Oʻzbeкiston respubliкasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Kadirov axborot texnologiyalari

Internetga bogʻlanish.
Internet tarmogʻiga oddiy telefon 
tarmoqlari orqali standart modem qurilmalari yordamida ulanish 
mumkin. Telefon liniyasi orqali Internetga ulanishda modem 
qurilmasidan tashqari maxsus dasturdan (protokol) ham 
foydalaniladi. Bunda ushbu dastur yordamida Internetga 
ulanganda telefon liniyasi band qilinadi, seans tugatgandan soʻng 
telefon tarmogʻi boʻshatiladi va unda boshqa foydalanuvchi 
foydalanishi mumkin. Bu turdagi boʻgʻlanish Dial-up deb ataladi. 
Telefon liniyasi orqali “Chaqiruv” boʻyicha Internetga 
bogʻlanish Internet xizmatlarini taqdim etuvchi provayder bilan 
mijoz oʻrtasida amalga oshiriladi. Bunda foydalanuvchi mantiqiy 
nom (login) va maxfiy belgi (parol) yordamida Internetga 
toʻgʻridan-toʻgʻri ulanadi. 
Bundan tashqari telefon liniyasi orqali alohida kanal 
yordamida 
bogʻlanish 
mumkin. 
Bu 
turdagi 
bogʻlanish 
oʻkazuvchanlikni oshiradi, hamda bir vaqtning oʻzida ham 
telefondan ham Internetdan foydalanish imkonini beradi. Bu 
turdagi ulanish ADSL deb ataladi. 
Agar kompyuter orqali Internetga simsiz ulanish kerak boʻlsa, u 
holda kompyuterdan tashqari Internet xizmatlarini taqdim etuvchi 
operator yoki provayderning simsiz ishlovchi modemi yoki xuddi 
shu vazifani bajaruvchi mobil telefon apparati zarur. Buning 
qulayliy tomonlari ixtiyoriy joydan Internet tarmogʻiga bogʻlanish 
mumkin boʻladi. 
Agar mobil telefonning oʻzida turib Internetga bogʻlanish kerak 
boʻlsa, u holda Internet xizmatlarini koʻrsatuvchi mobil 
operatorning mijozi (GSM, CDMA) boʻlishingiz va unda Internet 
xizmati yoqilgan boʻlishi talab qilinadi. Mobil aloqa vositalari 
yordamida Internetdan foydalanilganda WAP texnologiyasi 
internetdan simsiz foydalanish imkonini beradi. Mobil aloqa 
yordamida 
Internetga 
ulanish 
uchun 
3G 
texnologiyadan 
foydalaniladi, uning koʻchirib olish tezligi 14mb/sek. Undan 
257

---

tashqari hozirda yangi va tezroq texnologiya 4G hisoblanib, uning 
koʻchirib olish tezligi 100 mb/sek
63
.