2. PLUNJER JUFTLIGINI GIDRAVLIK ZICHLIK ORQALI TEKSHIRISH
Umumiy ma’lumotlar: Plunjer-gilza juftligini tekshirishda KI-759 (KI-1640A)
yoki KI-3369 qurilmalaridan foydalanish mumkin. Juftlikni tekshirish tartibi GOST
25708-83 shartlari asosida qabul qilingan. Ishlatilgan plunjer juftligini tekshirish
shartlari vaqtincha texnik talablarda ko„rsatilgan.
Plunjer juftligining texnik holati ishchi qismdagi plunjer va gilza orasidagi
zazorga bog„liq. Silindrsimon qismlarning diametrini 0,2...0,4 mkm aniqlik bilan
o„lchaydigan asboblar bor bo„lishiga qaramasdan (ishlab chiqarila-yotgan plunjer
juftliklaridagi zazor 0,6...1,6 mkm ga teng), bu asboblar yordamida olingan o„lchamlar
juftlikning haqiqiy holatini belgilamaydi. Pretsizion detallarda zazorlarni va geometrik
formalarni kompleks ravishda baholash uchun pretsizion juftliklarning gidravlik
zichligini aniqlashga asoslangan qo„shimcha usuldan foydalaniladi.
4
Plunjer juftligining gidravlik zichligini aniqlash.
Plunjer juftligining zichligi, maxsus aralashma suyuqlik to„ldirilgan gilzadagi,
plunjerning yuk ta‟sirida ma‟lum masofaga silji-shi uchun ketgan vaqtga qarab
aniqlanadi. Gidravlik zichlikni KI-759 qurilmasi yordamida aniqlash sxemasi
2-rasmda ko„rsatilgan.
Bu erda gilzadagi aralashma suyuqlik plunjerning yuk ta‟siridagi harakati
tufayli, gilza va plunjer orasidagi zazordan Yuqoriga sizib chiqadi. Zazor qancha
kichik bo„lsa suyuqlik sizib chiqishi yoki plunjerni pastga tushishi uchun ketgan vaqt
shuncha ko„p bo„ladi, zazor katta bo„lsa plunjer tezroq pastga tushib ketadi.
KI-759 qurilmasining bakiga qovushqoqligi 20
0
S da 9,9...10,8 mm
2
/s (9,9...10,8
sSt) ga teng bo„lgan dizel yonilg„isi va moyidan tayyor-langan aralashma quyiladi.
Quyida plunjer juftligini KI-759 qurilmasi bilan tekshirish tartibi ko„rsatilgan:
Qurilmadagi kallak chiqarib olinadi va kallakga tekshirilayotgan plunjer gilzasi
o„rnatiladi. Bunda kallakning qotiruvchi vinti gilzaning o„yiq joyiga to„g„ri tushishi
kerak. Vint buralib qotirilganda gilzada bo„ylama lyuft bo„lishiga e‟tibor berish kerak.
Kallak gilza bilan birgalikda qurilmaga o„rnatiladi. Bu erda kallakdagi Yonilg„i
o„tadigan teshik qurilma korpusidagi Yonilg„i chiqadigan teshik bilan ustma-ust
tushishi kerak. Kallak o„rnatilgandan keyin qurilmaning pastki qismida joylashgan
qisuvchi vint yordamida tiqin imkoni boricha gilzaga yaqinlashtiriladi.
Jo„mrak ochiladi va gilzaning ichi aralashmaga to„lgach jo„mrak berki-tiladi.
SHundan so„ng gilzaga plunjer o„rnatiladi. UTN-5, D-108, D-160 Yonilg„i
nasoslarining plunjeriga tekshirishni boshlashdan oldin maxsus ilmoqli qalpoqcha
plunjer aktiv yo„lini nominal holatda saqlaydigan qilib kiygizilgan bo„lishi kerak.
Tekshirilayotgan plunjerning ilmog„i yoki qalpoqcha ilmog„i kallakdagi kesik joyga
to„g„ri tushishi shart.
