Stiven Kinq Yaşıl Mil

www.vivo-book.com 

 

541 

yaddaĢım  məni  aldatmırsa,  onun  son  dəfə  danıĢarkən  bizə  dediyi 

sözlər – “sizlərdən biri mənim yerinmə bayıra çıxıĢ vaxtını qeyd edər... 

əlbəttə,  əgər  mənim  nə  üçün  iĢdən  belə  erkən  getdiyimi  izah  etmək 

istəmirsinizsə” – olmuĢdu.  

Qəribə  məqam  ondan  ibarət  idi  ki,  biz  bu  haqda  heç  kimə, 

ümumiyyətlə,  izahat  verməli  olmadıq.  Persi  ağlını  itirdi  və  Uilyam 

Uortona atəĢ açaraq onu öldürdü. Biz yalnız bunu dedik və dediyimiz 

hər  söz  həqiqət  idi.  Anderson,  atəĢ  açmazdan  əvvəl  Persinin  özünü 

necə apardığını Brutusdan soruĢanda, o bu suala bir sözlə cavab verdi: 

“Sakit”, həmin an çox dəhĢətli bir an yaĢadım, çünki az qala qəhqəhə 

çəkib güləcəkdim. Zira onun bu sözü də həqiqət idi. Həmin gecə Persi, 

demək  olar  ki,  bütün  növbə  müddəti  ərzində  çox  söz  danıĢmamıĢdı, 

çünki  onun  ağzına  yapıĢqanlı  lent  bağlanmıĢdı  və  o,  “mmmh, 

mmmmh, mmmh” kimi səslərdən baĢqa, heç nə söyləmək iqtidarında 

olmamıĢdı.  

Körtis,  Persini  səhər  səkkizə  qədər  orada  saxladı,  Persi  siqar 

dükanındakı  hindu  kimi  sussa  da,  onun  müdhiĢ  görünüĢü  vardı.  O 

vaxta qədər Murs da  gəlib  çıxmıĢdı,  görünüĢü  qaĢqabaqlı olsa da, iĢə 

baĢlamağa  hazır  görünürdü.  Körtis  Anderson  dərhal  iĢləri  ona  təhvil 

verərək  dərindən  elə  bir  ah  çəkdi  ki,  biz  hamımız  bunu  eĢitdik. 

QorxmuĢ və karıxmıĢ qoca yoxa çıxmıĢdı və qarĢımızda həbsxananın 

rəisi Murs dayanmıĢdı.  O, qətiyyətli  addımlarla  Persiyə  yaxınlaĢdı  və 

onun çiyinlərindən tutaraq bərk silkələdi.  

www.vivo-book.com 

 

542 

–  Övlad! – deyə o, Persinin laqeyd üzünə qıĢqırdı – bu üz artıq 

mum  kimi  yumĢalmağa  baĢlamıĢdı.  –  Övlad!  Sən  məni  eĢidirsənmi? 

Əgər eĢidirsənsə, mən cavab ver! Mən burada nə baĢ verdiyini bilmək 

istəyirəm! 

Əlbəttə  ki,  Persidən  bir  cınqırtı  da  çıxmadı.  Anderson  rəisi 

kənara çəkib bu vəziyyəti necə həll edəcəklərini müzakirə etmək istədi 

– əlbəttə ki, bu iĢin siyasi rəngi də vardı – amma Murs onun bir kənara 

itələyərək  bu  söhbəti  təxirə  saldı  və  məni  qolumdan  çəkərək  YaĢıl 

Milə  apardı.  Koffi  üzünü  divara  çevirib  öz  çarpayısında  uzanmıĢdı, 

onun  ayaqları  həmiĢəki  kimi  çarpayının  ucundan  aĢağı  sallanırdı.  O, 

yatmıĢ  görünürdü,  bəlkə  doğrudan  da  yatmıĢdı...  amma  o,  həmiĢə 

göründüyü kimi olmurdu, biz bunu sonradan öyrənmiĢdik 

–    Mənim  evimdə  baĢ  verənlərin,  siz  bura  qayıtdıqdan  sonra 

burada baĢ verənlər ilə nəsə bir əlaqəsi varmı? – deyə Murs alçaq səslə 

məndən soruĢdu. – Mən sizi var gücümlə qorumağa çalıĢacağam, hətta 

buna görə iĢimi itirməli olsam belə, amma mən həqiqəti bilməliyəm. 

