Xalq xo‘jaligi: Aholining asosiy xo‗jaligi- tog‗ dehqonchiligi va
qoramolchilik Harogda baland-tog‗ biologiya instituti joylashgan. Aholsi:Sharqiy Pomirda aholi siyrak joylashgan bo‗lib, asosan qirg‗izlar.
G‗arbiy mintaqasi, bu – Fanlar Akademiyasi, Belsulin, Shimoliy Tonimas
tizmalari bilan baland – tog‗ tugunidir. Bu yerda mamlakatdagi eng baland
cho‗qqilar joylashib, ular orasida eng balandi I.Somoni 7495 mm cho‗qqisidir.
Muzliklar bir necha yuz kvadrat kilometrlarni qoplab yotadi. Ular orasida
uzunligi 72 km bo‗lgan Fedchenko muzligi ajralib turadi. Tojik Milliy bog‗ida
2000 turdan ortiq o‗simliklar o‗sadi. Ulardan ko‗plari endemik bo‗lib,
Respublika Qizil Kitobiga kiritilgan. Milliy bog‗ning hayvonot dunyosi ham
o‗ziga xos noyobdir. Sut emizuvchilarning 16 turi uchraydi, ulardan ayniqsa
og‗irligi 250 kg yetadigan va uzunligi 180 sm yetadigan katta burama shoxli
Pomir arhari diqqatga sazovordir. Bog‗ning qoyali rayonlarida tog‗ takasi
galalari yashaydi. O‗sha joylarda esa ularni ovlovchi qor yo‗l barsi uchraydi.
Tog‗ yon-bag‗irlari va vodiylarda yilning 8-oyi uyquda, faqat yozda faol hayot
kechiruvchi uzun quyruqli sug‗urlar to‗dasi joylashgan. Uzoq vaqtga qadar
Pomirning noyob tabiati va chiroyi dunyo jamoasi uchun yetib bo‗lmaydigan
o‗lka bo‗lib keldi. Tojik Milliy bog‗ining tashkil etilishi turizmni rivojlantirish
va milliy bog‗ning rekratsion imkoniyatlaridan foydalanishni ko‗zda tutadi.
Shimoli-G‗arbiy Pomirda joylashgan va alpinistlarning qadimdan diqqatini jalb
qilib kelayotgan Ismoil Somoni (avvalgi Kommunizm cho‗qqisi), Lenin
cho‗qqisi, Revolyutsiya cho‗qqisi va boshqalarga chiqish uchun imkoniyatlar
vujudga keldi. Milliy bog‗ bo‗ylab o‗rtacha va oliy kategoriya
87
murakkabligidagi bir qancha turistik marshrutlar o‗tkazilgan. Bu marshrutlar
ekologik turizm nuqtai nazaridan katta o‗rganish (bilish) ahamiyatiga ega.
