Menejment va marketing

 
1.3. Innovatsion tadbirkorlikni tashkil etish asoslari 
Iqtisodiyotni liberallashtirish jarayonida uning muvaffaqiyati va sharoitini 
yaxshilashning eng muhim shartlaridan biri innovatsion tadbirkorlik va 
tadbirkorlik faoliyati usuli bo’lib qoldi. 
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov “...Biz ta’lim tizimida 
o’quvchilarning nafaqat keng bilim va professional ko’nikmalarni egallashi, ayni 
paytda chet mamlakatlardagi tengdoshlari bilan faol muloqot qilish, bugungi 
dunyoda ro’y berayotgan barcha voqea-xodisalar, yangilik va o’zgarishlardan 
atroflicha xabardor bo’lish, jaxondagi ulkan intellektual boylikni egallashning eng 
muxim sharti xisoblangan xorijiy tillarni xam chuqur o’rganishlari uchun katta 
axamiyat bermoqdamiz”
4
deb, respublikamizda bugungi kunda ta’lim sohasida 
4
Karimov I.A. “Yuksak bilimli va intellektual rivojlangan avlodni tarbiyalash – mamlakatni barqaror taraqqiy 
etirish va modernizatsiya qilishning eng muxim sharti” mavzusidagi xalqaro konferentsiyaning ochilish 
marosimidagi nutqi. Halq so’zi 2012 yil 17 fevral.

---

22 
amalga oshirilishi zarur bo’lgan masalalar, jahon moliyaviy inqirozi, uning ta’siri 
va salbiy oqibatlari, yuzaga kelayotgan vaziyatdan chiqish yo’llari haqida to’xtalib, 
bu jarayonda oliy ta’lim tizimini isloh qilish, ta’limda yangi pedagogik va 
innovatsion texnologiyalardan keng foydalanish zarurligini ta’kidladi. 
Innovatsion tadbirkorlik – bir paytning o’zida ham iqtisodiy holat, ham 
jarayondir. Iqtisodiy holat sifatida tadbirkorlik iste’molchilarga ma’lum tavsiflarni 
(ish xizmat), zarur natijani olish bo’yicha ishlab chiqarish va sotish, ishlab 
chiqarish munosabatlarining shakli sifatida namoyon bo’ladi. Iqtisodiy holat 
sifatida tovar (ish, xizmat) sotish jarayonida iste’molchilar 
bilan, mahsulot etkazib beruvchilar va boshqa xo’jalik yurituvchi subyektlar, 
yollangan ishchilar va nihoyat, davlat va boshqa boshqaruv tashkilotlari bilan 
o’zaro muomalada yuzaga keladigan munosabatlarning barcha tizimini o’zida aks 
ettiradi. 
Tadbirkorlik jarayon sifatida harakatlarning – tadbirkorlik g’oyasini izlash 
(tug’ilishi)dan boshlab, tashkilotning iste’molchilar uchun zarur mahsulot ishlab 
chiqarishga imkon beradigan aniq loyihasiga aylanishiga qadar murakkab zanjirni 
o’zida aks ettiradi. Ushbu jarayon foydaning ma’lum hajmini qo’lga kiritish bilan 
nihoyalanadi. Shunga ko’ra tadbirkorlik jarayon sifatida to’rt asosiy bosqichni o’z 
ichiga oladi: 
– yangi g’oyalar izlash va ularni baholash; 
– batafsil biznes-reja tuzish; 
– zarur resurslarni izlash; 
– yaratilgan korxonani boshqarish. 
Innovatsion tadbirkorlik tadbirkorlikning alohida turi bo’lganligi sababli, 
uning uchun bu to’rt bosqichni yanada bo’laklarga bo’lish lozim (2-rasm). 
Shuni ta’kidlash lozimki, sanab o’tilgan bosqichlar 
Shuni ta’kidlash lozimki, 
sanab o’tilgan bosqichlar doim ham ketma-ketlikda amalga oshirilmaydi, ayrim 
bosqichlar ko’pincha parallel ravishda amalga oshiriladi va bu innovatsion faoliyat 
jarayonini tezlashtiradi. Darhaqiqat, biznes-rejani ishlab chiqish bilan birga 
g’oyalar tanlanadi va baholanadi, shu vaqtning o’zida yaratilayotgan innovatsion 

---

23 
tashkilot davlat ro’yxatidan o’tkazilishi va patent olish uchun talabnoma berilishi 
mumkin. Innovatsion tadbirkorlik uchun yangi g’oyalarni izlash va yaratilayotgan 
intellektual mahsulotni himoya qilish kabi bosqichlari aynan muhim ahamiyat kasb 
etadi. 
Innovatsion g’oyalar generatsiyasi 
↓ 
Ilg’or g’oyalarni baholash va saralash 
↓ 
Biznes-rejalar ishlab chiqish 
↓ 
Biznes-rejalarni baholash 
↓ 
Zarur resurslarni izlash 
↓ 
Innovatsion tashkilotni ro’yxatdan o’tkazish 
↓ 
Eksperimental namunani yaratish va tatbiq etish 
↓ 
Yaratilgan intellektual mahsulotni himoya qilish
↓ 
Sotuvni tahlil qilish va unga ko’ra tuzatishlar kiritish
↓ 
Yangi mahsulotni ommaviy ishlab chiqarish 
↓ 
Innovatsion faoliyatdan daromad olish