www.vivo-book.com
601
Con qadının səsini və ġerif Kribusun mırıldanmasını eĢidəndə,
belini donqarlatdı. Azsaylı müĢahidəçilər qrupunun önündə keĢikdə
dayanmıĢ Hank Bitterman bir an olsun belə gözlərini Detteriklərdən
çəkmirdi. Bunu mən ona əmr etmiĢdim, amma həmin gecə Detteriklər
Con Koffiyə tərəf heç bir hərəkət etmədilər. Detteriklər həmin axĢam
baĢqa planetdəymiĢlər kimi görünürdülər.
Biz plarformaya çıxanda, Old Sparkinin yanında dayanmıĢ
Brutus gizlincə mənə barmağı ilə iĢarə etdi. O, əlini uzadaraq Con
Koffinin biləyindən tutdu və onu elektrik stula tərəf elə ehtiyatla
apardı ki, elə bil gənc bir oğlan öz sevgilisini ilk dəfə rəqs
meydançasına çıxarırdı.
– Hər Ģey qaydasındadırmı, Con? – deyə o, alçaq səslə soruĢdu.
– Hə, boss, amma... – Onun gözləri ora-bura qaçırdı və o, ilk
dəfə idi ki, həm danıĢığından, həm də görünüĢündən qorxmuĢa
bənzəyirdi. – Amma buradakı insanların çoxu mənə nifrət edir.
Onların çoxu. Mən bunu hiss edə bilirəm. Bu da mənə ağrı-acı verir.
Arı sancması kimi məni dəlir və mənə ağrı-acı verir.
– Bizim hiss etdiklərimizi duymağa çalıĢ, – Brutus yenə həmin
alçaq səslə dedi. – Biz sənə nifrət eləmirik, sən ki bunu hiss edə
bilirsən, elə deyilmi?
– Hə, boss. – Amma onun səsi indi çox pis titrəyir və
gözlərindən yenə yaĢlar axmağa baĢlamıĢdı.
www.vivo-book.com
602
– UĢaqlar, onu iki dəfə öldürün! – deyərək Marcuri Detterik
qəfildən qıĢqırdı. Onun kobud səsi – saçyolmaya çıxan qadınların
səsinə bənzər – havada Ģapalaq kimi səsləndi. Con mənə qısılaraq
inildədi. – Hə, nə dayanmısınız, bu uĢaq qatilini iki dəfə öldürün, ona
hələ bu da azdır!
Hələ də yuxudaymıĢ kimi görünən Klaus arvadını özünə tərəf
çəkdi. Qadın hönkürərək ağlamağa baĢladı.
Harri Tervilligerin də ağladığını görəndə, içimi həyəcan bürüdü.
YaxĢı ki, müĢahidəçilərdən heç kim onun göz yaĢlarını görməmiĢdi,
çünki o, arxasını müĢahidəçilərə tərəf çevirmiĢdi, amma əməlli-baĢlı
ağlayırdı. Bu əzaba son vermək, hər Ģeyi tez bitirməkdən baĢqa,
əlimizdən nə gələrdi ki?
Brutusla mən Conu özümüzə tərəf döndərdik. Brutus Conun
çiyinlərindən basıb onu stula otuzdurdu. Con əlləri ilə Old Sparkinin
yoğun palıd qoltuqaltılarını sıxdı, onun gözləri hələ də durmadan ora-
bura fırlanaraq təlaĢla ətrafa baxırdı və o, hərdən bir dilini çıxarıb
qurumuĢ dodaqlarını yalayırdı.
Harri ilə mən onun yanında diz üstə çökdük. Bir gün əvvəl,
etibar etdiyimiz usta məhbuslardan birinə stulun ayaq hissələrinə
müvəqqəti olaraq daha böyük bəndlər qaynaq etməsini sifariĢ
etmiĢdik, çünki Con Koffinin topuqları, adi adamların topuqlarından
çox yoğun idi. Bununla belə, mən bir anlıq həyəcan yaĢadım, çünki
düĢündüm ki, əgər bu bəndlər də onun topuqlarına balaca olsa, həmin
www.vivo-book.com
603
vaxtda emalatxanaya rəhbərlik edən Səm Broderik daha böyük bəndlər
tapınca ya da hazırlatdırınca biz Koffini geriyə, öz kamerasına
aparmalı olacağıq. Mən bəndin ağzını son dəfə var gücümlə sıxdım və
o, Ģaqqıltı ilə bağlandı. Elə həmin anda Conun ayağı dartındı və o
inildədi. Onun ayağının dərisi bəndin arasında qalaraq sıxılmıĢdı.
