Didaktik vositalar
Ma’ruza matni, slayd-prezentasiya , tarqatma
materiallar, mavzuga oid adabiyotlar va qo‘llanmalar.
Ta’limni tashkil etish
sharoiti
Texnik vositalarni qo‘llashga mo‘ljallangan
auditoriya.
Nazorat
O‘z-o‘zini nazorat qilish , savol-javob.
62
“Texnologiya fanini o‘qitish metodlari”
mavzusi buyicha o‘quv mashg‘ulotining texnologik kartasi
Ish bosqichlari
va vaqti
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi
Tinglovchi
1-bosqich. O‘quv
mashg‘ulotiga
kirish (Da’vat
bosqichi)
(10 minut)
1. Mavzuning nomi, maqsad va
kutilayotgan natijalarni etkazadi.
Mashg‘ulot ma’lumotli ma’ruza
shaklida borishini ma’lum qiladi.
1-ilova
Eshitadilar,
yozib oladilar,
savollar
2-bosqich.
Asosiy (Anglash
bosqichi)
(25 minut)
2.1.Mantiqiy o‘qitish metodini
tushuntiradi
2-3 ilovalar
2.2.Ko‘rsatmali o‘qitish metodini
tushuntiradi.
4-5 ilovalar
2.3. Amaliy o‘qitish metodini
tushuntiradi.
6-7 ilovalar
2.4.Muammoli o‘qitish metodini
tushuntiradi.
8-ilova
Tinglaydilar, o‘z
daftarlariga qayd
etishadi
Savol javoblarda
ishtiroketishadi, muhim
ma’lumotlarni yozib
oladilar.
3-bosqich.
YAkuniy
(Fikrlash
bosqichi)
(20 minut)
3.1.Qilingan ishlarni tahlil qiladi.
3.2. «Klaster» grafikli organayzer
topshirig‘i beriladi
9 – ilova.
Eshitadilar.
«Klaster» topshirig‘ini
bajaradi.
Savollarga javob
beradilar
63
9-ilova
Методларни
нг 1-гуруҳи
Методлар-
нинг 3-гуруҳи
Методлар
нинг 2-
гуруҳи
Ўқитиш
фаолияти манбаи
ва қабу
л
қилиниши
Мустақил
фикрлаш
даражасига кўра
Ахборотни
узатиш ва қабул
қилишнинг
мантиқий
хусусиятлари
Ўқув
ишларининг
бошқарилиш
даражасига
кўра
Таълим олишга
қизиқишни
рағбатлантириш
методлари
Билим олишга
қаратилган
ўйинлар
Ахлоқий-ҳиссий
вазиятлар яратиш
Фаолиятли
ўйинларни ташкил
қилиш
Таълимий
баҳслар
Амалий назорат
ва ўз-ўзини
назорат қилиш
методлари
Индивидуал
сўров ўтказиш
Таълим
олувчиларнинг
мустақил иши
Фронтал
сўров
ўтказиш
Ўқитувчи
раҳбарлигида
Машина ва
компьютер
воситасида
назорат қилиш
Лаборатория-
синов
машғулотлари
Ёзма
имтихонлар
Ёзма назорат
ишлари
Ёзма ишлар
Ёзма
синовлар
Кўргазамали
Оғзаки
Дедуктив
Индуктив
Репродуктив
Муаммоли-
изланувчилик
Таълимнинг
аҳамиятини
белгилашда
ишонтира
олиш
Талабларни
баён қилиш
Оғзаки
имтихонлар
Оғзаки
синовлар
64
1-ilova
Mavzu: Texnologiya fanini o‘qitish metodlari
REJA.
1. Mantiqiy o‘qitish metodi.
2. Ko‘rsatmali o‘qitish metodi.
3.Amaliy o‘qitish metodi.
4. Muammoli o‘qitish metodi.
Maqsad:
Tinglovchilarda texnologiya fani o‘qitish metodlari haqida tushuncha hosil
qilish va bilimlarini oshirish
Natija:
Tinglovchilar texnologiya fani o‘qitish metodlari haqida
tushuncha hosil qiladilar va bilimlarga ega bo‘ladilar.