Mən  baĢımı  buladım.  Mən  də  danıĢanda,  səs  tonumu 

alçaldırdım, çünki blokda ondan artıq təhqiqatçı ora-bura veyillənirdi. 

Onlardan  birisi  Uortonun  kamerada  fotoĢəklini  çəkirdi.  Körtis 

Anderson  da  o  tərəfə  çevrilərək  ona  baxırdı.  Həmin  anda  yalnız 

Brutusun gözləri bizə zillənmiĢdi.  

–    Yox,  ser.  Biz  Con  Koffini  öz  kamerasına  geri  qaytarandan 

sonra,  Persini  təhlükəsizlik  məqsədləri  ilə  saldığımız  karser 

www.vivo-book.com 

 

543 

kamerasından çıxardıq. Mən elə fikirləĢirdim ki, o, qəzəblə üstümüzə 

çığır-bağır  salacaq,  amma  belə  etmədi.  Sadəcə,  bizdən  tapançası  ilə 

dəyənəyini  qaytarmağımızı  istədi  və  baĢqa  heç  nə  demədən  dəhlizə 

çıxdı.  Sonra  da  Uortonun  kamerasına  çatanda,  belindən  tapançanı 

çıxarıb atəĢ açmağa baĢladı.  

–    Necə  düĢünürsən,  karser  kamerasında  olanda...  bəlkə  ağlını 

orada itirib? 

–  Yox, ser. 

–  Siz onun əyninə dəli köynəyi geyindirmiĢdinizmi? 

–  Yox, ser. Buna ehtiyac yox idi. 

–  O özünü sakit aparırdı? Sizə müqavimət göstərmirdi? 

–  Yox, heç bir müqavimət göstərmirdi.  

–  Hətta sizin onu karser kamerasına salmaq istədiyinizi görəndə 

də, o özünü sakit aparırdı və müqavimət göstərmirdi. 

–    Özüdür  ki,  var.  –  Bu  məqamda  mən  Persi  haqqında  bir-iki 

əlavə söz deyib hadisələri bir azca bəzəmək istədim, amma içimdə baĢ 

qaldırmıĢ bu arzunu boğa bildim. Nə qədər sadə olsa, bir o qədər yaxĢı 

olar, mən bunu baĢa düĢürdüm – Heç bir çaxnaĢma olmadı. O, sadəcə, 

kameraya girib bir küncdə oturdu. 

–  Həmin vaxt Uorton haqqında nəsə danıĢırdımı? 

–  Yox, ser. 

–  Koffi haqqında da heç nə demirdi? 

Mən baĢımı buladım. 

www.vivo-book.com 

 

544 

–    Səncə,  Persinin  Uortondan  qisas  alması  üçün  bir  səbəbi  ola 

bilərdimi? Bu adama qarĢı kin saxlaya bilərdimi?  

–    Məncə,  ola  bilərdi,  –  deyərək  mən  bir  az  da  astadan  cavab 

verdim.  –  Persi  dəhlizlə  gəzərkən  çox  ehtiyatsız  davranırdı,  Hal.  Bir 

dəfə  Uorton  əlini  uzadaraq  onu  yaxalamıĢ,  onu  özünə  tərəf  çəkərək 

kamerasının  dəmir  barmaqlıqlarına  sıxmıĢ  və  onu  bir  balaca 

əlləĢdirmiĢdi. –Bu məqamda mən susaraq ara verdim. – Belə deyək ki, 

onu bir balaca ehtirasla əlləĢdirmiĢdi. 

–  Elə bu? Sadəcə, “onu bir balaca əlləĢdirmiĢdi”, vəssalam?  

–    Hə,  amma  yenə  də  onun  bu  hərəkəti  Persiyə  çox  pis  təsir 

etmiĢdi. Üstəlik Uorton ona demiĢdi ki, onun bacısının qabağındansa, 

onun dalına üstünlük verərdi.  

