C.III .- S.267.
İ n t e r n e t d ə
www.press.bsu.edu.az
www.library.adau.edu.az
31
Akademik

124
Teatr.Kino.Estrada.Sirk 
90 
illiyi
ƏLƏDDİN ABBASOV 
1922
MA
Y
Ələddin  Aslan  oğlu  Abbasov 
1922-ci  il  may  ayının  5-də  qədim 
Gəncə  şəhərində  anadan  olmuşdur. 
Sənətə  olan  böyük  həvəsi  onu  1937-
ci  ildə  Gəncə  Dövlət  Dram Teatrının 
nəzdindəki  aktyor  studiyasna  gətirib 
çıxarmışdır.  Studiyadakı  iki  illik 
təhsil  müddətində  o,  teatrın  yardımçı 
heyətində çalışıb, tamaşalarda kütləvi 
səhnələrdə iştirak edib. 
Ələddin  Abbasov  1939-cu  ildən 
Gəncə  Dövlət  Dram  Teatrı  truppası-
nın  üzvü  olmuş  və  ömrünün  sonuna 
qədər  bu  kollektivdə  çalışmışdır.  O, 
Böyük  Vətən  müharibəsi  iştirakçısı 
olmuşdur.  Müharibədən  sonra  doğ-
ma  kollektivə  qayıdaraq  aktyorluq 
fəaliyyətini  davam  etdirmişdir.  Ta-
maşaya qoyulan əsərlərin demək olar 
ki,  əksəriyyətində  baş  rollarda  çıxış 
etmişdir. O, lirik-psixoloji üslublu ta-
maşalarda  məhəbbət  qəhrəmanlarını 
bacarıqla  oynayıb.  Xarakterik  səs 
tembri,  ifadəli  sifət  cizgiləri,  cazibəli 
səhnə  görkəmi  olan  aktyor  tamaşaçı-
ların böyük məhəbbət və rəğbətini qa-
zanmışdır.
Sənət uğurlarına görə Ələddin Ab-
basov  1958-ci  ildə  Əməkdar  artist, 
1971-ci  ildə  isə  Pespublikanın  Xalq 
artisti fəxri adına layiq görülmüşdür.
Ələddin 
Abbasov 
teatrdakı 
fəaliyyəti ilə yanaşı, “Azərbaycanfilm” 
kinostudiyasının istehsal etdiyi bir çox 
filmlərdə  çəkilmişdir.  İsmayıl  Şıx-
lının  ssenarisi  əsasında  rejissor  Hü-
seyn Seyidzadənin çəkdiyi “Dəli Kür” 
filmində  Cahandar  ağa  rolu  ilə  əsl 
Azərbaycan  “kişi”sinin  obrazını  ya-
ratmışdır. O, “Mən ki, gözəl deyildim” 
(İmran),  “Özgə  ömrü”  (Ata),  “Qatır 
Məmməd”  (Məşədi  Göyüş)  və  sairə 
bədii filmlərdə bir çox uğurlu obrazlar 
yaratmışdır. 
Ələddin Aslan oğlu Abbasov Teatr 
Xadimləri  İttifaqının  üzvüdür,  Prezi-
dent təqaüdçüsüdür.
 
Ə d ə b i y y a t
Ağaoğlu, T. Arzularına çatan 
sənətkar [Mətn] /T.Ağaoğlu 
//Azərbaycan.- 2008.- 4 
oktyabr.-S.6.
İsmayılova, P. “Dəli 
Kür”də səhvlər var [Mətn] 
/P.İsmayılova //Həftə içi.- 
2011.- 6 yanvar.-S.6.
İ n t e r n e t d ə
www.az.wikipedia.org
www.google.az
5
Aktyor

125
Musiqi. Opera. Balet 
105 
illiyi
SƏİD RÜSTƏMOV 
1907-1983
MA
Y
Səid  Əli  oğlu  Rüstəmov  1907-ci 
il  may  ayının  12-də  İrəvanda  anadan 
olmuşdur.  1919-cu  ildə  Rüstəmovlar 
ailəsi Bakıya köçür və Səid Müəllimlər 
seminariyasına  daxil  olur.  Həmin 
məktəbdə  musiqi  dərsləri  keçilirdi. 
Səid  burada  truba  çalmağı  öyrənir. 
Səidin musiqi istedadı müəllimlərdən 
birinin  diqqətini  cəlb  edir.  O,  Səidi 
Üzeyir Hacıbəylinin yanına aparır. Bu 
da Səidin taleyini həll edir. S. Rüstəmov 
1924-cü ildə musiqi məktəbinin Xalq 
çalğı alətləri şöbəsinə qəbul olunur.
Səid Rüstəmov 1926-cı ildə Müəl-
limlər Seminarıyasını bitirdikdən sonra 
Süleyman  Sani Axundovun  müəllimi 
olduğu  19  nömrəli  birinci  dərəcəli 
məktəbə müəllim təyin olunur. 1932-ci 
ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İns-
titutunu bitirir. Səid Rüstəmovu digər 
sənətkarlardan,  sənət  dostlarından 
fərqləndirən  cəhətlərdən  biri  də  odur 
ki, o, pedaqoji fəaliyyətə ümumtəhsilin 
əsaslarını öyrədən məktəbdə başlayıb.
Musiqi  məktəbləri  üçün  “Not  sa-
vadı” dərsliyinin əsas tərtibçilərindən 
biri olanda da, ilk “Tar məktəbi” dərs 
vəsaitini yazanda da, 1931-ci ildə res-
publikamızda notla çalan ilk xalq çal-
ğı alətləri orkestrinin bədii rəhbəri və 
baş  dirijorunun  köməkçisi,  sonralar 
isə orkestrin bədii rəhbəri və baş diri-
joru, Fioletov adına klubun mahnı və 
rəqs ansamblının (1945), Azərbaycan 
Dövlət  mahnı  və  rəqs  ansamblının 
(1951)  rəhbəri  vəzifəsində  çalışanda 
da öyrətmək məharəti ilə tanınan pe-
daqoq kimi nəzərə çarpmışdır. 
S.  Rüstəmovun  pedoqoji  fəaliy-
yəyinin  mühüm  bir  dövrü  Ü.  Hacı-
bəyov  adına  Azərbaycan  Dövlət 
Konservatoriyası  ilə  bağlı  olmuşdur. 
O, bu mötəbər ali musiqi təhsili oca-
ğında  Xalq  musiqisi  kafedrasının  ya-
radıldığı vaxtdan istedadlı tarzənlərin 
yoluna  işıq  tutmuşdur.  Dahi  Üze-
yir  Hacıbəylinin  vəfatından  sonra 
Azərbaycan  Bəstəkarlar  İttifaqının 
sədri seçilməsi və 1953-cü ilədək tut-
du]u  v’zif’dustad  müəllimin  adına 
layiq çalışması, həm də onun ictimai 
xadim kimi yetişməsini göstərirdi.
1937-ci  ildən  1953-cü  ilə  qədər 
S.Rüstəmov  20-dən  artıq  səhnə 
əsərlərinə 
musiqi 
bəstələmişdir. 
M.F.Axundovun 
“Hacı 
Qara”, 
S.Vurğunun  “Vaqif”,  C.Cabbarlının 
“Od 
gəlini” 
və 
“Almaz”, 
S.Rəhmanın  “Toy”,  M.Hüseynin  və 
İ.Əfəndiyevin  birgə  yazdıqları  “İn-
tizar”,  A.Şirvanzadənin  “Namus” 
və  digər  səhnə  əsərlərinin  musiqisi 
S.Rüstəmova aiddir.
Səid  Əli  oğlu  Rüstəmovun  geniş, 
çoxcəhətli  fəaliyyəti,  gərgin  əməyi 
layiqincə  qiymətləndirilmişdir.  O, 
1938-ci ildə Əməkdar incəsənət xadi-
mi, 1957-ci ildə Azərbaycan Respub-
likasının  Xalq  artisti  fəxri  adlarına, 
1951-ci ildə isə SSRİ Dövlət Mükafa-
tına  layiq  görülmüşdür.  İki  dəfə  Qır-
mızı  Əmək  Bayrağı  ordeni,  Xalqlar 
Dostluğu ordeni və bir sıra medallarla 
təltif olunmuşdur.
Səid  Rüstəmov  1983-cü  ilin  iyun 
ayında 76 yaşında vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Tar məktəbi [Mətn]: dərslik 
/S.Rüstəmov.- Bakı: İnkişaf 
Şirkəti MMC, 2008.- 143 s.
Əfəndiyeva, İ. Gözəl və 
təkrarolunmaz mahnıla-
rın müəllifi [Mətn]: Səid 
Rüstəmov-100 /İ.Əfəndiyeva 
//Musiqi dünyası.- 2007.- № 
1-2.- S. 39-41.
Kazımov, N. Səid Rüstəmov 
[Mətn]: dərs vəsaiti 
/N.Kazımov.- Bakı: Çaşıoğ-
lu, 2007.- 92 s.
Novruzov, A. Səid 
Rüstəmovun tar məktəbinə 
yeni bir baxış [Mətn] 
/A.Novruzov //Konservatori-
ya.- 2009.- № 1.- S. 59.
Quliyeva, A. Səid 
Rüstəmovun folkloristika 
sahəsində fəaliyyəti [Mətn] 
|A/Quliyeva //Musiqi dünya-
sı.- 2006.- № 1-2.- S. 188.
İ n t e r n e t d ə
www.az.wikipedia.org
12
Bəstəkar

126
Musiqi.Opera.Balet 
90 
illiyi
RAUF HACIYEV  
1922- 1995
MA
Y
Rauf Sultan oğlu Hacıyev 1922-ci 
il  may  ayının  15-də  Bakı  şəhərində 
dünyaya göz açmışdır. 
Yeddi  yaşında  ikən  Rauf  Hacıyev 
Orta İxtisas musiqi məktəbinin fortepi-
ano sinfinə daxil olmuşdur. Görkəmli 
musiqişünas, pedaqoq Kövkəb xanım 
Səfərəliyevadan  dərs  alıb.  O,  hələ 
təhsil illərində fortepiano üçün bir sıra 
instrumental  pyeslər  –  “Tarantella”, 
“Dagıstan”, “Ləzgihəngi” kimi əsərlər 
yazmışdır. 
R. Hacıyev 1938-ci ildə Bakı Orta 
İxtisas  musiqi  məktəbinin  nəzəri-
bəstəkarlıq şöbəsinə daxil olmuşdur.
1940-cı  ildə  18  yaşında  olarkən 
Mustafa 
Mərdanovun 
librettosu 
əsasında “Tələbələrin kələyi” adlı mu-
siqili komediyasını yazmışdır.
  1941-ci  ildə  R.  Hacıyev      Azər-
baycan Dövlət Konservatoriyasına da-
xil olmuşdur. 
1948-ci  ildə    O,  yenidən  Azər-
baycan  Dövlət  Konservatoriyası-
na  daxil  olmuş  və  bir  müddət  sonra 
Moskva  Dövlət  Konservatoriyasına 
göndərilmişdir.  Bakıya  qayıtdıqdan 
sonra  R.Hacıyev  böyük  bəstəkarımız 
Qara  Qarayevin  rəhbərliyi  altında 
öz  sənətini  daha  da  təkmilləşdirmiş, 
Niyazi  ilə  birlikdə  “Kolxoz”  süita-
sını  yazmışdır.  Bu  əsərlə  bəstəkarın 
kantata-oratorial  janrlara  olan  marağı 
üzə çıxır. O, 1950-ci ildə S.Rüstəmin, 
S.Vurğunun  və  M.Rahimin  sözlərinə 
“Bahar” kantatasını bəstələmişdir.
Müxtəlif  illərdə  R.Hacıyev  150-
dən  artıq  mahnı  yazmışdır.  “Mənim 
Azərbycanım”,  “Sevgilim”,  “Lirik 
mahnı”, “Leyla”, “Bahar gəlir”, “An-
caq  sən”,  “Sevimli  şəhər”  və  s.  kimi 
mahnılar  nadir sənət nümunələri he-
sab olunur. 
R.Hacıyev  15-dən  artıq  bədii  və 
sənədli  filmə  musiqi  bəstələmişdir. 
60-cı  illərdə  bəstəkarı  daha  çox 
operetta  janrı  özünə  cəlb  etmişdir. 
Bəstəkarın  yazdığı  yeddi  operettadan 
beşi  “Romeo  mənim  qonşumdur”, 
“Kuba,  məhəbbətim  mənim”,  “Qaf-
qaz  əsəri”,  “Ana  mən  evlənirəm”, 
“Yolayrıcı”  Moskva  Dövlət  Operetta 
Teatrının səhnəsində tamaşaya qoyul-
muşdur. “Romeo mənim qonşumdur” 
“Azərbaycanfilm”  kinostudiyasında 
rejissor  S.Mahmudbəyovun  qurulu-
şunda ekranlaşdırılmışdır.
R.Hacıyevin  axırıncı  operettası 
Üzeyir  Hacıbəylinin  anadan  olması-
nın 100 illiyinə həsr olunmuş “Ordan-
burdan” əsəridir.
Bəstəkar  “Üç  inqilab”,  “Alov”  və 
”Hürriyyət” adlı baletlərin müəllifidir.
Rauf  Hacıyev  80-ci  illərdə  sımfo-
nik  musiqi  sahəsində  səmərəli  işlər 
görmüş, 1982-ci ildə kamera orkestri 
üçün ikinci simfonyasını, simfonik or-
kestr üçün “Şeyx Sənan”, 1983-cü ildə 
“Səbuhi”, 1984-cü ildə isə “Həzi Asla-
nov” simfonik poemalarını yazmışdır. 
1978-ci ildə SSRİ Xalq artisti adına 
layiq  görülmüşdür.    “Lenin”  ordeni, 
“Qırmızı Əmək Bayrağı” və “Şərəf ni-
şanı” ordenləri ilə təltif edilmişdir.
Rauf  Hacıyev  1995-ci  il  sentyabr 
ayının 19-da Bakıda vəfat etmişdir.