Transport-ekspeditsion xizmatlar asoslari

partiyali holda tashashga foydali shartnomaga erishilgan hollar ma’lum, chunki
bundan oldin yuk jo‘natuvchi shu yukdan ikki-uch konteynerini jo‘natish bilan
tashuvchining qanday ishlashini tekshirib ko‘rish bo‘yicha “yashirin konkurs”
o‘tkazadi.
Yangi liniya ochish, tonnajni oshirish, jo‘nashlar sonini oshirish bilan
bog‘liq bo‘lgan tadbirlar yo‘naltirilgan kanvassing dasturi bo‘yicha amalga
oshiriladi (directedcanvassing), u noma’lum yuk egalari, yangi tayinlangan
agentlar, tovar brokerlari, stividorlar va boshqalar bilan olib boriladigan
muzokaralarni o‘z ichiga oladi. Kanvasser va yuk egasining ekspeditori yaxshi
sherikchilik, hatto shaxsiy do‘stlik aloqalarini yo‘lga qo‘yishlari zarur bo‘ladi.
Agentning ekspeditorni aylanib o‘tgan holda yuk egasiga chiqishga urinishi,
yoki yanayam yomonrog‘i – yuk egasi bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri (ekspeditorsiz)
ishlashga urinishi agentga moddiy jihatdan hech narsa bermaydi. Yuk egasi
ekspeditorlik komissiyasini to‘lamasligi uchun hatto xursand bo‘lishi ham
mumkin, Biroq u “boshqa tashuvchi yoki boshqa agentni topsammikin?” degan
o‘yga borishi ham mumkin. Shunda sizni, ya’ni agentni kim himoya qiladi?
Transport vositalarining yuklamasini ta’minlash uchun agentning tovar
birjalari, shuningdek ko‘p sonli mustaqil eksporterlarning faoliyatini
muvofiqlashtirib turadigan yuk jo‘natuvchilarning kengashlari, shaharlarning
munitsipalitetlari bilan doimiy kontaktlari muhim ahamiyatga ega bo‘ladi.
Yuklarni tashish uchun jalb qilish ishida “mijoz har doim haq” qoidasiga
amal qilish lozim bo‘ladi. Unda mayda-chuydalar yo‘q (bu o‘rinda mijozga
jadvallar, reklama nashrlari, murojaatlarni xayolga kelgan paytda emas balki

---

93
belgilangan kunlar va soatlarda muntazam ravishda jo‘natish lozimligini eslatish
o‘rinli bo‘ladi). Tashishlardagi pasayishning sabablarini ishlab chiqarishning
navbatdagi depressiyasi to‘g‘rsidagi ma’lumotlardan emas, balki transport-
ekspeditsiya korxonasi servisi sifatining pasayishidan qidirish lozim bo‘ladi.