Multi DƏrmanlara qarşi rezistent vəRƏm barəDƏ kurs dünya Tibb Birliyi
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Davamı 2-ci bölmədə
3: ci sualın düzgün cavabları: b) və c) a) və ya d) bəndi ilə bağlı şərhlər: a) İlk həftələrdə (və ya bütövlükdə ilkin mərhələ zamanı) müalicə almaq üçün pulmonar vərəm aşkarlanan məhkum ayrıca kamerada saxlanmalıdır. Bu başqalarından təcrid edilərək tək qalmaq demək deyil. Bu halda müalicə almalı olan xəstənin başqalarını yoluxdurmaq təhlükəsi daha az ola bilər. Çünki müalicə xüsusi diqqət, qidalanma tələb edir. Əgər məhkum ayrıca saxlanmazsa, qidanın dəyişdirilməsi və ya daha yaxşı nəzarətin edilməməsi kimi problemlər ortaya çıxa bilər. d) Təəssüf ki, məhkumlar digər mənbələrdən dərmanlar ala bilirlər və bunu edirlər. Bu onların ailələri ziyarətə gələn zaman mümkün olur. Özbaşına müalicə qadağan edilmişdir, lakin həbsxanalarda gizli şəkildə baş verə bilir. Bu tibbi xidmət tərəfindən təyin edilən müalicənin dayandırılmasına və əlbəttə, rezistent Mycobacterium tuberculosis ştammlarının əmələ gəlməsinə səbəb ola bilər. 4: d) yeganə həll yoludur. Növbəti səhifədəki şərhlərə baxın. a) Əksər həbsxanalar üçün bu qeyri-real olacaq. Həbsxanalardakı nizam-intizam qaydaları ölkədən ölkəyə, həbsxanadan həbsxanaya görə bir-birindən fərqlidir. Vərəmli məhkumun müalicəsinin yarımçıq dayandırılmaması ilə bağlı önəmli arqument olduqda belə tibbi heyət məhkumun cəzasını qısaltmaq səlahiyyətinə malik olmayacaq. Əgər məhkumlar görsələr ki, tibbi heyət həbsxana qaydalarına təsir edə biləcək qüvvəyə malikdir, bəzi məhkumlar bundan sui-istifadə edəcəklər və onlara müəyyən təsir göstərərək özlərini cəzadan kənarlaşdıracaqlar. b) Bir vacib məsələdə ondan ibarətdir ki, məhkumlara dərmanları gözətçilər deyil yalnız tibbi heyət verməlidir. Bundan əlavə, təcrübələr göstərmişdir ki, bir çox inkişaf edən ölkələrdə, əsasən də Vərəmin tüğyan etdiyi ölkələrdəki həbsxanalarda həbsxana gözətçilərinin məvacibi az olur və işə o qədər də həvəsləri olmur, onlar dərmanları xəstə məhkumlara paylamırlar və ya müəyyən rüşvət alaraq bəzi məhkumlara verirlər. Bu cür situasiyanın qarşısını almaq lazımdır. Bu üsulu bir “həll” yolu kimi qəbul etsək xəstə məhkum tibbi nəzarətsiz qalacaq. c) Başqa yerlərlə nisbətən həbsxanalarda Vərəmin müalicəsi birbaşa müşahidə edilməlidir. Hətta xəstə dərmanları “necə qəbul etməyi bilir”-sədə bu proses birbaşa nəzarət altında həyata keçirilməlidir. Birincisi, əksər hallarda həbsxana qaydalarına əsasən məhkumlara dərman saxlamağı qadağan edilir (ola bilsin ki, məhkum özünə sui –qəsd etmək niyyətinə düşər və dərmanların hamısını birdən qəbul etməyə cəhd göstərər). İkincisi, Vərəmin müalicəsi xəstənin öz öhdəsinə buraxıla bilməz və buna yol verilməməlidir. d) Bu bəzi ölkələrdə, xüsusilə də kifayət qədər tibbi və ya orta tibbi heyətin, az sayda isə məhkumun olduğu ölkələrdə mümkün olardı. Lakin bu məsələ vərəmin sözün əsl mənasında problemə çevrildiyi əksər ölkələrdə praktiki baxımdan qeydi-mümkündür. Cəzaçəkmə kameralarına göndərilmiş məhkumlar sayca çox olmasalar da, tibbi heyətdən hansısa nümayəndəni seçib hər gün, bəzən də gün ərzində bir neçə dəfə xəstə məhkumlara nəzarət etməyə göndərməyi ona tapşırmaq çətin olacaq. Buna görə də, müalicənin ilkin mərhələsində olan məhkumun cəza kameralarına göndərilməsi müalicə üçün ciddi bir problemə çevriləcək. * İstinad edilən mənbələrə bax, xüsusilə [17]:”Həbsxanada kondomların vacibliyi”. Səhifə 210 • Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs Bu məsələ tibbi xidmət və həbsxana rəhbərliyi arasında əvvəlcədən müzakirə edilməlidir. Ola bilsin ki, müalicə alan, lakin cəzalandırlmalı olan məhkum