Qаz хiDMƏTİ İŞÇİSİNİn sоrğu kitаbi



Yüklə 12,82 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə48/147
tarix01.08.2023
ölçüsü12,82 Mb.
#138220
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   147
Qаz хiDM T S N n sоr u kitаbi

V
h 5-6
=0,31x (2,9+1,2) x 4=5,1 m
3
/saat 
V
h 6-7
=0,24x (2,9+1,2) x 8=7,9 m
3
/saat 
V
h 7-8
=0,19x (2,9+1,2) x 16=12,5 m
3
/saat 
1-2 hissəsində təzyiq itkilərini təyin etmək məqsədilə ardıcıl 
olaraq aşağıdakı hesablamaları aparaq. İlk növbədə 1-2 hissəsinin
diametrini seçək (
d
1-2
=20 mm) və plan üzrə həmin hissənin uzunluğunu 
l
1-2
=2,35m qiymətində götürək. Qaz kəmərlərinin hidravliki hesabat 
üçün tərtib edilmiş xüsüsi nomoqramdan diametr 
d
=20 mm və hesabi 
sərf
V
h 1-2
=2,9 m
3
/saat qiymətləri üçün kəmər hissəsinin ekvivalent 
uzunluğunu təyin edirik: 
l
ekv 1-2
=0,58 ( =1). Plan və aksonometrik sxem 
üzrə 1-2 hissəsində yerli müqavimətləri sıralayaq və onlar üçün
cədval 1. üzrə müvafiq əmsalları təyin edək: 
3/4 bucaqlıq, 2 ədəd: 
=2,1x 2=4,2 
probkalı kran, 1 ədəd: 
=2x 1=2 
90 bucaq altında ayırma, 1 ədəd: 
=0.3x 1=0,3 
=6,5


