Oʻzbeкiston respubliкasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Kadirov axborot texnologiyalari

Matrisalarni koʻpaytirish. 
Ikkita matrisani koʻpaytirish uchun 
“*” belgisidan foydalaniladi. Masalan, A va B matrisani 
koʻpaytirish kerak boʻlsin. Buning uchun quyidagilarni amalga 
oshiramiz: 
A= 
16 3 
2 
13 
5 
10 11 8 
9 
6 
7 
12 
4 
15 14 1 
B = 
16 
4 
7 
3 
5 
-7 
2 
9 
0 
8 
23 
65 
-7 
4 
17 
9 
224

---

Koʻpaytirish uchun 
C=A*B 
amalga oshiramiz. Natijada 
quyidagi natija hosil boʻladi.
 
C=
180 
111 
385 
322 
74 
70 
444 
892 
90 
98 
440 
644 
132 
27 
397 
1066 
Matlab dasturida grafika bilan ishlash.
Matlab sirtlar, 
chiziqlar va boshqa grafik obyektlarni oʻzlashtirish va yaratish 
imkonini beruvchi yuqori darajadagi funksiyalar majmuasini 
taqdim qiladi.
Grafikni chizish uchun 
plot
ifodasidan foydalaniladi. Misol 
sifatida sin funksiyaning grafigini chizishni olamiz. 
t
argument 
boʻyicha 0 dan 

2 gacha oraliqda 0.03 qadam oʻzgarib borishini 
hisoblash grafigini hosil qilamiz. Grafikni tasvirlash uchun 
quyidagi ifodani yozamiz: 
7.22-rasm. Dastur matni 
Operatorlar ketma – ket kiritilgandan soʻng “Enter” tugmasi 
bosiladi. Natija grafik alohida darchada (figure 1) paydo boʻladi va 
quyidagi koʻrinishga ega boʻladi. 
225

---

7.23-rasm. Sinus funksiyani grafigini hosil qilish 
Masalalarni yechish davomida shunday jarayonlar boʻladiki, 
unda bitta darchaga bir nechta funksiyalarning grafiklarni 
joylashtirish kerak boʻladi. Bunda sin(x), cos(x) va sin(x)/x 
funksiyalarni grafigini chizishi koʻrib chiqamiz. Oʻzgaruvchilarni 
y(x) koʻrinishida beramiz: 
>>y1=sin(x): y2=cos(x): y3=sin(x)/x;
>>plot(x, y1, x, y2, x, y3) 
Natijada quyidagi darcha paydo boʻladi.
226

---

7.24-rasm. 3 ta funksiyaning grafigini chizish 
Iqtisodiyot sohasiga tegishli masalalarni yechishda ustun 
koʻrinishidagi diagrammalardan foydalanish zaruriyati paydo 
boʻladi. Bunda 
M
vektorning har bir elementi ustunlar koʻrinishida 
tasvirlanadi. Ustunlar uzunligi elementlarning qiymatiga teng 
boʻladi. Ustunlar nomerlanadi va eng qiymatlardan kelib chiqqan 
holda masshtablanadi. Bu turdagi grafikni hosil qilish uchun 
bar 
(M)
operatoridan foydalaniladi va hosil boʻlgan grafikni “Tools” 
boʻlimidan oʻzgartirish imkoniyati mavjud boʻladi. 
227

---

7.25-rasm. Ustun koʻrinishidagi diagrammali grafikni hosil qilish