Gilzaga o„rnatilgan plunjer boshida tez harakatlanib pastga tushadi, lekin ishchi
holatiga kelgandan keyin plunjerni siljishi ko„z ilg„amas darajada sekinlashadi. SHu
paytda plunjer ustiga richag bosib qo„yiladi va sekundomer ishga tushiriladi. Richag
to„liq pastga tushgan paytda sekundomer to„xtatilib, vaqti yozib olinadi.
Qurilma richagi plunjerga 125 N kuch bilan ta‟sir qiladi va plunjer yuzasida
diametriga qarab (15...20)
10 MPa bosim hosil qilib beradi. YUk ta‟sirida plunjerni
ma‟lum masofaga siljish vaqti yoki gidravlik zichligi 15 s dan kam bo„lmasligi kerak
va har xil nasos-larning plunjer juftliklari uchun texnik talablarda ko„rsatilgan.
Ishlatilgan plunjer juftliklarining gidravlik zichligini aniqlash, vaqtincha texnik
talablar shartiga ko„ra, qovushqoqligi 20
0
S da 36
1 sSt ga teng bo„lgan dizel yonilg„isi
va moyining aralashmasida o„tkaziladi. Bu holda plunjer juftligining gidravlik zichligi
3 s dan kam bo„lmasa ishga yaroqli hisoblanadi. Yuqorida ko„rsatilgan aralashma
qovushqoqligi 100
0
S da 8,4 sSt ga teng bo„lgan ikki og„irlik qism dizel moyi va
qovushqoqligi 20
0
S da 4,3 sSt ga teng bo„lgan bir og„irlik qism dizel yonilg„isini
qo„shilishidan hosil qilinadi.
Laboratoriya ishini o„tkazish mobaynida bir necha plunjer juft-liklari tekshirilib,
natijalari 3-jadvalga yozib qo„yiladi.
5
2- rasm. Plunjer juftligining tekshirishni gidravlik sxemasi.
1-bak; 2-jo‘mrak; 3-gilza; 4-plunjer; 5-tiqin; 6-asos; 7-bosuvchi richag.
3-jadval
Plunjer juftliklarini tekshirish natijalari.
№
Qaysi yonilg„i
Zichlik vaqti, s
Richag hosil
Ishga
t.r.
nasosining
plunjer jufti
tajriba
bo„yicha
texnik
talablar
bo„yicha
qilib
berayotgan
bosim, MPa
yaroqlilik
haqida xulosa
1
2
3
4
5
6
Tekshirilgan plunjer juftliklari gidravlik zichligiga qarab komplektlanadi. Bir nasosga
gidravlik zichligi bir-biriga yaqin plunjer juftliklari qo„yiladi (zichlik farqi 5 s dan
ko„p bo„lmasligi kerak). Tekshirishni qovushqoqligi Yuqorida ko„rsatilgan toza yozgi
dizel yonilg„isida ham o„tkazish mumkin. Bu holda juftliklarni guruhlarga ajratishda 4-
jadvaldan foydalaniladi.
Nasosga qo„yiladigan plunjer juftliklarini to„g„ri tanlash, dvigatel silindrlariga
bir xilda Yonilg„i uzatilishini ta‟minlaydi.
6
4-jadval
Plunjer juftligining gidravlik zichligiga qarab guruhlarga ajratish
YUBYON markasi
Zichlik vaqti, s
Belgilangan guruh
1
2
3
4TN-8,5
10;
4TN-9
10
15 ... 20
21 ... 25
26 ... 30
1
2
3
6TN-9
10;
UTN-5;
YAMZ
21 ... 30
31 ... 40
41 ... 50
1
2
3
D-108;
D-130;
D-160
18 ... 33 (1 va 4 seksiya)
30 ... 50 (2 va 3 seksiya)
34 ... 45 (1 va 4 seksiya)
51 ... 70 (2 va 3 seksiya)
1
2
ND 21/4
ND 22/6
15
12
-
-
Dostları ilə paylaş: |