123 
Şək
il
2
. Q
az 
kəm
ərl
ər
in
in
ak
so
no
me
tr
ik
g
örü

şü
Şək
il
1
. 1
-c
i mər


ni
n p
la

nd
a q
az k
əm
ərl
ər
in
in
yer
ləş
di
ri
lmə
si


124 
Cədvəl 2 
Qaz cihazlarının eyni zamanda işləmə əmsalları 
M
ən
zi
ll
ər
in
s
ay
ı 
Bi
r 4 
g
özl
ü 
p
li

Bi
r 2 

zl
ü 
p
li

Bi
r 4 

zl
ü 
p
li

v
ə 
bi
r ax
ın

su
q
ızd
ır
ıcı

Bi
r 2 

zl
ü 
p
li

v
ə 
bi
r ax
ın

s


zd
ırı


Bi
r 4 

zl
ü 
p
li

v
ə 
b
ir t
u
tu
m
lu
su
q
ızd
ır
ıcı

Bi
r 2 

zl
ü 
p
li

v
ə 
b
ir t
u
tu
m
lu
su
q
ızd
ır
ıcı


1,00 
1,00 
0,72 
0,75 
1,00 
1,00 

0,65 
0,84 
0,46 
0,48 
0,59 
0,71 

0,45 
0,73 
0,35 
0,37 
0,42 
0,55 

0.35 
0,59 
0,31 
0,325 
0,34 
0,44 

0,29 
0,48 
0,28 
0,29 
0,29 
0,38 

0,28 
0,41 
0,26 
0,27 
0,27 
0,34 

0,27 
0,36 
0,25 
0,26 
0,26 
0,30 

0.26 
0,32 
0,24 
0,25 
0,26 
0,28 

0,26 
0,29 
0,23 
0,24 
0,25 
0,26 
10 
0,25 
0,26 
0,22 
0,23 
0,24 
0,25 
15 
0,24 
0,24 
0,19 
0,20 
0,22 
0,23 
20 
0,23 
0,23 
0,18 
0,19 
0,22 
0,22 
30 
0,23 
0,22 
0,18 
0,18 
0,21 
0,22 
40 
0,23 
0,21 
0,17 
0,18 
0,21 
0,21 
50 
0,22 
0,21 
0,17 
0,18 
0,20 
0,20 
60 
0,22 
0,21 
0,17 
0,17 
0,20 
0,20 
70 
0,22 
0,21 
0,16 
0,17 
0,20 
0,20 
80 
0,21 
0,20 
0,16 
0,17 
0,20 
0,20 
90 
0,21 
0,20 
0,16 
0,17 
0,20 
0,20 
100 
0,21 
0,20 
0,16 
0,17 
0,19 
0,20 
Hesablanmış yerli müqavimət əmsallarının cəmini 
=6,5 1-2 
hissəsinin ekvivalent uzunluğuna vuraraq yerli müqavimətlərdə 
yaranan təzyiq itkilərinin xətti itkilərinin qiymətinə uyğunlaşdırmaq 
üçün əlavə uzunluq qiymətini təyin edək: 
l
əlavə
=
l
ekv

=0,58 x 6,5=3,8 m 
Sonrakı hesablamada 1-2 hissəsinin hesabi uzunluq qiymətini təyin 
edirik: 
l
hes
=
l
1-2
+
l
əlavə
=2,35+3,8=6,15 m 
Qaz kəmərlərinin hidravliki hesabat üçün tərtib edilmiş xüsüsi 
nomoqramdan 1-2 hissəsində (
d
1-2
=21,25 mm və 
V
1-2
=2,9 m
3
/saat) 
xüsüsi təzyiq itkiləri qiymətini təyin edirik: 
P
=0,33 mm su süt./m.


125 
Sonda alınmış qiyməti hissənin hesabi uzunluğuna vuraraq 1-2 
hissəsində təzyiq itkilərini hesablayırıq: 
P
1-2
= P
1-2 
x l
hes 1-2
=0,33 x 6,5=2,02 mm su süt. 
Analoji olaraq hesabatı digər hissələr üçün də aparırıq. 
Hidrostatik basqıya görə düzəlişlər aparmırıq. Aparılmış hesabatın 
nəticələri cədvəl də verilmişdir.
Hər hissə üçün alınmış təzyiq itkilərinin qiymətlərini toplayaraq 
binadaxili kəmərlərdə təzyiq itkilərinin cəm qiymətini tapırıq:
31,35 mm su süt. Qaz plitəsi və su qızdırıcısının borularındakı təzyiq 
itkilərini alınmış qiymətə əlavə edərək, təzyiq itkilərinin yekun 
qiymətini hesablayaq: 31,35+4+9 =44,36 mm su süt.
Yekunda hesablanmış qiymət tələb olunan 40-45 mm su süt. 
civarında olduğundan hesabat bitmiş hesab olunur.
Binadaxili kəmərin hidravliki hesabatının nəticələri 

Q
az
ın
h
es
ab
i s
ərf

K
əm
ər h
is

si
n
in
şə
rt

d
ia
met
ri
H
is

ni
n uz
un
lu
ğu
E
k
v
iv
al
en
t uz
u
n
lu
q
(
=1

Y
er
li
m
üq
av
im
ət
əms
al
ları


mi
Y
er
li
m
üq
av
im
ət
əms
al
ları
n c
əmi
n
in
ek
vi
va
len
t u
zu
nl


H
is

ni
n he
sa
bl
an

ş 
uz
un
lu
ğu
X
üs
üs
i t
əzy
iq
it
k
il
əri
H
is

d
ə 

zy
iq
it
k
il
əri
Y
er
li
m
üq
av
im
ətl
ər









10 
11 
1-2 2,9 
20 
2,35 0,58 6,5 
3,8 
6,15 
0,33 
2,02 2 bucaq 3/4
=2,1
x
2=4,2 
=2
x
1=2 
=0,3 
=6,5 
2-3 3,0 
20 
4,5 0,57 4,3 
2,45 
6,95 
0,39 
2,7 2 keçid 
üçlük 
=2x1=2 
3/4
probkalı 
kran =2 
90 bucaq.
=0,3 
=4,3 