–  Hmm. Murs gözlərini qırpmadan Con Koffiyə baxırdı, elə bil 

onun real  adam  olduğunun fasiləsiz olaraq təsdiq  edilməsinə ehtiyacı 

vardı.  –  Bu  onun  baĢına  gələnləri  izah  etmir,  amma  onun  nə  üçün 

silahı  Con  Koffiyə,  ya  da  sizlərdən  birinizə  deyil,  məhz  Uortona 

çevirdiyini  tamamilə  izah  edir.  Sənin  adamlarına  gəlincə,  Pol, 

onlardamı eyni hekayəni danıĢacaqlar? 

–    Bəli,  ser,  –  deyə  mən  cavab  verdim.  –  Onlar  da  eyni  Ģeyi 

danıĢacaqlar,  –  deyə  mən  Cenisin  masaya  gətirdiyi  Ģorbanı  yeməyə 

baĢlayaraq arvadıma izah etdim.  – Mən bunun belə olmasına nəzarət 

edəcəyəm. 

www.vivo-book.com 

 

545 

–    Sən  yalan  danıĢmısan,  –  arvadım  dedi.  –  Sən  Hala  yalan 

danıĢmısan. 

Hə, bu da sizə arvad fikri, elə deyilmi? Hər zaman sizin ən yaxĢı 

kostyumunuzda  güvə  deĢiyi  arayırlar  və  nə  qədər  təəccüblü  də  olsa, 

heç olmasa bir dəlik tapırlar.  

–  Məsələyə sənin dediyin tərəfdən baxsaq, belə çıxar. Mən ona 

elə bir Ģey demədim ki, onunla hər ikimiz də həyatımızı davam etdirə 

bilməyək.  Məncə,  Halın  vicdanı  təmizdir,  çünki  həmin  vaxt  o,  heç 

bizim yanımızda olmayıb. Körtis ona telefonla zəng edənə qədər, o öz 

evində oturub arvadına qulluq edirdi.  

–    O,  Melindanın  özünü  necə  hiss  elədiyi  haqda  bir  söz 

demədimi? 

–  Həmin vaxt biz onun hayında deyildik, amma sonra Brutusla 

mən  iĢdən  çıxıb  evə  gedəndə,  yenə  bir  az  söhbət  etdik.  Melinda  çox 

Ģey xatırlamasa da, özünü yaxĢı hiss edir. Ayaq üstədir, gəzir və gələn 

il əkəcəyi gül-çiçək ləkləri haqqında danıĢır.  

Bir  müddət  arvadım  susaraq  mənim  yemək  yeməyimə  tamaĢa 

elədi, sonra isə soruĢdu: 

–    Hal  bunun  möcüzə  olduğunu  bilirmi,  Pol?  O  bunu  dərk 

edirmi? 

–    Hə,  biz  hamımız  bunun  nə  olduğunu  baĢa  düĢürük,  orada 

olanların hamısı. 

www.vivo-book.com 

 

546 

–    Mənim  də  içimdə  bir  hissəm  həmin  vaxt  orada  olmadığıma 

görə heyfsilənir, – arvadım dedi, – amma ürəyimin dərinliyində həmin 

vaxt  orada olmadığıma  görə Ģadam.  DəməĢqə  gedən Saulun  (Savl və 

Talut  bu  adın  baĢqa  versiyalarıdır;  xristianlığı  yəhudilərdən 

baĢqalarının  da  qəbul  edə  biləcəyini  ilk  dəfə  elan  edən  bu  Ģəxs  Ġsa 

Məsihin  həvarilərindən  biridir  və  xristianlıq  tarixinə  Pavel  adı  ilə 

düĢüb)  gözlərinin  qabıq  qoyduğunu  görsəydim,  yəqin  ki,  ürəyim 

partlayıb ölərdim. 

–    Yox,  –  deyərək  mən  son  qaĢığı  doldurmaq  üçün  boĢqabımı 

əydim, – bəlkə də onun üçün Ģorba biĢirərdin. Əzizim, çox dadlı idi. 

–  YaxĢı. – Amma arvadım, əslində, nə Ģorba, nə aĢpazlıq, nə də 

DəməĢq yolunda olan Talut haqqında düĢünürdü. O, çənəsini əllərinin 

üstünə dayayıb pəncərədən qarĢıdakı dağlara baxırdı. Onun gözləri isti 

yay  səhərlərində  həmin  dağların  zirvələri  kimi  dumanlı  idi. 

“Detteriklərin əkis qızlarının tapıldığı yay səhəri kimi” – deyə mən heç 

bir  səbəb  olmadan  düĢündüm.  Mən  çox  təəccüblənirdim  ki,  axı  onlar 

nə  üçün  qıĢqırmamıĢdılar.  Onların  qatili  onları  bəlkə  vurmuĢdu; 

artırmada,  pilləkənlərdə  çoxlu  qan  izləri  varmıĢ.  YaxĢı,  bəs  onlar  nə 

üçün qıĢqırmamıĢdılar? 

–  Sən  düĢünürsən  ki,  Uortonu,  əslində,  Con  Koffi  öldürüb?  – 

deyə  Cenis  pəncərədən,  nəhayət,  geri  çevrilərək  soruĢdu.  –  Bu  nə 

bədbəxt hadisə, nə də buna bənzər bir Ģey deyil və sən düĢünürsən ki, 

www.vivo-book.com 

 

547 

Uortonu  öldürmək  üçün  Con  Koffi  Persidən  bir  silah  kimi  istifadə 

edib.  

–  Hə. 

–  Nəyə görə? 

–  Bilmirəm. 

–    Sən  Con  Koffini  YaĢıl  Mil  ilə  apararkən  nə  baĢ  verdiyini 

mənə bir də danıĢ, danıĢarsanmı? Sadəcə, həmin hissəni.  

Və  mən  danıĢdım.  Biz  Uortonun  kamerasınan  yanından 

keçərkən, dəmir barmaqlıqların arasında arıq bir qolun qəfil uzanaraq 

Con  Koffinin  çiyin  əzələsindən  necə  yapıĢdığını,  o  qolu  ilana 

oxĢatdığımı  –  bataqlıq  ilanına,  çünki  uĢaq  vaxtı  çayda  çimərkən, 

hamımız ondan qorxurduq – və Con Koffinin necə dodaqaltı, az qala 

pıçıltı  ilə  onun  pis  adam  olamasını  söylədiyini  mən  arvadıma 

danıĢdım.  

–  Bəs Uorton ona nə cavab verdi?.. – Arvadım yenə pəncərədən 

bayıra baxırdı, amma bütün diqqəti məndə idi.  

–    Uorton  dedi:  “Düz  deyirəsn,  zənci,  məndən  pisini  tapa 

bilməzsən.” 

–  Elə bu? 

–  Hə. Həmin vaxt mənə elə gəldi ki, elə bu an nəsə baĢ verəcək, 

amma  heç  nə  baĢ  vermədi.  Brutus  Uortonun  əlini  Koffinin  qolundan 

dartıb  çəkmiĢ  və  ona  çarpayısına  uzanmağı  tapĢırmıĢdı.  Uorton  da 

onun  dediyinə  əməl  edərək  çarpayısına  uzanmıĢdı.  Amma  bunu 

www.vivo-book.com 

 

548 

etməzdən əvvəl, zəncilərin öz elektik stulu olması haqqında və bir çox 

baĢqa  anlaĢılmaz  Ģeylər  söyləmiĢdi,  vəssalam.  Biz  də  öz  iĢimizin 

dalınca getmiĢdik.  

–  Con Koffi onun pis adam olduğunu söylədi. 

–  Hə. Bir dəfə o, Persi  haqqında da belə söyləmiĢdi.  Bəlkə də 

bir  dəfədən  artıq.  Dəqiq  yadımda  deyil,  amma  bilirəm  ki,  onun  da 

haqqında belə demiĢdi. 

–  Axı  Uorton  Con Koffinin özünə heç bir pislik  eləməyib,  elə 

deyilmi? Demək istəyirəm ki, Persiyə elədiyi kimi. 

–    Hə,  düzdü.  Onların  kameraları  elə  yerləĢir  ki  –  Uortonun 

kamerası növbətçi masasını yaxınlığında, Con Koffininki isə ondan bir 

xeyli  uzaqda,  dəhlizin  bu  biri  baĢında  –  onlar  bir-birinin  üzünü  belə 

görə bilməzdilər.  

–    Uorton  onun  qolundan  tutanda,  Con  Koffinin  necə 

göründüyünü mənə bir də danıĢ.  

–  Cenis, bu yolla biz heç bir nəticəyə gələ bilmərik. 

–    Bəlkə  də  sən  düz  deyirsən,  amma  bəlkə  də  nəsə  aydınlaĢa 

bilər. Onun görünüĢünü mənə bir də təsvir elə.  

Mən dərindən bir ah çəkdim. 

–  Məncə, o, sarsılmıĢ görünürdü. O, nəfəsini çəkərək ufuldadı. 

Lap mən çimərlikdə arxadan gizlincə sənə yaxınlaĢaraq sənin kürəyinə 

soyuq  damcıladanda,  ufuldadığın  kimi.  Ya  da  elə  bil  kimsə  onun 

üzünə sillə vurmuĢdu.  

www.vivo-book.com 

 

549 

–  Hə, əlbəttə, – Cenis dedi. – qəfildən kiminsə onun qolundan 

tutması onu qorxuda, ya da bir anlıq oyada bilərdi. 

–  Hə elədir, – mən dedim. Sonra isə: – Yox. 

–  YaxĢı de görüm “hə”, yoxsa “yox”? 

–    Yox.  Onun  qorxaraq  səksəndiyini  demək  olmaz...  Məni 

sağaltmaq  üçün  onun  kamerasına  girməyimi  istədiyi  vaxt  da  o,  belə 

görünürdü.  Ya  da  məndən  siçanı  ona  verməyimi  istəyəndə.  O, 

təəccüblənmiĢdi,  amma  ona  görə  yox  ki,  ona  toxunmuĢdular...  ona 

görə yox... Aman Allah, Cenis, mən bilmirəm.  

-

 

 YaxĢı,  gəl  hələlik  bunu  bir  kənara  qoyaq,  –  arvadım  dedi.  – 

Mən,  sadəcə,  baĢa  düĢə  bilmirəm  ki,  Con  bunu  niyə  etsin.  Axı  onun 

təbiəti də təcavüzkar deyil. Buradan baĢqa bir sual meydana çıxır, Pol: 

əgər  qızlar  haqqında  düĢündüklərin  doğrudursa,  sən  onu  necə  edam 

edəcəksən? Sən onu elektrik stuluna necə otuzduracaqsan, əgər qızları 

kimsə baĢqası...  

Mən  oturduğum  stulda  silkələndim.  Dirsəyimlə  boĢqaba 

toxunaraq  onu  yerə  salıb  sındırdım.  Ağlıma  birdən  bir  fikir  gəldi. 

Həmin  an  mən  məntiq  əvəzinə,  yəqin  ki,  duyğularımla  hərəkət 

edirdim.  

–  Pol? – Cenis təĢviĢlə soruĢdu. – Sənə nə oldu? 

–    Bilmirəm,  deyə  cavab  verdim.  –  Mən  heç  nəyi  dəqiq 

bilmirəm, amma bacarsam öyrənməyə çalıĢacağam.  

 

www.vivo-book.com 

 

550 

 

 

 

4 

 

 

Açılan atəĢlərdən sonra üç arenada sirk tamaĢası baĢladı: birinci 

arenada qubernator, ikincidə həbsxana, üçüncü arenada isə baĢı xarab 

olmuĢ  Persi.  Bəs  manejin  rəhbəri?  Bu  vəzifəni  mətbuatın  müxtəlif 

nümayəndələri  növbə  ilə  öz  üzərinə  götürürdülər.  O  zamanlar  onlar 

indiki  kimi  qeyri-peĢəkar  deyildilər  –  hətta  o  zamanlar  da,  Ceraldo, 

Mikki  Uollos  və  bir  çox  baĢqalarından  əvvəl,  əgər  onların  diĢlərinin 

arasında nəsə olardısa, çox sürətlə dördnala çapa bilirdilər. Bu dəfə də 

eyni  Ģey  baĢ  vermiĢdi  və  tamaĢa  davam  etdiyi  müddətdə,  hər  Ģey 

hələlik normal gedirdi.  