müalicəsini bitirdikdən sonra cəza kamerasına göndərilsin. Bu mümkün olmasa, tibbi heyətdən kiminsə cəza kamerasına yerləşdirilmiş məhkumun müalicəsinə nəzarət etmə yollarını asanlaşdırmaq üçün tədbirlər görülməlidir. Bu halda tibbi heyət heç bir mübahisəsiz və təhlükəsizlik məhdudiyyəti olmadan xəstə məhkumun yerləşdirildiyi cəza kamerasına daxil ola bilər. Həbsxana rəhbərliyinə müalicənin davam etdirilməsinin nə üçün lazımlı olduğunun izah etmək vacibdir. Müalicənin dayandırılması seçim və cəzanın bir hissəsi olmamalıdır. Müalicənin dayandırılması məhkumlar hüquqi və ya intizam səbəblərindən bu və ya digər həbsxanaya köçürülərkən baş verir (məsələn, “yüngül rejimli” həbsxanada olan məhkumlar qaydalara riayət etmədikdə onları daha sərt qaydaları olan həbsxanalara köçürürlər). Əgər Vərəmli məhkum başqa bir həbsxanaya köçürülürsə və orada müvafiq müalicənin tətbiqi və monitorinqi üçün imkanlar yoxdursa bu, həmin məhkumun müalicəsinin yarımçıq qalmasına gətirib çıxaracaq. Bu açıq-aşkar şəkildə həmin məhkumun müalicəsi üçün çox böyük ziyandır. Bir çox inkişaf edən ölkələrdə, əsasən də Vərəmin tüğyan etdiyi ölkələrdəki həbsxanalarda vərəmin müalicəsini təmin etmək üçün lazımi qaydada təlim keçmiş tibbi heyət və digər tələb edilən amillər çatışmır. 5: Həqiqətən də cavab asan deyil və bu həmin ölkədəki Milli Vərəm Proqramının hansı qaydada yerinə yetirilməsindən asılıdır. Qeyd edildiyi kimi, burada bəzi məqamlar da varki, onlar birbaşa həbsxana şəraitinə aiddir. MDR Vərəmli məhkumlar (əgər həqiqətən də bu belə müəyyənləşdirilibsə) digər məhkumlardan ayrılaraq ayrıca kameralarda saxlanırlar. Bəzi ölkələrdə ikinci sıra dərmanlarla müalicə mövcud deyil; bəzilərində isə ÜST-in tələbinə əsasən bu proses hələ başlanğıc mərhələsindədir. Məhkumlar üçün vacib olan bir məsələ Mycobacterium tuberculosis rezistent ştammlarının mənbəyini müalicə edilməsidir. Biz bilirik ki, həbsxanalarda, xüsusilə əksəriyyəti MDR Vərəmə tutulan məhkumlardan ibarət olan, həbsxanalarda yoluxucu xəstəlik daşıyıcılarının hermetik ayrılması mümkün deyil. Buna görə də, MDR Vərəm infeksiyası mənbəyinin eliminasiyası üçün bu xəstələri bir zamanda müalicə etmək lazımdır. Ən yaxşı strategiya bu məsələdə MVP-ı ilə əlaqəli şəkildə çalışmaqdır. MDR Vərəmə qarşı müalicə alan məhkumlar müalicəni tamamlanmadan həbsxananı tərk edərsə, elə planlaşdırmaq lazımdır ki, o, mülki sektorda da öz müalicəsini davam etdirə bilsin. Bunun MVP tərəfindən təsdiq edilmiş müəssisələrdə həyata keçirilməsi daha məqsədəuyğun olardı. Keçmiş məhkumların azadlığa buraxıldıqdan sonra müalicələrini mülki sektorda davam etdirmələrini təmin etmək və nəzarət etmək üçün hərtərəfli bir çözüm yolu yoxdur. MVP-də isti yeməklə təmin edilmələri bir həvəsləndirici vasitə ola bilər, lakin bunun üçün kifayət qədər büdcə olmaya bilər. Nəqliyyat xərclərinin qarşılanması da bu prosesə köməklik göstərə bilər. Hətta azadlığa buraxılmış məhkumların müntəzəm olaraq nəzarətini təmin etmək üçün onların polis məntiqələri və ya bu cür yerlər ilə əlaqələrini saxlamaq fikri də təklif edilmişdir. Hansı strategiya seçilir seçilsin, nəzərə alınmalıdır ki, Vərəmin yayılmasını dayandırmaq və MDR Vərəmlə mübarizə aparmağın yeganə yolu bu xəstəliyə tutulmuş məhkumları müalicə edib, sağaltmaqdır. Müalicəni yarımçıq qoyan və sonra onu davam etdirməyən kiçik bir qrup da tam müalicə alan insanlar üçün təhlükə mənbəyidir. Onların müalicə tamamlanmazdan öncə həbsxananı tərk edəcəklərini düşünərək onları müalicə etməmək bəhanəsi olmamalıdır. Bütün hallarda bu məhkumlar həbsxananı haçansa tərk edəcəklər və müalicə almadıqları təqdirdə mütləq MDR Vərəmi yayacaqlar, digər insanları bu xəstəliyə yoluxduracaqlar. Ən yaxşı üsul MVP-ın Həbsxana Tibbi Heyəti ilə qarşılıqlı əlaqə şəklində çalışmalarıdır. Müalicəsini davam etdirməyən keçmiş məhkum öz yaşayış yerinə qayıtdıqdan sonra, artıq izdihamlı və zəif ventilyasiya sistemi olan kameralarda yaşamamasına baxmayaraq, az da olsa rezistent vərəm çöplərini yayacaq. Səhifə 212 • Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs BÖLMƏ 1 • World Health Organization. Treatment of tuberculosis: Guidelines for national Programs, 3 rd edition. (WHO/CDS/ TB 2003.313). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2003. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəmin müalicəsi: Milli proqramlar üçün təlimatlar, 3-cü nəşr. (ÜST/CDS/Vərəm 2003.313). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2003) • World Health Organization. An expanded DOTS framework for effective tuberculosis control. (WHO/CDS/ TB/2002.297) Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2003 (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəmə effektli nəzarət üçün genişlənmiş DOTS çərçivəsi. (ÜST/CDS/Vərəm/2002.297) Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2003) • World Health Organization. Guidelines for surveillance of drug resistance in tuberculosis (WHO/TB/2003/320, WHO/CDS/CRS/RMD/2003.3) Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2003 (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəmdə dərmanlara rezistentlik hallarının nəzarətinə dair təlimatlar.(ÜST/ Vərəm/2003/320, ÜST/CDS/CRS/RMD/2003.3) Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2003) • World Health Organization. WHO Report 2004: Global Tuberculosis Control - surveillance, planning,financing (WHO/HTM/TB/2004.331). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2004 (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. ÜST-ün Hesabatı 2004: Qlobal Vərəmə nəzarətin müşahidəsi, planlaşdırılması, maliyələşdirilməsi (WHO/HTM/TB/2004.331). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2004) • World Health Organization. Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: Emergency Update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402).Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008 (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar:2008- ci ildə təcili olaraq yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402), Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı: Cenevrə, İsveçrə, 2008) BÖLMƏ 2 • Blower SM, Chou T. Modelling the emergence of the “hot zones”: tuberculosis and the amplification dynamics of drug resistance. Nature Medicine 2004, 10(10), 1111-1116 (Blower SM, Chou T. “Qaynar zonaların” əmələ gəlməsinin modelləşdirilməsi: vərəm və dərmana qarşı rezistentlik dinamikasının artması. Nature Medicine 2004, 10(10), 1111-1116) • Dye C, Espinal M.A, Watt CJ et al. Worldwide incidence of multidrug-resistant tuberculosis. J Infect Dis 2001, 185(8), 1197-1202. (Dye C, Espinal M.A, Watt CJ və başqalar. Multidərman-rezistentli vərəmin ümumdünya insidenti. Yoluxucu xəstəliklər Jurnalında 2001, 185(8), 1197-1202.) • World Health Organization. Guidelines for surveillance of drug resistance in tuberculosis (WHO/TB/2003/320 and WHO/CDS/CRS/RMD/2003.3) World Health Organization: Geneva, Switzerland, 2003. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəmdə dərmana qarşı rezistentlik hallarının müşahidəsinə dair təlimatlar.(ÜST/ Vərəm/2003/320 və ÜST/CDS/CRS/RMD/2003.3) Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı: Cenevrə, İsveçrə, 2003) • World Health Organization. Anti-Tuberculosis drug resistance in the world (WHO/HTM/97.229) Geneva, Switzerland: World Health Organization, 1997. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dünyada vərəm əleyhinə dərmana qarşı rezistentlik (ÜST/HTM/97.229): Cenevrə, İsveçrə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 1997) • World Health Organization. Anti-Tuberculosis drug resistance in the world: second global report (WHO/CDS/ TB/2000.278) Geneva, Switzerland: World Health Organization, 2000. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dünyada vərəm əleyhinə dərmana qarşı rezistentlik: ikinci qlobal hesabat (ÜST/CDS/ Vərəm/2000.278): Cenevrə, İsveçrə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 2000 ) • World Health Organization. Anti-Tuberculosis drug resistance in the world: third global report (WHO/CDS/ TB/2004.343) Geneva, Switzerland: World Health Organization, 2004. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dünyada vərəm əleyhinə dərmana qarşı rezistentlik: üçüncü qlobal hesabat (ÜST/CDS/ Vərəm/2004.343): Cenevrə, İsveçrə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 2004) • World Health Organization. WHO Report 2004: Global Tuberculosis Control-surveillance, planning, financing. (WHO/HTM/TB/2004.331) World Health Organization: Geneva, Switzerland, 2004 (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. ÜST-ün Hesabatı 2004: Qlobal Vərəmə Nəzarətin müşahidəsi, planlaşdırılması, maliyələşdirilməsi. (ÜST/HTM/Vərəm/2004.331): Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı: Cenevrə, İsveçrə, 2004) • World Health Organization. Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: Emergency update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402), Geneva, Switzerland: World Health Organization, 2008. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008- ci ildə təcili olaraq yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402), Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2008) • World Health Organization. Anti-Tuberculosis drug resistance in the world: fourth global report (WHO/HTM/ TB/2008.394) Geneva, Switzerland: World Health Organization, 2008. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dünyada vərəm əleyhinə dərmana qarşı rezistentlik: üçüncü qlobal hesabat (ÜST/CDS/ Vərəm/2008.394): Cenevrə, İsveçrə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 2008) İstinad edilən mənbələr • Səhifə 213 BÖLMƏ 3 • World Health Organization. Treatment of tuberculosis: Guidelines for national programmes, 3 rd edition (WHO/ CDS/TB 2003.313). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2003. (Ümumdünya Səhiyyyə Təşkilatı. Vərəmin müalicəsi: Milli proqramlar üçün təlimatlar, 3-ci nəşr) • Laserson KF, Thorpe LE, Leimane V, Weyer K, Mitnick CD, Riekstina V, Zarovska E, Rich ML, Fraser HSF, Alarcon E, Cegielski JP, Grzemska M, Gupta R, Espinal M. Speaking the same language: treatment outcome definitions for multidrug-resistant tuberculosis. Int J Tuberc Lung Dis 2005; 9(6):640-645. (Vərəm Ağ Ciyəri Beynəlxalq Jurnalında - Eyni dildə danışıqlar: MDR-Vərəm üçün müalicə nəticələrin tərifləri) • World Health Organization. Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: Emergency update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-ci ildə təcili olaraq yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402), Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2008) • World Health Organization. Improving the diagnosis and treatment of smear-negative pulmonary and extrapulmonary tuberculosis among adults and adolescents: Recommendations for HIV-prevalent and resource-constrained settings (WHO/HTM/TB/2007.379, WHO/HIV/2007.1). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2007. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Böyüklər və yeniyetmələr arasında yaxma-mənfi ağ ciyər Vərəmin və ağ ciyərdən kənar Vərəmin müalicəsinin və diaqnostikasının təkmilləşdirilməsi :HİV-geniş yayılmış və resurslarla məhdud olan yerlər üçün məsləhətlər (ÜST\HTM\Vərəm\2007.379, ÜST\HİV\2007.1). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2007) BÖLMƏ 4 • International Union Against Tuberculosis and Lung Disease. The Public Health Service National Tuberculosis Reference Laboratory and the National Laboratory Network: Minimum Requirements, Roles, and Operation in Low-Income Countries. Paris, France: IUATLD; 1998. (Vərəm və AğciyərXəstəlikləri ilə Mübarizə üzrə Beynəlxalq Birlik. İctimai Səhiyyə Xidməti Milli Vərəm İstinad Laboratoriyası və Milli Laboratoriya Şəbəkəsi: Aşağı gəlirli Ölkələrdə Tələblər, Rollar və Fəaliyyətlər.) • Kim S J. Drug-susceptibility testing in tuberculosis: methods and reliability of results. Euro Res J. 2005;25(3):564-9. (Kim S J. Vərəmdə dərmanlara həssaslıq testləri: üsullar və nəticələrin etibarlılığı. Avropa Respirator Jurnalı) • Laszlo A et al. Quality assurance programme for drug susceptibility testing of Mycobacterium tuberculosis in the WHO/IUATLD Supranational Reference Laboratory Network: first round of proficiency testing. Int J Tuberc Lung Dis 1997; 1:231-238. (Laszlo A et al. ÜST/ IUATLD Ali Milli İstinad Laboratoriya Şəbəkəsində Mycobacterium tuberculosis-in dərman həssaslıq testi üçün keyfiyyət təminatı proqramı : təcrübə yoxlamasının birinci raundu.) • Pardini M et al. Cetyl-Pyridinium Chloride Is Useful for Isolation of Mycobacterium tuberculosis from Sputa Subjected to Long-Term Storage. J of Clin Microbiol. 2005; 43:442-44. (Pardini M və digərləri Bəlğəmdən alınan Mycobacterium tuberculosis –nin uzun muddətli saxlanması üçün çetil-piridin xloridin istifadəsi faydalıdır. Kliniki Mikrobiologiya Jurnalı. 2005; 43:442-44) • World Health Organisation. Treatment of tuberculosis, guidelines for national programmes, 3 rd Edition.(WHO/CDS/ TB/2003.313) Geneva, Switzerland 2003. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəmin müalicəsi, Milli Vərəm proqramları üçün təlimatlar, Üçüncü Nəşr.) • World Health Organization. Tuberculosis: a manual for medical students (WHO/CDS/TB/99.272). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 1999. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəm: Tibbi tələbələr üçün dərslik.) • World Health Organization. Laboratory services in tuberculosis control (WHO/TB/98.258). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 1998. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəm nəzarətində laboratoriya xidmətləri.) • World Health Organization. Guidelines for Surveillance of Drug Resistance in Tuberculosis. World Health Organization: Geneva, 2003. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Vərəmdə Dərman Rezistentliyinin Nəzarətinə dair təlimatlar.) • World Health Organization. Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: Emergency update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-ci ildə təcili olaraq yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402), Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2008) • World Health Organization. Anti-tuberculosis drug resistance in the world: fourth report (WHO/HTM/TB/2008.394). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dünyada vərəm əleyhinə dərmanlara dair rezistentlik: dördüncü hesabat (ÜST\HTM\ Vərəm\2008.394). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2008) Səhifə 214 • Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs BÖLMƏ 5 • Alvirez-Freites EJ, Carter JL, Cynamon MH. In vitro and in vivo activities of gatifloxacin against Mycobacterium tuberculosis. Antimicrob Agents Chemother 2002; 46(4): 1022-5.(Alvirez-Freites EJ, Carter JL, Cynamon MH. Mycobacterium tuberculosis-ə qarşı qatifloksasinin in vitro və in vivo fəaliyyəti.) • Baohong JI, Nacer L, Maslo C, Truffot-Pernot C, Bonnafous P, Grosset JH. In vitro and in vivo activities of moxifloxacin and clinafloxacin against Mycobacterium tuberculosis. Antimicrob Agents Chemother 1998; 42:2006-2069. (Baohong JI, Nacer L, Maslo C, Truffot-Pernot C, Bonnafous P, Grosset JH. Mycobacterium tuberculosis-ə qarşı moksifloksasinin və klinafloksasinin in vitro və in vivo fəaliyyəti.) • Holdiness MR. Cerebrospinal fluid pharmokinetics of antituberculosis drugs. Clin Pharmacokinet 1985;10:532-534. (Holdiness MR. Serebrospinal mayesində vərəm əleyhinə dərmanların farmakokinetikası.) • Kim S J. Drug-susceptibility testing in tuberculosis: methods and reliability of results. Euro Res J. 2005:25(3): 564-9. (Kim S J. Vərəmdə dərman həssaslıq testi: üsullar və nəticələrin etibarlığı.) • World Health Organization. Guidelines for surveillance of drug resistance in tuberculosis. (WHO/HTM/TB/2003.320). Geneva, Switzerland: World Health Organization: 2003. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkiilatı. Vərəmdə dərman rezistentliyinin nəzarətinə dair təlimatlar.) • World Health Organization. Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: Emergency update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008 (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-ci ildə təcili olaraq yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2008) BÖLMƏ 6 • Pomerantz BJ, Cleveland JC, Olson HK, Pomerantz M. Pulmonary resection for multi-drug resistant tuberculosis. J Thorac Cardiovasc Surg 2001; 121(3):448-53. ( Torakal Kardiovaskulyar Cərrahiyyə Jurnalında – Multi dərmanlara qarşı rezistent vərəmdə pulmonar rezeksiya.) • Narita M, Ashkin D, Hollender ES, Pitchenik AE. Paradoxical worsening of tuberculosis following antiretroviral therapy in patients with AIDS. J Respir Crit Care Med 1998(158)(1) 157-161. (Respirator İntensiv Terapiya Jurnalında – AİDS olan xəstələrdə antiretroviral müalicə zamanı vərəmin paradoksal ağırlaşması.) • Partners In Health. The PIH Guide to the Medical Management of Multidrug-Resistant Tuberculosis. Boston, Massachusetts: Partners In Health, Program in Infectious Diseases and Social Change, Harvard Medical School, Division of Social Medicine and Health Inequalities, Brigham and Women’s Hospital; 2003. ( Beynəlxalq Nəşr – Multi dərmanlara qarşı rezistent Vərəmin Tibbi İdarəolunmasına dair PİH Təlimatı.) • Spradling P, Ridzon R. Multidrug-Resistant Tuberculosis. In: Fong and Drlica (eds.) Reemergence of Established Pathogens in the 21st Century. New York, New York: Plenum Publishers; 2003. ( 21-ci əsrdə Təkrar əmələ gələn Xəstəliklər - Multi dərmanlara qarşı Vərəm.) • World Health Organization. Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis (WHO/HTM/ TB/2006.361). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2006. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dərmanlara qarşı rezistent Vərəmin Proqramlaşdırılmış İdarəolunmasına dair Təlimatlar.) • World Health Organization. Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: Emergency update 2008 (WHO/HTM/TB/2008.402). Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2008. (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-ci ildə təcili olaraq yenidən işlənmiş versiyası (ÜST/HTM/Vərəm/2008.402), Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, 2008) Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|