126 
Cədvəlin ardı 









10 
11 
3-4 3,8 
20 
3,0 
0,51 
1,0 
0,51 
3,51 
0,7 
2,46 Keçid üçlük
=1 
4-5 4,32 
20 
3,0 
0,52 
1,0 
0,52 
3,52 
0,91 
3,2 Keçid üçlük 
=1 
5-6 5,12 
20 
0,6 
0,54 
3,6 
1,95 
2,55 
1,15 2,94 Keçid üçlük 
=1 
Probkalı 
kran С =2 
2 ayırma 90
=0,3
x
2=0,6 
=3,6 
6-7 7,85 
25 
8,0 
0,72 
5,6 
4,0 
12,0 
0,84 10,0 Keçid üçlük
=1 
Probkalı 
kran 1
=2 
2 ayırma 90
=0,3
x
2=0,6 
Xaçlıq =2 
=5,6 
7-8 12,5 
32 
9,5 
1,01 
5,9 
6,0 
15,5 
0,52 8,05 Probkalı 
kran 1
=2 
3 ayırma 90
=0,3
x
3=0,9 
Hidrob-cı
=2 
Keçid üçlük
=1
=5,9 
Yekun: binadaxili kəmərlərdə təzyiq itkiləri - 31,35 mm su süt.; qaz 
plitəsinin borularında itkilər - 4,00 mm su süt.; su qızdırıcısının 
borularında itkilər - 9,00 mm su süt; cəmləşdirilmiş təzyiq itkiləri - 
44,35 mm su süt. 
 
Yaşayış məskənlərində qaz şəbəkələrinin təsnifatı
Yaşayış məskənlərində qaz təchizatı sistemlərinin qaz kəmərləri, 
nəql edilən qazın təzyiqindən asılı olaraq aşagıdakı siniflərə bölünür: 


127 
– I kateqoriyalı yüksək təzyiqli qaz kəmərləri – təbii qaz və qaz-
hava qarısığı üçün qazın işçi təzyiqi 0,6 MPa-dan (6kqq/sm
2
-dən) 
yuxarı 1,2 MPa-ya (12 kqq/sm
2
-ə) qədər (daxil olmaqla), MKHQ 
üçün 1,6 MPa-ya (16 kqq/sm
2
-ə) qədər; 
– II kateqoriyalı yüksək təzyiqli qaz kəmərləri – işçi təzyiqi
0,3 MPa-dan (3 kqq/sm
2
-dən) yuxarı 0,6 MPa-ya (6 kqq/sm
2
-ə) 
qədər; 
– orta təzyiqli qaz kəmərləri – qazın işçi təzyiqi 0,005 MPa-dan 
(0,05 kqq/sm
2
-dən) yuxarı 0,3 MPa-ya (3 kqq/sm
2
-ə) qədər; 
– alçaq təzyiqli qaz kəmərləri – qazın işçi təzyiqi 0,005 MPa-ya
(0,05 kqq/sm
2
-ə) qədər (daxil olmaqla); 
Paylayıcı sistemlərin seçilməsi, qazpaylayıcı stansiyaların (QPS) 
və qaztənzimləyici məntəqələrin (QTM) sayının təyin edilməsi, 
paylayıcı qaz kəmərləri sxemlərinin (həlqəvi, dalanlı, qarışıq) qəbul 
edilməsi, qaz tələbatının həcmi, strukturu, sıxlığı, qaz təchizatının 
etibarlığı, həmçinin tikintinin aparıldığı yerin vəziyyəti və istismar 
səraiti nəzərə alınmaqla, texniki-iqtisadi hesabatlar əsasında həyata 
keçirilməlidir. 
Nəzərə almaq lazımdır ki, yaşayış məskənlərinin qaz şəbəkələri 
QPS-dən başlanmaqla sənaye, kommunal-məişət qaz istehlakçılarının 
qaz təchizatı işinə xidmət edir. Qaz paylayıcı sistem özündə müxtəlif 
təyinatlı və təzyiqli qaz kəmərlərini, qaz tənzimləyici məntəqələri, 
avtomatik idarəetmə və rabitə vasitələrini, qaz kəmərlərini 
korroziyadan mühafizə edən avadanlıqları, həm də qaz təsərrüfatını 
istismar etmək üçün yaradılan xidmət sahəsini birləşdirir. 
Şəhərlərdə və digər yaşayış məskənlərində qaz kəmərləri 
təzyiqlər, təyinatlar və qoyulmuş qaydalar, qaz paylayıcı sistemləri isə 
təzyiqlər fərqinə görə pillələrin sayı üzrə təsnif olunurlar. Şəhər və 
yaşayış məntəqələrində bir pilləli, iki pilləli, üç pilləli və çox pilləli 
qazın paylanılması sistemləri tətbiq oluna bilər. 
"Qaz təsərrüfatında təhlükəsizlik Qaydaları"na ("Правила 
безопасности в газовом хозяйстве") və "AzDTN 2.13-1. Qaz 
təchizatı. Layihələndirmə normaları"na ciddi əməl edilməklə 
layihələndirilməli, layihə əsasında inşa edilərək istismara qəbul 
edilməlidir. 
Təyinatlarına görə yaşayış məntəqələrində qaz kəmərləri 
aşağıdakı kimi bölünürlər: 