– BağıĢla, Con, – deyərək mən dodaqaltı mırıldandım və
Harriyə tərəf baxdım. O öz tərəfindəki bəndi daha asanlıqla bağlasa da
(ya onun tərəfindəki bənd daha böyük ya da Con Koffinin sağ topuğu,
deyəsən daha nazik idi), ona Ģübhə ilə baxırdı. Məncə, onun nə üçün
belə baxdığının səbəbini baĢa düĢmüĢəm; yeni bəndlərin ağzı ac
heyvanları xatırladırdı, elə bil ağzını açmıĢ timsah idi.
– Hər Ģey normal olacaq, – mən dedim və ümid etdim ki, səs
tonum inandırıcı səsləndi... və dediklərim düz olacaqdı. – Üzünü sil,
Harri.
O, qolu ilə üzündəki göz yaĢlarını və alnındakı tər damcılarını
sildi. Biz geri çevrildik. Yanındakı stulda oturmuĢ adamla
(boğazındakı qalstukdan və əynindəki qara kostyumdan bu adamın
prokuror olduğu bəlli olurdu) ucadan söhbət edən Homer Kribus
dərhal susdu. Demək olar ki, vaxt yetiĢmiĢdi.
Brutus Conun bir əlini, Din isə o biri əlini bərkitdi. Dinin
çiyninin üstündən həmiĢəki kimi soyuqqanlı görünən həkimin divara
söykənərək dayandığını gördüm, qara çantası da yerdə, ayaqlarının
arasında idi. Ġndi mən onların bu iĢləri necə gördüklərini anlayıram,
www.vivo-book.com
604
xüsusilə də venadaxili damcı üsulu ilə, amma o vaxtlar bunu etmələri
üçün, az qala, onları dümsükləməli olurdum. Bəlkə də, o vaxtlar
həkimlər nə etməli olduqlarını onlar daha yaxĢı dərk edirdilər və hansı
Ģeylərin onların içdikləri Hippokrat andını pozduğunu daha yaxĢı
təsəvvür edirdilər, çünki bu andı içərkən, hər Ģeydən əvvəl, onlar heç
kimə zərər verməyəcəklərinə söz verirdilər.
Din baĢı ilə Brutusa iĢarə verdi. Brutus isə baĢını çevirib,
əvvəlcə telefona baxdı, amma bu telefoni Con Koffi kimiləri üçün heç
vaxt cınqırını belə çıxarmamıĢdı, sonra isə Van Heyə tərəf dönərək
qıĢqırdı:
– Birincini qoĢ!
Yenə həmin uğultu eĢidildi, elə bir köhnə soyuducu iĢə düĢdü və
otağın iĢığı bir az gurlaĢdı. Bizim divarlara düĢən və stulun üstündə
leĢyeyən quĢlar kimi süzərək dövrə vuran qara kölgələrimiz də elə bil
aydınlaĢdı. Con dərindən bir nəfəs aldı. Onun barmaq buğumları
gərginlikdən ağardı.
– O, indi ağrı hiss edirmi? – deyə missis Detterik baĢını öz
ərinin çiynindən qaldırmada qırıq bir səslə qıĢqırdı. – Ümid edirəm ki,
ağrıdır! Ümid edirəm ki, indi o, cəhənnəm əzabı çəkir. – Əri onu
özünə tərəf sıxdı, Klaus Detterikin burnunun bir dəliyindən qan axırdı.
Onun nazik qırxılmıĢ bığlarına tərəf axan dar qırmızı zolağı gördüm.