Lakin  ən  yaxĢı  sirk  belə  özünün  ən  dəhĢətli  bədheybətləri,  ən 

gülməli təlxəkləri və ən vəhĢi heyvanları ilə nə zamansa qonaq gəldiyi 

Ģəhəri tərk etməli idi. Bizim sirkimiz də, Təhqiat ġurasının iclasından 

– çox vacib və qoxuducu səslənsə də, əslində, daha səthi və maraqsız 

idi  –  sonra  Ģəhəri  tərk  etdi.  BaĢqa  Ģəraitdə  qubernator,  Ģübhəsiz, 

kiminsə baĢının boĢqabda onun önünə gətirilməsini tələb edərdi, amma 

bu  dəfə  belə  olmadı.  Onun  arvadı  tərəfdən  olan  qohumu  –  arvadının 

qanbir  qohumu  –  ağlını  itirmiĢ  və  adam  öldürmüĢdü.  Bir  qatili 

www.vivo-book.com 

 

551 

öldürmüĢdü  –  ən  azından  buna  görə  Allaha  Ģükürlər  olsun!  –  lakin 

mərhum  qatil  də  olsa,  Persi  öz  kamerasında  sakitcə  yatan  bir  adamı 

öldürmüĢdü, bu isə heç də bir oyun deyildi. Bu cavan oğlanın hələ də 

“Mart dovĢanı” kimi ağlı baĢında olmaması faktını da bura əlavə etsək, 

onda  aydın  olar  ki,  qubernator  bu  iĢin  niyə  belə  tələm-tələsik 

bağlanmasını istəyirdi.  

Bizim  Harri  Tervilligerin  yük  maĢınında  rəis  Mursun  evinə 

etdiyimi  gecə  səfərinin  isə  üstü  heç  vaxt  açılmadı.  Bizim  bu 

səfərimizin  müddəti  ərzində  Persi  Uetmorun  əyninə  dəli  köynəyi 

geyindirilərək karser kamerasına salınması  faktı haqqında da heç kim 

xəbər  tutmadı.  Persinin  tapança  ilə  vurub  öldürdüyü  Billi  Uortona 

suyun  içində  narkotik  verilməsi  faktını  da  bilən  olmadı.  Niyə  də 

bilsinlər axı? Uortonun bədənində altı güllədən baĢqa bir Ģeyin də ola 

biləcəyindən Ģübhələnmək üçün hakimiyyət orqanlarının əlində heç bir 

əsas yox idi. Müstəntiq onun bədənindəki güllələri çıxartı, tabutçu isə 

onun  cəsədini  Ģam  ağacından  düzəldilmiĢ  yeĢiyin  içinə  qoydu  və  sol 

çiyninə “Körpə Billi” döyməsini vurdurmuĢ adamın sonu da bax belə 

oldu. Necə deyərlər, nə əkərsən, onu da biçərsən.  

Bununla belə, bu məsələnin  səs-küyü hələ  iki həftə  davam  etdi. 

Həmin dövr ərzində, o hadisənin səhərisi günü mətbəxdə ağlıma gələn 

fikri  araĢdırmaq  üçün  məzuniyyət  götürmək  bir  yana  qalsın,  ağzıma 

açıb  bir  söz  deməyə  belə  çəkinirdim.  Noyabr  ayının  ortalarında, 

məncə, ayın on ikisi idi, amma dəqiq xatırlamıram, iĢə gələndə, sirkin 

www.vivo-book.com 

 

552 

artıq  Ģəhəri  tərk  etdiyinə  əmin  oldum.  Həmin  gün  masamın  üstündə 

qorxu  ilə  gözlədiyim  bir  vərəq  gördüm:  Con  Koffinin  edam  tarixi 

haqqında  əmr.  Bu  sənədi  Hal  Mursun  əvəzinə  Körtis  Anderson 

imzalamıĢdı, amma istənilən halda bu sənəd hüquqi qüvvəyə malik idi 

və  əlbəttə  ki,  mənim  masamın  üstünə  qoyulmazdan  əvvəl  Mursun  da 

əlindən  keçmiĢdi.  Hal  Mursun  əlində  bu  sənədlə  inzibati  binadakı 

kabinetində  oturaraq  Ġndianoladakı  mərkəzi  xəstəxananın  həkimləri 

üçün  möcüzəyə  çevrilmiĢ  arvadı  haqqında  düĢünərək  necə  dərin 

düĢüncələrə  daldığını  xəyalımda  canlandırdım.  Onun  arvadına  da 

həkimlər  edam  günü  haqqında  əmr  sənədi  vermiĢdilər,  amma  Con 

Koffi  bu  sənədi  cırıb  bir  kənara  atmıĢdı.  Amma  indi  YaĢıl  Mildən 

keçmək Con Koffinin növbəsi idi və bizim aramızdan kim buna mane 

ola bilərdi?  

Edam  sənədində  edam  tarixi  iyirmi  noyabr  yazılmıĢdı.  Sənədi 

alandan üç gün sonra – deyəsən, noyabrın on beĢində – mən Cenisdən 

xahiĢ  etdim  ki,  mənim  iĢimə  zəng  edib  xəstə  olduğumu  desin.  Bir 

fincan  qəhvə  içəndən  sonra  mən  öz  köhnə,  amma  etibarlı  “ford”uma 

oturub  Ģimala  gedirdim.  Mən  yola  çıxanda,  Cenis  məni  öpüb  uğurlar 

arzuladı. Mən ona təĢəkkür etsəm də, artıq nəyin uğur sayıla biləcəyi 

haqqında  heç  bir  təsəvvürüm  yox  idi  –  axtardığım  Ģeyi  tapmağım, 

yoxsa, əksinə, onu tapa bilməməyim. Dəqiq bildiyim bircə Ģey vardı, o 

da həmin gün yolda mahnı oxumağa həvəsimin olmaması idi.  

www.vivo-book.com 

 

553 

Günorta  saat  üçə  yaxın  mən  artıq  dağlıq  ərazilərə  çatmıĢdım. 

Mən  əyalət  məhkəməsinin  binasına  çatanda,  artıq  iĢ  saatları  bitmək 

üzrə  idi,  macal  tapıb  bəzi  sənədləri  gözdən  keçirdim,  sonra  isə  ġerif 

mənim  görüĢümə  gəldi.  Yəqin  əyalət  dəftərxanasını  rəisi  ona  hansısa 

yadellinin buradakı ölülərin sümüklərini qurdaladığını xəbər vermiĢdi. 

ġerif Kətlett mənim burada nə ilə məĢğul olduğumu bilmək istəyirdi. 

Mən  nə  istədiyimi  ona  danıĢdım.  Kətlett  mənin  dediklərimi  bir  qədər 

fikrində götür-qoy edəndən sonra, mənə çox maraqlı bir Ģey söylədi. O 

mənə  xəbərdarlıq  etdi  ki,  əgər  mən  dediklərini  kiməsə  danıĢsam,  hər 

Ģeyi danacaq. Onun dediklərindən nəticə çıxarmaq hələ tez olsa da, bu 

da  vəziyyət  haqqında  heç  Ģübhəsiz  ki,  müəyyən  fikir  formalaĢdırırdı. 

Geri  qayıdarkən,  mən  yolboyu  və  sonra  da  yuxulaya  bilmədiyimdən 

bütün gecəni bu haqda düĢünmüĢdüm.  

Növbəti  gün  səhər,  hələ  gün  çıxmamıĢdan  mən  yerimdən 

qalxdım  və  Trapinqus  qraflığına  getdim.  Mən  Homer  Kribusu 

axtarsam  da, onun  əvəzinə  ġerif köməkçisi Rob  Makci  ilə  görüĢdüm. 

Makci  mənim  dediklərimə  qulaq  asmaq  belə  istəmirdi.  Özü  də  çox 

qətiyyətlə  qulaq  asmaq  istəmirdi.  Bir  anlıq  mənə  elə  gəldi  ki,  o  məni 

susdurmaq  üçün  ağzıma  sanballı  bir  zərbə  endirəcək,  amma  sonunda 

mənimlə gedib Klaus Detterinkə bir-iki sual verməyə razılaĢdı. Məncə, 

o  buna  ona  görə  razılaĢdı  ki,  ən  azından,  ora  təkbaĢına  gedərək  bu 

sualları mənim vermədiyimə əmin olsun.  

www.vivo-book.com 

 