128 

Yaşayış məskənləri ərasizində qoyulan paylayıcı, yaxud küçə 
kəmərləri, bölüşdürücü, yaxud küçə kəmərləri; 

Bolüşdürücü qaz kəmərlərində fərdi və yaxud qrup şəkilli qaz 
istehlakçılarına ayrılan qollar; 

Həyət və sexlər arası qaz kəmərləri; 

Ev daxili və yaxud sexdaxili qaz kəmərləri. 
Qazın bir pilləli paylanılması sisiteminin sxemi 
1 – qaz-paylayıcı stansiya; 2 – magistral qaz kəməri; 3 – dairəvi qaz kəmərləri; 
4 – istehlakçılara ayrılan qollar; 5 – dalan qaz kəməri. 
Qazın iki pilləli paylanılması sisteminin sxemi 
1 – qaz-paylayıcı stansiya; 2 – magistral qaz kəməri; 3 – aşağı təzyiqli dairəvi 
qaz kəmərləri; 4 – istehlakçılara ayrılan qollar; 5 – aşağı təzyiqli dalan qaz 
kəməri; 6 – orta təzyiqli dalan qaz kəməri; 7 – yüksək və orta təzyiqli qaz 
kəmərləri; 8 – iri qaz istehlakçıları; 9 – aşağı təzyiqli qaz kəmərlərini 
qidalandıran şəhər QTM-ləri. 
Təzyiq pillələrinin sayına görə qaz paylayıcı sistem 1, 2, 3 və çox 
pilləli ola bilər. Bir pilləli tənzimlənmə sistemində təbii qaz 
















129 
istehlakçıları bir qaydada aşağı təzyiqlə verilir. İki və çox pilləli 
tənzimlənmə sistemlərində qaz yüksək təzyiqlidən aşağı təzyiqli 
şəbəkəyə tənzimləyici məntəqədən keçməklə ötürülür. Qeyd etmək 
lazımdır ki, 2010-cu ildən başlayaraq "Azəriqaz" İB yaşayış 
məntəqələrinin qazlaşdırılmasında və mövcud qaz şəbəkəsinin yenidən 
qurulmasında bir pilləli sistemdən geniş istifadə etmişdir. Qaz 
kəmərləri yeraltı və yerüstü ola bilər. Qaz şəbəkələri həndəsi 
quruluşuna görə dairəvi, dalan və qarışıq olur. 
Dairəvi (A) və dalan (B) qaz şəbəkələrinin sxemi 
1 – qaz-paylayıcı məntəqə; 2 – qaz kəməri; 3 – qazla təmin oluna ərazi. 

Yüklə 12,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   147




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin