Stiven Kinq Yaşıl Mil

www.vivo-book.com 

 

586 

qədər  mən  də  belə  düĢünürdüm,  amma  həmin  gün  mən  onun  səsini 

eĢitmiĢdim.  

Haradasa bir lampa çatırdayaraq bomba kimi partladı.  

–  Sən mənə nə etdin? – deyə mən pıçıldadım. Aman Allah, Con, 

sən mənə nə etdin?  

–  Məni bağıĢla, boss, – o, sakit bir səslə dedi. – Fikrim özümdə 

deyildi. Bir azdan keçib gedər və yenə özünü normal hiss edərsən.  

Mən  yerimdən  qalxıb  kameranın  qapısına  yaxınlaĢdım.  Ġçimdə 

elə bir hiss vardı, elə bil yuxuda gəzirdim. Mən qapıya çatanda, o dedi: 

–    Sən  bilmək  istəyirdin  ki,  onlar  nə  üçün  qıĢqırmamıĢdılar? 

Sənin hələ də baĢa düĢmədiyin və bilmək istədiyin yeganə Ģey budur, 

düz demirəmmi? O iki qızcığaz hələ artırmada olduqları vaxt nə üçün 

qıĢqırmamıĢdılar. 

Mən  geri  çevrilib  ona  baxdım.  Onun  gözlərindəki  hər  bir  kiçik 

qan damarını, üzünün dərisindəki hər bir məsaməni görə bilirdim... və 

onun  içindəki  acını,  insanlardan,  süngər  su  əmən  kimi,  əmib  içinə 

çəkdiyi  ağrını  hiss  edə  bilirdim.  Mən  onun  haqqında  danıĢdığı 

qaranlığı da görə bilirdim. O, ətrafa baxanda, bu qaranlıq dünyanın hər 

yanına çökürdü və həmin anda mənim ona həm yazığım gəldi, həm də 

böyük  yüngüllük  hiss  etdim.  Bəli,  bizim  ona  edəcəyimiz  Ģey  çox 

dəhĢətli idi və bundan qurtulmaq üçün heç bir çıxıĢ  yolu da  yox idi... 

amma, bununla belə, biz ona yaxĢılıq etmiĢ, onu bu zülmdən qurtarmıĢ 

olacaqdıq.  

www.vivo-book.com 

 

587 

–    O,  pis  adam  mənim  qolumdan  yapıĢanda  mən  hər  Ģeyi 

gördüm,  –  Con  dedi.  –  Qızları  öldürmüĢ  qatilin  o,  olduğunu  da  elə 

onda baĢa düĢdüm. Həmin gün mən onu ağacların arasında, qızları atıb 

qaçanda, görmüĢdüm, amma... 

–  Sən unutmuĢdun, – mən dedim.  

–    Düzdü,  boss.  O  mənə  toxunana  qədər,  mən  heç  nə 

xatırlamırdım.  

–  Bəs qızlar niyə qıĢqırmamıĢdılar, Con? O qızlara elə xəsarət 

yetirmiĢdi  ki,  onların  qanı  axırdı.  Valideynləri  isə  üst  mərtəbədə,  lap 

yaxınlıqda idilər. Bəs onlar niyə qıĢqırmamıĢdılar? 

Con öz dalğın gözləri ilə mən baxdı.  

–  O. qızlardan birinə belə dedi: “Əgər səsini çıxarsan, səni yox, 

bacını öldürəcəyəm”. O biri qıza da eyni Ģeyi deyir. BaĢa düĢürsənmi? 

–    Hə,  –  deyə  mən  pıçıldadım  və  hər  Ģeyi  görə  bildim. 

Detteriklərin qaranlığa qərq olmuĢ eyvanını. Onların üstünə qulyabanı 

kimi  əyilmiĢ  Uortonu.  Qızlardan  biri  kömək  çağırmaq  üçün  ağzını 

açan  anda,  Uorton  onu  vurmuĢ  və  qızın  burnundan  qan  açılmıĢdı. 

Eyvandakı qan da elə bu idi.  

–    O,  qızları  onların  sevgisi  ilə  öldürüb,  –  Con dedi.  –  Onların 

bir-birinə olan sevgisi ilə. Hər Ģeyin necə baĢ verdiyini anlayırsanmı?  

Mən  bir  söz  belə  demək  iqtidarında  olmadığımdan,  dinməzcə 

baĢımı yırğaladım.  

www.vivo-book.com 

 

588 

O  gülümsədi.  Onun  gözlərində  yenə  yaĢlar  axırdı,  amma  o 

gülümsəyirdi.  

–    Bax  hər  gün  belədir,  –  o  dedi.  –  Bütün  dünyada  belədir.  – 

Sonra o, çarpayısına uzandı və üzünü divara çevirdi.  

Mən  dəhlizə  çıxdım,  onun  kamerasını  bağladım  və  növbətçi 

masasına  tərəf  getdim.  Mən  hələ  də  özümü  yuxuda  gəzən  bir  adam 

kimi  hiss  edirdim.  Birdən  anladım  ki,  mən  Brutusun  düĢüncələrini 

oxuya bilirən, deyəsən, onun fikrində “almaq” sözünün necə yazıldğını 

düĢündüyünü  çox  zəif  bir  pıçıltı  kimi  eĢitdim.  O  düĢünürdü  ki, 

görəsən,  “a”  hərfindən  sonra  “q”,  yoxsa  “ğ”  hərfi  yazılır.  Sonra  o, 

baĢını qaldırıb mən baxaraq gülümsədi, amma bir qədər mənə diqqətlə 

baxandan sonra, onun üzündəki təbəssüm qəflətən yox oldu.  

–  Pol? – deyə o mənə səsləndi. – Vəziyyətin yaxĢıdırmı? 

–    Hə.  –  Sonra  mən  ona  Conun  mənə  dediklərini  danıĢdım, 

əlbəttə  ki,  onun  toxunuĢunun  mənə  göstərdiyi  təsir  kimi  təfsilatları 

buraxdım  (bu  haqda  mən  heç  Cenisə  də  danıĢmamıĢam;  yazımın 

əvvəlini  oxuyandan  sonra,  qalan  hissəni  də  oxumaq  istəsə,  Eleyn 

Konnolli  bunu  öyrənən  ilk  adam  olacaq),  amma  Conun  daha  getmək 

istədiyi haqqında mənə dediklərini ona söylədim. Bu xəbər Brutusu bir 

qədər  rahatlatdı,  amma  mən  onun  daxilən  bütün  bunları  onu 

rahatlatmaq  üçün  uydurub-uydurmadığımı  düĢündüyünü  hiss  etdim 

(eĢitdim?).  Sonra  onun  mənə  inanmaq  qərarına  gəldiyini  hiss  etdim, 

çünki zamanı yetiĢəndə, onun üçün iĢlər daha asan olacaqdı.  

www.vivo-book.com 

 

589 

–  Pol, sənin infeksiyan gerimi qayıdıb? – deyə o soruĢdu. – Nə 

yaman qızarmısan. 

–  Yox, mən yaxĢıyam, – deyə cavab verdim. Mən özümü elə də 

yaxĢı hiss eləmirdim, amma əmin idim ki, bir azdan hər Ģey düzələcək, 

çünki  Con  belə  olacağını  demiĢdi.  Mən  artıq  iynə  batmalarının  bir 

xeyli azaldığını hiss edə bilirdim. 

–    Yenə  də,  öz  kabinetinə  gedib  bir  balaca  uzansan,  ziyanı 

olmaz. 

Həmin an yatmaq ən az istədiyim Ģey idi, bu fikrin özü mənə elə 

gülünc  gəldi  ki,  mən  hətta,  demək  olar  ki,  güldüm  də.  Həmin  anda 

mən,  bəlkə  də,  balaca  bir  ev  tikmək,  onun  damını  nazik  taxtalar  ilə 

örtmək,  evin  arxasında  bağça  salmaq  və  orada  güllər  əkmək 

istəyirdim. Və bütün bunları Ģam yeməyinədək bitirmək.  

“Gör  bir  nə  söyləyir”  –  deyə  düĢündüm.  –  “Hər  gün.  Bütün 

dünyada. Bu qaranlıq. Bütün dünyada.” 

–    Yox,  mən  yatmaq  əvəzinə,  inzibati  binaya  getsəm  yaxĢıdı. 

Orada bəzi Ģeyləri yoxlamalıyam.  

–  Necə istəyirsən. 

Mən qapıya yaxınlaĢdım, onu açdım və geri çevrilərək dedim: 

–  Sən sözü düz yazırsan: a-l-m-a-q, sonuncu “a” hərfindən sonra 

“q”  hərfi  yazılır.  Əksər  hallarda  bu  belədir.  Amma,  məncə,  bütün 

qaydaların istisna halları da olur. 

www.vivo-book.com 

 

590 

Mən  geriyə  baxmadan  bayıra  çıxdım,  çünki  onun  mənim 

arxamca  təəccübdən  ağzını  açaraq  baxdığını  bildiyim  üçün  geri 

çevrilməyə ehtiyac yox idi.  

Həmin gün iĢ növbəmin qalan hissəsi ərzində mən bir yerdə beĢ 

dəqiqə  qərar  tuta  bilmədiyimdən,  elə  hey  ora-bura  vurnuxdum.  Mən, 

əvvəlcə,  inzibati  binaya  getdim,  sonra  gəzinti  həyətində  boĢ-boĢuna 

ora-bura var-gəl etdim. Qüllələrdə növbədə dayanmıĢ gözətçilər yəqin 

mənim  dəli  olduğumu  zənn  etmiĢdilər.  Amma  iĢ  növbəm  sona 

yaxınlaĢanda,  mən  yenə  öz  vəziyyətimə  qayıdaraq  sakitləĢməyə 

baĢladım  və  baĢımda  payız  yarpaqları  kimi  xıĢıldayan  düĢüncələrin 

səs-küyü də bir xeyli azalmıĢdı.  

Lakin  həmin  səhər  evə  qayıdanda,  yolun  yarısına  çatmağa  az 

qalmıĢ,  içimdəki  həmin  hislər  yenidən  gücləndi.  Mənim  sidik 

yollarımın  infeksiyası  geri  qayıdarkən  gücləndyi  kimi.  Mən  öz 

“Ford”umu  yolun  kənarında  saxlamalı  oldum.  Sonra  baĢımı  aĢağı 

dikib  qollarımla  sürətlə  iĢləyərək  təxminən  yarım  mil  qaçdım, 

ciyərlərimdən  çıxan  nəfəs  elə  qızmar  idi  ki,  elə  bil  onu  qoltuğumun 

altında  saxlayaraq  isitmiĢdim.  Bundan  sonra  mən,  nəhayət,  özümü 

həqiqətən  yaxĢı  hiss  etməyə  baĢladım.  Mən  “Ford”u  saxladığım  yerə 

yolun  bir  hissəsini  yüngül  qaçıĢ  addımları,  qalan  hissəsini  isə  sakit 

addımlarla  yürüyərək  qayıtdım,  soyuq  havada  ağzımdan  ağımtıl  buğ 

çıxırdı.  Evə  çatan  kimi,  Con  Koffinin  artıq  hazır  olduğu  və  getmək 

istədiyi  haqqında  mənə  söylədiklərini  Cenisə  danıĢdım.  Arvadım 

www.vivo-book.com 

 

591 

baĢını yırğaladı, onun da rahatlandığı üzündən oxunurdu. Həqiqətənmi 

arvadım rahatlanmıĢdı? Deyə bilmərəm. Altı saat əvvəl, hətta üç saat 

əvvəl bunu deyə bilərdim, amma həmin vaxt artıq bilmirdim. Həm də, 

nə  yaxĢı  ki  bilmirdim.  Con  durmadan  deyirdi  ki,  o,  artıq  yorulub  və 

mən  indi  onu  yaxĢı  baĢa  düĢürdüm.  Onda  olan  hər  nə  idisə,  istənilən 

adamı  yorar,  onu  sakitlik  və  istirahət  arzulamağa  sövq  edərdi.  Cenis 

məndən  soruĢanda  ki,  mən  nə  üçün  belə  pörtmüĢəm  və  nə  üçün  belə 

tər  iyi  verirəm,  ona  dedim  ki,  evə  gələndə,  yolda  maĢını  saxlayıb  bir 

balaca  qaçmıĢam.  Mən  ona  yalnız  bu  qədərini  söylədim  (yazılmıĢ 

səhifələrin  sayı  indi  həddən  artıq  çoxdur  və  xatırlamaq  üçün  o 

səhifələrə  qayıdıb  onları  bir  də  gözdən  keçirmək  istəməzdim),  bütün 

evlilik  müddəti  ərzində  biz  –  bir-birimizə  heç  vaxt  yalan 

danıĢmamıĢdıq,  lakin  nə  üçün  yolda  maĢını  saxlayıb  qaçmağımın 

səbəbini mən ona izah etmədim.  

Heç o özü də bunu məndən soruĢmadı. 

 

 

 

 

9 

 

 

www.vivo-book.com 

 

592 

YaĢıl Mildən keçmək üçün Con Koffinin növbəsi çatan gecə, heç 

bir  göy  gurultusu  eĢidilmədi.  Otuzuncu  illərdə,  həmiĢə  ilin  bu 

vaxtlarında  olduğu  kimi  hava  çox  soyuq  idi,  milyonlarla  ulduz  əkin-

biçin  sahələrinin  üzərində  səmanı  bəzəyirdi  və  sahələrin  kənarındakı 

hasar  dirəklərinin  və  quru  qarğıdalı  gövdələrinin  üstünə  düĢən  qırov 

brilyant qaĢlar kimi parıldayırdı.  

Bu  edam  zamanı  Brutus  Hovell  qabaqda  dayanaraq  sərəncam 

verirdi. Con Koffinin baĢına dəbilqəni geyindirməli və lazım olan anda 

elektriki qoĢması üçün Van Heyə göstəriĢ verməli olan adam da o idi. 

Bill Doc da Van Hey ilə  yanaĢı aparat otağında oturmuĢdu. Noyabrın 

iyirmisində,  təxminən  saat  on  bir  iyirmidə,  Harri,  Din  və  mən 

blokumuzdakı  içində  sakini  olan  yeganə  kameraya  yaxınlaĢdıq,  Con 

Koffi  əllərini  dizlərinin  arasında  aĢağı  salladaraq  öz  çarpayısının 

kənarında  oturmuĢdu.  Onun  mavi  köynəyinin  yaxalığında  ət  ruletinin 

sousundan  düĢmüĢ  balaca  bir  ləkə  vardı.  O,  dəmir  barmaqlıqların 

arasından bizə baxırdı və məncə, bizdən daha sakit görünrüdü. Mənim 

əllərim  buz  kimi  soyumuĢdu,  gicgahlarım  isə  bərk  döyünürdü.  Onun 

bunu özünün istəməsini bilmək bir Ģey – bunu bilmək ən azından bizə 

öz  iĢimizi  görməyə  güc  verirdi  –  amma  günahsız  bir  adamı  baĢqa 

birisinin  cinayətinə  görə  elektrik  stulunda  edam  etdiyini  anlamaq  isə 

tamam baĢqa bir Ģey idi.  

Mən  həmin  axĢam  Hal  Mursu  son  dəfə,  təxminən  saat  yeddi 

radələrində  görmüĢdüm.  O  öz  kabinetində  dayanıb  paltosunun 

www.vivo-book.com 

 

593 

yaxasını  düymələyirdi.  Halın  üzünün  rəngi  qaçmıĢdı  və  əlləri  elə 

titrəyirdi ki, barmaqları ilə paltosunun düymələrini tapıb dəliklərindən 

keçirməkdə çətinlik çəkirdi. Ġçimdən hətta onun əllərini kənara itələyib 

balaca  uĢaq  kimi  onun  paltosunun  yaxalığını  özüm  düymələmək  də 

keçmiĢdi. Qəribə təsadüf ondan ibarət idi ki, keçən həftəsonu Cenislə 

Melindanı  yoluxmağa  gedəndə,  Melinda  Con  Koffinin  edamı 

ərəfəsində Hal Mursun düĢdüyü haldan daha yaxĢı görünürdü.  

–    Bu  edama  qalmaq  istəmirəm,  –  o  dedi.  –  Körtis  də  orada 

olacaq  və  bilirəm  ki,  sən  və  Brutus  oradasınızsa,  Con  Koffi  yaxĢı 

əllərdə olacaq. 

–    Bəli,  ser,  biz  əlimizdən  gələni  edəcəyik,  –  mən  dedim.  – 

Persidən nə xəbərlər var? YavaĢ-yavaĢ özünə gəlirmi?  

Əlbəttə  ki,  mənim  demək  istədiyim  bu  deyildi.  Məni  narahat 

edən  Ģey,  görəsən  indi  o,  bir  palata  da  oturub  kiməsə  –  böyük 

ehtimalla  öz  həkiminə  –  bizim  ona  necə  dəli  köynəyi  geyindirərək 

həbsxana  qaydalarını  pozmuĢ  bir  məhbus  kimi...  Persinin  öz  dili  ilə 

desək,  adi  gicbəsər  kimi  karser  kamerasına  saldığımız  haqqında 

danıĢırmı? Əgər danıĢırsa, ona inanan varmı? 

Lakin  Halın  dediyinə  görə,  Persinin  vəziyyəti  elə  dəyiĢməz 

olaraq qalırdı. Heç kimlə danıĢmır, elə bil ruhu artıq, ümumiyyətlə, bu 

dünyada deyil. O, hələ də Ġndianolada, Halın müəmmalı bir üz ifadəsi 

ilə  dediyinə  görə,  “müayinə  keçirdi”,  amma  hələlik  yaxĢılığa  doğru 

www.vivo-book.com 

 

594 

heç  bir  dəyiĢiklik  müĢahidə  olunurdu  və  ona  görə  də  onun  tezliklə 

baĢqa yerə köçürməyi planlaĢdırırdılar.  

–    Koffi  özünü  necə  aparır,  dözüĢ  gətirə  bilirmi?  –  deyə  Hal 

soruĢdu.  Nəhayət  ki,  o,  sonuncu  düyməni  bağlamağa  müvəffəq 

olmuĢdu.  

Mən baĢımı yırğaladım. 

–  O, qaydasında olacaq, rəis. 

O,  baĢını  yırğaladı.  Sonra  isə  qapıya  tərəf  addımladı.  Hal  Murs 

çox qocalmıĢ və xəstə görünürdü. 

–  Bir adamın daxilində bu qədər Ģərlə birlikdə  bu qədər yaxĢılıq 

necə yola gedə bilirlər? Sənin arvadını ölümcül xəstəliyin caynağından 

xilas etmiĢ bir adam o iki qızcığazı necə qətlə yetirə bilərdi? Sən bunu 

dərk edə bilirsənmi? 

Mən  ona  bütün  bunların  necə  baĢ  verdiyini  anlamadığını, 

Allahın  yollarının  bizlər  üçün  sirli  və  anlaĢılmaz  olduğunu,  hər 

birimizin  içində  xeyir  və  Ģərin  birlikdə  yaĢadığını,  bunu  mühakimə 

etməyin  bizim  iĢimiz  olmadığını  və  sair  və  ilaxır  bu  kimi  bir  çox 

Ģeylər  söylədim.  Ona  söylədiklərimin,  demək  olar  ki,  hamısını  Ġsaya 

AlqıĢ,  Allah  Hər  ġeyə  Qadirdir  Kilsəsində  öyrənmiĢdim.  Mən 

danıĢanda Hal durmadan baĢını yırğalayır və üzündə təntənəli bir ifadə 

ilə mənə baxırdı. O özünə baĢını yırğalayaraq haqqı tanıya bilərdi, elə 

deyilmi?  Bəli.  Həm  də  təntənəli  bir  ifadə  ilə.  Amma  onun  üzündə 

dərin bir kədər ifadəsi  də vardı, o, tamamilə sarsılmıĢdı,  mənim buna 

www.vivo-book.com 

 

595 

zərrə  qədər  olsun  Ģübhəm  yoxdur.  Amma  bu  dəfə  göz  yaĢları 

axıdılmadı,  çünki  onu  evdə  gözləyən,  evə  çəkən  arvadı,  könül  dostu 

vardı və o, indi tamamilə sağlam idi. Con Koffinin sayəsində o, sağ və 

salamat idi və Koffinin edam sənədini imzalamıĢ bir adam, indi iĢdən 

çıxıb  həmin  qadının  yanına  gedə  bilərdi.  Bundan  sonra  baĢ  verəcək 

Ģeylərə  o,  baxmaq  məcburiyyətində  deyildi.  O  bu  gecəni  yataqda, 

arvadının  bədəninin  istiliyini  hiss  edərək  yata  biləcəkdi,  amma  Con 

Koffinin  getdikcə  soyuyan  bədəni  səhər  saatları  yaxınlaĢana  qədər 

əyalət  xəstəxanasının  sement  döĢəməsində  uyuyacaqdı.  Bu  Ģeylərə 

görə, mən Hal Mursa nifrət edirdim. Elə də çox yox, bir balaca, çünki 

mən  öz  hislərimi  boğa  bilirdim,  amma  yenə  də  bu  nifrət  hissi  idi. 

Həqiqi hiss. 

Budur, mən kameraya daxil oldum, mənim arxamca isə Harri və 

Din. Onların hər ikisi  qaĢqabaqlı görünürdülər və bənizləri ağarmıĢdı.  

–  Sən hazırsanmı, Con? – deyə mən Koffidən soruĢdum. 

O, baĢını yırğaladı. 

–  Hazıram, boss. DüĢünürəm ki, hə. 

–    YaxĢı.  Amma  mən  kameradan  çıxmazdan  əvvəl  sənə  bəzi 

Ģeyləri söyləməliyəm. 

–  Nə söyləmək lazımdırsa, söylə boss. 

–  Con Koffi, məhkəmənin nümayəndəsi kimi... 

Mən öz nitqimi sonuna qədər söylədim və nitqin sonuna çatanda, 

Harri Tervilliger irəli gələrək mənim yanımda dayandı və öz əlini irəli 

www.vivo-book.com 

 

596 

uzatdı.  Con  bir  anlıq  özünü  itirmiĢ  kimi  görünsə  də,  sonra 

gülümsəyərək  ona  uzanmıĢ  əli  sıxaraq  silkələdi.  Üzü  həmiĢəkindən 

daha çox avazımıĢ Din də ona əlini uzatdı.  

–  Sən bundan daha yaxĢı Ģeylərə layiqsən, Conni, – Din xırıltılı 

səslə dedi. – Mən çox təəssüf edirəm.  

–    Mən  qaydasında  olacağam,  –  deyə  Con  cavab  verdi.  –  Ən 

çətini bu hissədir. Bir müddət sonra hər Ģey qaydasına düĢəcək. – O, 

sözünü  bitirib  ayağa  qalxdı  və  həmin  an  Mellinin  ona  bağıĢladığı, 

üstündə  Əziz  Kristoferin  əksi  olan  medalyon  onun  köynəyinin 

yaxasından bayıra çıxdı.  

–    Con,  mən  onu  səndən  almalıyam,  –  deyə  mən  medalyonu 

görən  kimi  dilləndim.  Mən  medalyonu  yenidən...  əgər  istəyirsənsə, 

sonra  onu  sənin  boynuna  taxa  bilərəm,  amma  hələlik  onu  səndən 

almaq  məcburiyyətindəyəm.  –  Medalyon  və  zəncir  gümüĢdən  idi  və 

Van  Hey  elektrik  açarını  qoĢanda,  əgər  medalyon  onun  dərisinə 

toxunsaydı, əriyib onun bədənini içinə keçə bilərdi. Əvvəllər mən belə 

Ģeylərin  baĢ  berməsinin  Ģahidi  olmuĢdum.  Mən  yazıq  YaĢıl  Mildə 

iĢlədiyim vaxt  ərzində nələr  görməmiĢəm  ki.  Mənə lazım olandan da 

artıq. Ġndi isə bunun baĢ verəcəyini dəqiq bilirəm.  

O,  zənciri  boynundan  çıxardı  və  mənim  ovcumun  içinə  qoydu. 

Mən  medalyonu  cibimə  qoydum  və  ona  kameradan  çıxmasını  əmr 

etdim. Keçiriciliyin yaxĢı olub-olmayacağını bilmək üçün onun baĢını 

www.vivo-book.com 

 

597 

yoxlamağa ehtiyac  yox idi, çünki onun baĢının dərisi mənim ovucum 

kimi təmiz və sığallıydı.  

–  Bilirsənmi, boss, bu gün günortaüstü yatanda, bir yuxu gördü, 

– o dedi. – Yuxuma Delin siçanı girib.  

–  Eləmi, Con? – deyərək mən ondan solda, Harri onun sağında, 

Din isə arxada dayanaraq öz mövqelərimizin yerini tutduq və biz YaĢıl 

Mil ilə addımlamağa baĢladıq. Bu mənim bir məhbus ilə YaĢıl Mildən 

sonuncu keçiĢim oldu.  

–    Hə,  elədir,  –  o  dedi.  –  Yuxumda  gördüm  ki,  siçan  boss 

Hovellin  dediyi  həmin  Mausvillə  gedə  bilib.  Yuxumda  gördüm  ki, 

orada  çoxlu  balaca  uĢaqlar  var  və  onlar  hamısı  siçanın  çıxardığı 

oyunlara baxıb gülürdülər. – Öz dediklərini düĢünərək o özü də güldü, 

sonra üzü yenə ciddi bir ifadə aldı. – Gördüm ki, həmin balaca sarıĢın 

qızlar da oradadır. Onlar da gülüb əylənirdilər. Mən onları qucaqladım 

və  onların  saçlarının  arasında daha qan  axmırdı, onlar da sağ-salamat 

idilər.  Biz  hamımız  birlikdə  oturub  Mister  Cinqlzın  makaranı 

diyirlətməsinə  tamaĢa  edirdik  və  o  ki  var  gülürdük.  Biz  çox  yaxĢı 

əylənirdik.  

–  Həqiqətən  deyirsəmi? – mən düĢündüm ki, bu bir az davam 

etsə  mən  artıq  dözüĢ  gətirə  bilməyəcəyəm.  Mən  az  qala  hönkürtü  ilə 

ağlayacaq,  qıĢqırıb  səs-küy  salacaqdım  ya  da  dərdən  ürəyim  parça-

parça olacaqdı və hər Ģey də beləcə bitəcəkdi. 

www.vivo-book.com 

 

598 

Hamımız  mənim  kabinetimə  girdik.  Con  bir  anlıq  ətrafa  nəzər 

salandan  sonra  dizləri  üstünə  çökdü,  baxmayaraq  ki,  biz  ondan  bunu 

etməsini  xahiĢ  etməmiĢdik.  Onun  arxasından  Harri  dalğın  gözləri  ilə 

mənə  baxırdı.  Dinin  üzü  isə  kağız  kimi  ağarmıĢdı.  Mən  də  Conun 

yanında diz çökdüm və düĢündüm ki, talenin gərdiĢinə bir bax: o qədər 

məhkumun  ayağa  qalxmasına  və  bu  yolu  bitirməsinə  kömək  etdiyim 

halda,  indi  mənim  özümə  ayağa  qalxmağım  üçün  yardım  tələb 

olunurdu. Ən azından, içimdə bunun belə olacağını hiss etmiĢdim.  

–    Biz  dua  edib  nə  istəyəcəyik,  boss?  –  deyə  Con  məndən 

soruĢdu. 

–    Güc  istəyəcəyik,  –  deyə  mən  düĢünmədən  dərhal  cavab 

verdim.  Mən  gözlərimi  yumdum  və  dedim:  “–  Ey  Allahımız,  ey  uca 

Rəbbimiz,  baĢladığımız  iĢi  bitirməmiz  üçün  bizə  yardım  et,  bizə  güc 

ver və lütf edib bu adamı, Con Koffini – içki adı kimi, amma baĢqa cür 

yazılan – öz səltənətinə qəbul elə, onu öz cənnətinə daxil et və ruhunu 

rahatlat,  rəhmətini  ondan  əsirgəmə.  Bizə  lütf  elə  və  onu  layiq  olduğu 

Ģəkildə  sənin  yanına  yola  salmağımıza  yardımçı  ol  və  hər  Ģeyin 

yolunda getməsinə Ģərait yarat. Amin.” – Mən gözlərimi açıb Harri ilə 

Dinə  baxdım.  Hər  ikisinin  də  vəziyyəti,  deyəsən,  bir  balaca 

düzəlmiĢdi.  Amma  düĢünmürəm  ki,  bunun  səbəbi  mənim  söylədiyim 

dua idi. 

www.vivo-book.com 

 

599 

Mən  ayağa  qalxmaq  istəyəndə,  Con  Koffi  mənim  qolumdan 

tutub  saxladı.  O  mənim  üzümə  həm  utancaq,  həm  də  ümid  dolu  bir 

ifadə ilə baxdı.  

–    Mən  balaca  olanda,  kiminsə  mənə  öyrətdiyi  bir  duanı 

xatırladım.  Ən  azından,  xatırladığımı  düĢünürəm.  Onu  oxuya 

bilərəmmi? 

–    Əlbəttə,  oxu,  –  deyə  Din  dilləndi.  –  Hələ  vaxtımız  çoxdur, 

Con. 

Con gözlərini yumdu və qaĢlarını çataraq diqqətini topladı. Mən 

“Ruhuma rəhmət elə” ya da “Bizim Atanız” duasının təhrif edilmiĢ bir 

versiyasını  eĢidəcəyimi  gözləyirdim,  amma  yanılmıĢdım.  Nə  ondan 

əvvəl,  nə  də  sonra  mən  onun  dediklərinə  bənzər  bir  dua  heç  vaxt 

eĢitmədim,  ona  görə  yox  ki,  onun  dedikləri  nəsə  qeyri-adi  sözlər  idi. 

O,  əllərini  yuxarı  qaldırıb  yumulmuĢ  gözlərinin  qabağında  tutaraq: 

“Körpə  Ġsa,  rəhmli  və  mərhəmətli  rəbbim,  mənim  üçün,  yetim  uĢaq 

üçün  dua  elə.  Mənim  gücüm-qüvvətim  ol,  mənim  dostum  ol  və  son 

saatımda mənim yanımda ol, məni tərk eləmə. Amin.” 

O, gözlərini açdı və ayağa qalxarkən diqqətlə mənə baxdı.  

Mən  göz  yaĢlarımı  qolumla  sildim.  Ona  qulaq  asarkən  Del 

yadıma  düĢmüĢdü,  o  da  sonda  öz  duasını  oxumaq  istəmiĢdi:  “Əziz 

Məryəm,  Rəbbimizin  Anası,  bizim  üçün,  günahkar  bəndələr  üçün  öz 

dualarını nə indi, nə də ölüm saatında əsirgəmə.”  

–  Mən təəssüf edirəm, Con. 

www.vivo-book.com 

 

600 

–    Heç  etmə,  –  Con  dedi.  Sonra  mənim  qolumu  sıxdı  və 

gülümsədi.  Ayağa  durmaq  üçün  köməyə  ehtiyacım  olduğunu 

düĢünməyə macal tapmamıĢ, o, əlini uzadıb mənə yardım etdi. 

 

 

 

10 

 

 

Həmin  gün  elə  də  çox  müĢahidəçi  yox  idi,  bəlkə  də  on  dörd 

nəfər,  Delakruanın  edamında  olan  müĢahidəçilərin  təxminən  yarısı 

qədər.  Homer  Kribus,  həmiĢə  olduğu  kimi,  stulunda  yayxanaraq 

oturmuĢdu,  amma  ġerif  köməkçisi  Makci  gözə  dəymirdi.  Yəqin  rəis 

Murs kimi, o da bu edamda iĢtirak etməmək qərarına gəlmiĢdi. 

Ön sırada yaĢlı bir cütlük oturmuĢdu. Əvvəlcə, mən onları tanıya 

bilmədim,  baxmayaraq  ki,  noyabrın  üçüncü  həftəsinin  həmin  gününə 

qədər  onların  fotoəĢkillərini  bir  çox  qəzet  məqalələrində  görmüĢdüm. 

Biz  Old  Sparkinin  durduğu  platformaya  yaxınlaĢanda,  fısıldayaraq 

dedi: 

–  YavaĢ-yavaĢ öl, qancıq köpək oğlu! 

Və mən baĢa düĢdüm ki, onlar Detteriklərdir: Klaus və Marcuri. 

Mən  onları  ona  görə  tanımamıĢdım  ki,  otuz  yaĢlarınıdan  yuxarı  hələ 

adlamamıĢ qocalara nadir hallarda rast gəlirsən.