Növbəti ilin mart ayında qəzetlərin birində onun iflicdən öldüyünü
oxuyanda, mən buna heç də təəccüblənmədim.
www.vivo-book.com
605
Brutus Con Koffinin düzinin qarĢısında dayandı və danıĢmağa
baĢlayanda, bir əli ilə Koffinin çiyninə toxundu. Bu, əslində, qaydalara
zidd idi, amma orada oturan müĢahidəçilərdən yalnız Körtis Anderson
bunu bilirdi və deyəsən, heç o da buna diqqət verməmiĢdi. Mənə elə
gəldi ki, o da bu iĢin bir an öncə bitməsini arzulayırdı, özü də bu iĢin
mümkün olduqca tez bitməsini çox Ģiddətlə arzulayırdı. Perl
Harbordan sonra o, orduya yazılsa da, ölkənin sərhədlərindən kənara
heç vaxt çıxmamıĢdı; Körtis Anderson Fort Breqqdə düĢdüyü
avtomobil qəzasında həyatını itirdi.
Bu arada, Brutusun əl təmasını çiynində hiss edən Con bir qədər
sakitləĢmiĢdi. DüĢünmürəm ki, o, Brutusun dediklərindən elə də çox
Ģey anlamıĢdı, əgər, ümumiyyətlə nəsə anlamıĢdısa, amma Brutusun
onun çiyninə qoyduğu əli onu bir qədər rahatlatmıĢdı. Həmin edamdan
təxminən iyirmi beĢ il sonra vəfat etmiĢ Brutus (onun bacısının
dediyinə görə, bu hadisə o, evdə oturub balıq buterbrodu yeyə-yeyə
televizorda güləĢ yarıĢlarına baxarkən baĢ vermiĢdi) yaxĢı adam idi.
Mənim dostumdu və bəlkə də, bizim aramızda ən yaxĢısı məhz o idi.
Bir insanın həm bu həyatı tərk etməyi arzulamasını, həm də bu səfərə
çıxmaqdan qorxmasını Brutus gözəl baĢa düĢürdü.
Con Koffi, siz elektrik stulunda edam edilməklə ölümə məhkum
edilmisiniz. Bu hökm, sizinlə eyni mövqedə olan andlılar məhkəməsi
tərəfindən çıxarılıb və hökmün icrası isə bu Ģtatda böyük nüfuza malik
www.vivo-book.com
606
hakim tərəfindən təsdiq edilib. Bu hökmün icrasına baĢlamazdan öncə,
demək istədiyiniz bir sözünüz varmı?
Con yenə öz dodaqlarını yaladı, sonra isə danıĢmağa baĢladı.
Cəmi altı söz.
– Mən təəssüf edirəm ki, mən beləyəm.
– Bəli, etməlisən də! – deyə iki mərhum qızcığazın anası yenə
qıĢqırdı. – Ay səni yırtıcı canavar, etməlisən də! Səni görüm lənətə
gələsən!
Con gözlərini mənə tərəf çevirdi. Mən bu gözlərdə nə
peĢmançılıq, nə cənnətə düĢmək ümidi, nə də rahatlıq iĢartıları
gördüm.
Bütün bunları gördüyümü necə də sizə söyləmək istərdim. Necə
də bunu özümə söyləmək istərdim. Amma onun gözlərində yalnız
qorxu, mənəvi düĢkünlük, natamamlıq və anlaĢılmazlıq gördüm.
Onlar, təqib edilərək bir küncə sıxıĢdırılmıĢ və qorxusundan ölmək
üzrə olan bir heyvanın gözlərinə bənziyirdi. Mən birdən Uortonun səs-
küy salmadan Kora və Keyt Detterikləri evin eyvanından necə
qaçırdığı haqqında onun dediklərini xatırladım: “O, qızları bir-birinə
olan sevgiləri ilə öldürdü. Və bu hər gün beləcə davam edir. Bütün
dünyada.”
Brutus stulun dalındakı mis qarmaqdan asılmıĢ yeni maskanı
götürdü, amma Con onun əlindəki maskanı görən kimi və onun nə
olduğunu baĢa düĢən kimi onun gözləri dəhĢətdən böyüdü. O, dönüb
www.vivo-book.com
607
mənə baxdı və mən indi onun təmiz qırxılmıĢ baĢının dərisinin qatları
arasında parıldayan iri tər damcılarını görə bilirdim. Bu tər damcıları
birəbitdən quĢunun yumurtaları boyda olardı.
– Lütfən, boss, o Ģeyi mənim üzümə taxmayın, – o, alçaq və
yalvarıcı bir səslə mənə dedi. – Lütfən, məni qaranlığa salmayın, məni
qaranlığa getməyə vadar etməyin, mən qaranlıqdan qorxuram.
Brutus əlində maska ilə yerindən tərpənməyərək qaĢlarını da
qaldırıb mənə baxırdı. Onun gözləri mənə deyirdi ki, mən necə desəm,
elə də edəcək. Mən, mümkün olduqca, çevik düĢünməyə çalıĢırdım,
baĢımın içindəki bu səs-küylə bunu etmək heç də asan deyildi. Maska,
əslində qanunun tələbi yox, ənənə idi və onu müĢahidəçilərin
sinirlərini qorumaq üçün məhkumlarına baĢına geyindirirdilər. Və
birdən düĢündüm ki, onların sinirlərinin qayğısına qalmağa heç bir
ehtiyac yoxdur. Bu dəfə yox. Əslində, Con baĢına maska taxılaraq
edam edilməsi üçün bütün həyatı boyu heç nə etməmiĢdi. Onlar bunu
bilməsələrdə, biz ki bilirdik. Ona görə də, onun son xahiĢini yerinə
yetirmək qərarına gəldim. Marcuri Detterikə gəlincə, o yəqin ki sonra
mənə təĢəkkür məktubu da göndərəcəkdi.
– YaxĢı, Con, – deyə mən astadan mırıldandım.
Brutus maskanı qaytarıb yerinə asdı. Homer Kribus öz dərin və
bəm səsi ilə arxadan hiddətlə qıĢqırdı:
– Ey, cavan oğlan! O maskanı onun baĢına geyindir! Elə bilirsən
onun gözlərinin yerindən necə çıxdığına tamaĢa etmək istəyirik?
www.vivo-book.com
608
– Sakit olun, ser, – mənə ona tərəf çevrilmədən dedim. – Bu bir
edamdır və burada əmrləri siz vermirsiniz.
– Onu həbs edəndə heç aralıqda yox idin, sən bağırsaq torbası, –
deyə Harri astadan pıçıldadı. Harri 1982-ci ildə vəfat etdi və o zaman
onun təxminən səksən yaĢı olardı. Ġxtiyar qoca. Əlbəttə, mənim kimi
deyildi, çünki belələri çox azdır. Onun ölümünə bağırsaq xərçəngi
səbəb olmuĢdu.
Brutus aĢağı əyilərək vedrədən yumru süngəri gotürdü. O,
barmağını süngərə batırandan sonra barmağını dilinə çəkdi,
baxmayaraq ki, bunu etmək vacib deyildi, çünki o iyrənc qəhvəyi
rəngli süngərdən yerə damcılayan suyu görmək olurdu. Süngəri
dəbilqənin içinə yerləĢdirəndən sonra, Brutus dəbilqəni Conun baĢına
qoydu. Həyatımda ilk dəfə Brutusun rənginin qaçdığını gördüm, onun
rəngi ağappaq olmuĢdu və az qala huĢunu itirəcəkdi. Birdən onun
mənə, həyatında ilk dəfə cəhənnəmə düĢəcəyindən qorxduğunu
söylədiyini xatırladım, onun dediyinə görə, o səbəbdən ki, biz Allahın
hədiyyəsini məhv etməyə hazırlaĢırdıq. Mən qəfildən ürəyimin bərk
bulandığını hiss etdim. Mən çox böyük çətinliklə də olsa, bu hissi
boğa bildim. Conun yanaqlarıyla süngərdən axan su aĢağı süzülürdü.
Din Stanton isə qayıĢı maksimal uzunluğuna açaraq Koffinin
sinəsinin üstündən çəkdi və bir ucunu mənə verdi. Dinin körpə
uĢaqları olduğuna görə, gecə səfərinə çıxan zaman biz onu var
qüvvəmiz ilə qorumağa çalıĢmıĢdıq, çünki bu edamdan sonra onun
www.vivo-book.com
609
təxminən dörd aydan da az yaĢayacağını bilmirdik. Con Koffinin
edamından sonra, o bizim blokumuzdan çıxarılıb “C” blokuna
keçirilməsi haqqında ərizə verdi və onun bu xahiĢi nəzərə alındı. Elə
orada da bir məhbus onun boğazına bıçaq batırdı və onun qanını çirkli
taxta döĢəməyə tökərək Dini qətlə yetirdi. Mən bu cinayətin səbəbini
heç vaxt öyrənə bilmədim. BaĢqalarının da bunu bildiklərini
sanmıram. Ġndi həmin günləri xatırlayarkən, Old Sparki mənə çox
axmaq və eyni zamanda, çox qorxunc bir Ģey kimi görünür. Biz onsuz
da çox kövrək varlıqlarıq, hətta ən yaxĢı Ģəraitdə belə. Bir-birimizi qaz
və elektriklə öldürərkən mühakimələrimiz yerindəydimi görəsən?
Axmaqlıq. DəhĢət.
Brutus qayıĢı yoxladı, sonra bir addım geri çəkildi. Mən onun
ağzını açıb lazım olan əmri verəcəyini gözləsəm də, o susurdu.
Əllərini arxasına çarpazlayıb paradda azad vəziyyətində durmuĢ əsgər
kimi durmağından anladım ki, o, ağzını açan deyil. Bəlkə də bir söz
deməyə halı yox idi. Elə mən də bir söz demək iqtidarında olduğumu
sanmırdım, amma Conun qorxmuĢ, ağlayan gözlərinə baxanda, dərk
etdim ki, bunu mən etməliyəm. Hətta əbədi olaraq lənətlənsəm belə,
bunu etməli idim.
– Ġkincini qoĢ, – mən öz səsimə qətiyyən oxĢamayan, boğuq və
qırılan bir səslə dedim.
Dəbilqə uğuldamağa baĢladı. On dənə iri barmaq stulun yoğun
qoltuqaltlarından ayrılaraq havaya qalxdı və gərgin bir vəziyyətdə on
www.vivo-book.com
610
müxtəlif istiqamətə aralandı, barmaqların ucları isə titrəyirdi. Onun
qandallanmıĢ nəhəng dizləri porĢenlər kimi zərblə bir neçə dəfə qalxıb
endi, amma bəndlər buna dözüĢ gətirdi. BaĢımızın üstündə asılmıĢ üç
dənə lampa çılık-çılık olaraq yerə töküldü – Part! Part! Part! Bu səsi
eĢidəndə, Marcuri Detterik qıĢqırdı və ərinin qolları arasında huĢunu
itirdi. Bu edamdan on səkkiz il sonra, Marcuri Detterik Memfisdə
vəfat etdi. Onun ölümü haqqında nekroloqu mənə Harri göndərmiĢdi.
Marcuri tramvay qəzasında həlak olmuĢdu.
Con döĢünə bağlanmıĢ qayıĢı tarım çəkərək irəliyə Ģığıdı. Bir
anlıq bizim nəzərlərimiz rastlaĢdı. Onun huĢu hələ baĢında idi: bu
dünyanın kənarından onu itəliyib salanda, onun gördüyü son adam
mən olmuĢdum. Sonra o, yenidən stulun söykənəcəyinə tərəf əyildi, bu
zaman onun baĢındakı dəbilqə bir balaca yana sürüĢdü. Dəbilqənin
altından kömürləĢmiĢ duman kimi tüstü çıxırdı. Amma, ümumiyyətlə,
hər Ģey kifayət qədər sürətlə baĢ verib bitdi. Bunun, elektrik stulunda
edamı dəstəkləyən insanların (bu edam üsulunun ən qızğın tərəfdarları
belə, bunu öz üzərilərində yoxlamaq istəməzdilər) iddia etdiyi kimi
tamamilə ağrısız olduğunu düĢünmürəm, amma hər Ģey tez bitdi.
Conun əlləri yenidən boĢaldı, dırnaqlarının dibindəki mavi rəngli
hilallar ağararaq tünd-bənövĢəyi rəng aldı və onun süngərin suyundan
və gözlərindən axan yaĢlardan hələ də nəm olan yanaqlarından tüstü
burumları qalxırdı.
Con Koffinin son göz yaĢlarından.
www.vivo-book.com
611
11
Evə çatana qədər mən özümü artıq yaxĢı hiss edirdim. Artıq dan
yeri sökülürdü və quĢlar cəh-cəh vuraraq oxuyurdu. Mən öz sınıq-
salxaq maĢınımı evin yanında saxladım, maĢından düĢdüm və arxa
pilləkənlərə tərəf addımladım. Həmin an həyatımda ikinci dəfə içimdə
dərin bir kədərli hiss baĢ qaldırıb bütün bədənimi çulğaladı. Çünki
Con Koffinin qaranlıqdan necə qorxduğu yadıma düĢmüĢdü.
Xatırladım ki, birinci dəfə biz görüĢəndə, o məndən gecələr iĢıqları
söndürüb-söndürmədiyimizi soruĢmuĢdu və elə həmin an ayaqlarım
sözümə qulaq asmadı. Mən bir təhər pilləkəndə oturdum və baĢımı
dizlərimin üstünə qoyaraq ağlamağa baĢladım. Mən təkcə Con üçün
ağlamırdım, elə hamımız üçün ağlayırdım.
Ceniz evdən çıxıb yanıma gəldi və mənimlə birlikdə pilləkənin
üstündə oturdu. O, qolunu boynuma dolayaraq məni qucaqladı.
– Sən ona bacardığın qədər az ağrı-acı vermisən, düz
demirəmmi?
Mən baĢımı bulayaraq “yox” dedim.
www.vivo-book.com
612
– Və o özü getmək istəyirdi.
Mən baĢımı yırğalayaraq təsdiqlədim.
– Gəl evə gedək, – deyərək Cenis mənə qalxmağa kömək etdi.
Con Koffinin mənim ayağa qalxmağıma necə kömək etdiyini, birlikdə
necə dua etdiyimizi xatırladım. – Gəl gedək, sənə qəhvə dəmləyim.
Və mən evə keçdim. Birinci səhəri yola verdim, sonra birinci
günü, sonra isə bütöv bir iĢ növbəsini. Zaman bütün yaraları sağaldır,
siz bunu istəsəniz də, istəməsəniz də. Zaman bütün yaraları sağaldır,
bütün ağrı-acıları unutdurur, toxunulmaz qalan yalnız qaranlıqdır.
Bəzən biz baĢqalarını qaranlıqda dolaĢan görürük, bəzən də, onları
yenə qaranlıqda itiririk. ġtatın həbsxanası hələ Kold Mauntində
yerləĢərkən, 1932-ci ildə baĢ verənləri saymasaq, mənim bildiklərim
yalnız bunlardır.
Elektrik stulu da hələ orada idi.
12
Təxminən günorta saat üçə on beĢ dəqiqə iĢləmiĢ mənim dostum
Eleyn Konnelli solariuma, mənim hekayəmin sonuncu vərəqlərini də
www.vivo-book.com
613
dəstələyərək oturduğum yerə gəldi. Onun üzü əməlli-baĢlı avazımıĢ,
gözlərinin altında isə parıldayan hissələr vardı. Yəqin ki, o ağlamıĢdı.
Mən isə, mən, sadəcə, baxırdım. Hə, beləcə, pəncərədən Ģərqdəki
dağlara baxırdım və sağ əlimin biləyində nəbzimin necə vurduğunu
hiss edirdim. Amma nəbzim necəsə dinc Ģəkildə vurdu. Ġçimdə dərin
bir boĢluq hiss edirdim. Bu hiss, eyni zamanda, həm qorxunc, həm də
əcaib dərəcədə gözəl idi.
BaĢımı qaldırıb Eleynin üzünə baxmaq mənə ağır gəlirdi: onun
gözlərində nifrət və həqarət görəcəyimdən çəkinirdim, amma onun
baxıĢlarında bunların heç birini görmədim, çox normal baxırdı. Onun
baxıĢları kədərli və qəmgin olsa da, hər Ģey qaydasında olduğu kimi
görünürdü, bu baxıĢlarda, nə nifrət, nə həqarət, nə də inamsızlıq vardı.
– Sən hekayənin sonunu bilmək istəyirsənmi? – deyə mən ondan
soruĢdum. Yorğunluqdan sızıldayan əlimi qarĢımdakı balaca kağız
qalağının üstündə taqqıldatdım. – O buradadır, amma əgər sən...