554 

–    Onun  cəmisi  otuz  doqquz  yaĢı  var,  amma  ixtiyar  qoca  kimi 

görünür,  –  Makci  mənə  dedi,  –  və  onun  dərdi  qarsaq  bağladığı  bir 

vaxtda  özünü  xəfiyyə  zənn  edən  özündən  razı  bir  həbsxana 

nəzarətçisinin  gəlib  onun  rahatlığını  pozmasına  ehtiyacı  yoxdur.  Siz 

burada, Ģəhərin mərkəzində qalarsınız. Mən istəmirəm ki, Detteriklərin 

fermasına, hətta qıĢqırığın eĢidiləcəyi məsafəyə  yaxınlaĢasınız, amma 

Klausla  söhbətdən  sonra  mən  sizi  tapa  bilməliyəm.  Əgər  özünüzü 

narahat  hiss  etsəniz,  kafedən  özünüzə  nahar  üçün  bir  tikə  piroq  ala 

bilərsiniz.  Bu  sizi  sakitləĢdirər.  –  Sonra  mən  iki  tikə  piroq  yeməli 

oldum və özümü həqiqətən çox ağır hiss etdim.  

Makci geri qayıdıb kafedə mənim yanımda oturanda, mən onun 

üzündən nəsə sezməyə çalıĢdım, amma bacarmadım.  

–  Hə, nə oldu? – deyə mən soruĢdum. 

–    Gəl  mənim  evimə  gedək,  orada  danıĢarıq,  –  deyə  o  cavab 

verdi. – Bura mənin zövqüm üçün bir balaca gur yerdir. 

Biz  söhbətimizi  Makcinin  evinin  ön  artırmasında  etdik. 

Artırmada  hər  ikimizə  də  soyuq  olduğundan  büzüĢmüĢdük,  çünki 

missis  Makci  evdə  siqaret  çəkməyə  icazə  vermirdi.  O  öz  dövrünü 

qabaqlamıĢ  bir  qadın  idi.  Makci  çox  Ģey  danıĢmadı.  O,  danıĢarkən 

üzünü elə turĢudurdu ki, elə bil ağzından çıxan sözlər xoĢuna gəlmirdi.  

–  Bütün bunla heç nəyi sübut etmir, sən də bunu baĢa düĢürsən, 

elə  deyilmi?  –  deyə  o,  söhəbtinin  sonunda  məndən  soruĢdu.  Onun 

danıĢığında  davakar  ton  hiss  olunurdu  və  o,  danıĢdıqca  dəqiqəbaĢı 

www.vivo-book.com 

 

555 

əlindəki  siqareti  aqressiv  bir  tərzdə  mənə  tərəf  uzadırdı,  amma  onun 

üzündə  xəstə  bir  ifadə  vardı.  Hər  ikimiz  çox  yaxĢı    bilirdik  ki, 

məhkəmədə  heç  də  həmiĢə  bütün  sübut  və  dəlilləri  nə  görür,  nə  də 

eĢidirik. Mən elə gəldi ki, ġerif köməkçisi Makci ömründə ilk dəfə öz 

rəisi kimi kütbeyin olmadığına təəssüflənirdi.  

–  Bilirəm, – mən dedim. 

–    Əgər  siz  düĢünürsünüz  ki,  yalnız  bunun  əsasında  yeni 

məhkəmə dinləməsini çağırmaq mümkündür, yaxĢı olar ki, bunu bir də 

düĢünəsiniz, senyor. Con Koffi zəncidir və Trapinqus qraflığında biz 

zəncilərə təkrar məhkəmə Ģansı verilməsi məsələsində çox vasvasıyıq.  

–  Mən bunu artıq bilirəm. 

–  Bəs onda nə etmək fikrindəsiniz? 

Mən  öz  siqaretimi  artırmanın  məhəccərinə  basaraq  söndürdüm 

və onun kötüyünü küçəyə atdım. Sonra ayağa qalxdım. Evə qədər çox 

uzun  və  soyuq  yol  məni  gözləyirdi,  ona  görə  də,  yola  nə  qədər  tez 

çıxsaydım, evə bir o qədər də tez çatacaqdım.  

–  Mən özüm də bunu bilmək istərdim, ġerif köməkçisi Makci, – 

deyə  cavab verdim,  –  amma özüm  də  bilmirəm.  Bildiyim  yeganə  Ģey 

odur ki, ikinci piroqu gərək yeməyəydim.  

–  Əgər belə ağıllısansa, onda sənə bir Ģeyi də söyləyim, – deyə o 

hələ  də  boĢ  və  aqressiv  bir  tonla  dilləndi.  –  Məncə,  Pandoranın 

qutusunu açmalı deyildiniz.