– Bu mənim nəyi istəyib, nəyi istəmədiyimlə bağlı bir məsələ
deyil, – o mənə cavab verdi. – Mən hər Ģeyin necə qurtardığını
öyrənmək istəyirəm, baxmayaraq ki, onu edam etdiyinizə, demək olar
ki, əminəm. Böyük “Q” hərfi ilə baĢlayan Qəzavü-qədərin adi
insanların həyatına müdaxiləsinin əhəmiyyəti, məncə, həddən artıq
ĢiĢirdilib. Amma bu vərəqləri götürməzdən öncə... Pol...
www.vivo-book.com
614
Sanki sözünə necə davam edəcəyini bilmədiyindən Eleyn susdu.
Mən isə səbirlə gözləyirdim. Bəzən insanlara kömək etmək mümkün
olmur. Bəzən də, ən yaxĢısı buna heç cəhd belə etməməkdir.
– Pol, sən burada yazırsan ki, 1932-ci ildə sənin iki yetkinlik
yaĢına çatmıĢ uĢağın vardı, sadəcə bir yox, iki. Əgər sənin on iki, sənin
Cenisinin isə on bir yaĢı olanda evlənmisənsə ya da buna bənzər bir
Ģey...
Mən azacıq gülümsündüm.
– Evlənərkən biz hamımız gənc insanlar oluruq – dağ yerlərində
bir çox insanlar çox erkən yaĢlarında ailə qururlar, elə mənin anam da
çox cavan yaĢlarında ərə gedib – amma sənin dediyin kimi elə cavan
yaĢlarda yox.
– Onda de görüm sənin neçə yaĢın var? Mən həmiĢə güman
edirdim ki, sən səksən yaĢından yenicə yuxarı adlamısan, düĢünürdüm
ki, biz səninlə təxminən həmyaĢıdıq və hətta sən məndən də bir balaca
cavansan, amma sənin yazdığına inansaq...
– Con YaĢıl Milə gələndə, mənim qırx yaĢım vardı. Mən 1892-ci
ildə doğulmuĢam. Yəni indi mənim, əgər səhv eləmirəmsə, düz yüz
dörd yaĢım var.
O, heyrətlə susaraq mənə baxırdı. Mən əlyazmanın qalan
hissəsini də ona uzatdım və elə həmin an Con Koffinin öz
kamerasından mənə necə toxunduğunu xatırladım. “Sən partlamazsan”
– mənim düĢüncələrimi oxuyaraq və buna gülümsəyərək o demiĢdi.
www.vivo-book.com
615
Mən də partlamamıĢdım... amma yenə də, mənə nəsə qəribə bir Ģey
olmuĢdu. Nəsə bitib-tükənməyən.
– Al, vərəqlərin qalanını da oxu, – mən dedim. – Sənə verə
biləcəyim bütün cavablar buradadır.
– YaxĢı, – deyə o az qala, pıçıltı ilə dedi. – Mən yalan danıĢmaq
istəmirəm, bunu oxumaqdan bir balaca qorxuram, amma... yaxĢı, de
görüm sən harada olacaqsan?
Mən ayağa qalxdım, belimdəki xırtıltılara qulaq asa-asa
gərnəĢdim. Bir Ģeyi dəqiq bilirdim ki, artıq solariumdan ölümcül
dərəcədə bezmiĢdim.
– Mən kroket meydançasında olacağam. Hə, bir də, sənə
göstərmək istədiyim bir Ģey var.
– O Ģey... qorxuludurmu? – Onun çəkinən gözlərində, kiĢilərin
yayda həsir Ģlyapalar, qıĢda isə yenot dərisindən tikilmiĢ xəz palto
geyindikləri vaxtlarda olduğu kimi, yenə həmin balaca qızcığazı
gördüm.
– Yox, – deyə gülümsəyərək cavab verdim. – Qorxulu deyil.
– Onda, danıĢdıq, – deyərək Eleyn vərəqləri götürdü. – Mən
bunları özümlə otağıma aparıram, səninlə isə kroket meydançasında
görüĢərik, təxminən... – O, vaxtı düĢünərək kağızları vərəqlədi. – Hə,
saat dörddə. DanıĢdıqmı?
|