2-ilova
Metod tushunchasi (maqsadga eltuvchi yo‘l ma’nosida) maqsadga
erishish usulini, muayyan tartibda tashkil etilgan faoliyatni anglatadi.
Ta’lim metodi deyilganda, ta’lim oluvchilar va o‘qituvchining ta’lim,
tarbiya va o‘qitish jarayonida shaxsni rivojlantirish masalalarini hal qilishga
qaratilgan faoliyati tushuniladi.
Ta’lim metodlari o‘quv jarayonining muhim tarkibiy qismi sanaladi. Mos
ravishda tanlab olinadigan metodlarsiz o‘qitish jarayoni maqsad va vazifalarini
hal etishga yoki o‘quvchilar tomonidan o‘quv materialini o‘zlashtirilishiga
erishib bo‘lmaydi.
3-ilova
Мантиқий ўқитиш
методи
Кўрсатмали ўқитиш
методи
Амалий ўқитиш
методи
Муаммоли ўқитиш
методи
Таълим методлари
65
4-ilova
Ta’limning og‘zaki metodlari qatoriga hikoya, suhbat, ma’ruza kabilar
kiradi.
Hikoya. Mazkur metod o‘quv materialini ta’lim oluvchilarga savollar
bermasdan, uzluksiz hikoya qilib berishni ko‘zda tutadi.
Ma’ruza. Og‘zaki ta’lim metodlaridan biri sifatida ma’ruza hikoyadan
ko‘ra kattaroq hajmli, mantiqan murakkab tuzilish, obraz, isbot va
umumlashmalarga ega o‘quv materialini bayon qilishni ko‘zda tutadi. Hikoyadan
farqli ravishda ma’ruza, odatda mashg‘ulotning barcha vaqtini qamrab oladi.
Suhbat. Suhbat metodi o‘qituvchining ta’lim oluvchilar bilan so‘zlashuvi,
fikr almashinuvini ifodalaydi. Suhbat ta’lim oluvchilarni dalillar tizimi, yangi
tushuncha yoki qonuniyatni o‘zlashtirishga turtki beruvchi, puxta o‘ylangan
savollar ketma-ketligi asosida tashkil etiladi.
5-ilova
Ta’limning ko‘rgazmali metodlari
Ta’limning ko‘rgazmali metodlari o‘zida muhim didaktik talabni aks
ettiruvchi usullar majmuasini ifodalaydi. Hozirgi davrda zamonaviy didaktika
ko‘rgazmali vositalarni qo‘llashning eng yuqori ta’limiy, tarbiyaviy hamda shaxs
sifatlarini rivojlantiruvchi variantlarini qo‘llashni talab qilmoqda. U pedagoglarni
ko‘rgazmali vositalarni qo‘llash barobarida ta’lim oluvchilarning mavhum
tafakkurini ham rivojlantirishga yo‘naltiradi.
Ko‘rgazmali ta’lim metodining xususiyati uning hamma vaqt ma’lum
darajadagi og‘zaki metodlar bilan omuxta shaklda berilishidir.
66
7-ilova
Ta’limning amaliy metodlari
Amaliy ta’lim metodlari ta’lim oluvchilar faoliyatining juda keng
jabhalarini qamrab oladi. Amaliy ta’lim metodlaridan foydalanishda quyidagi
usullar keng qo‘llaniladi: masalaning qo‘yilishi, uning bajarilishini rejalashtirish,
tezkor rag‘batlantirish, yo‘llanma berish va nazorat qilish, yo‘l qo‘yilgan
kamchiliklar sabablarini aniqlash, ta’lim maqsadiga to‘la erishishni ta’minlash
uchun tegishli tuzatishlar kiritib borish.
Amaliy ta’lim metodlari og‘zaki hamda ko‘rgazmali metodlar bilan
birgalikda qo‘llaniladi, chunki har qanday mashg‘ulotlar avvalida albatta
yo‘riqnoma berilishi shart. Og‘zaki tushuntirish va namunalarni namoyish qilish,
shuningdek bajarilgan ish tahlili butun mashg‘ulot davomida ham davom ettiriladi.
8-ilova Metodlarning 1-guruhi
O‘qitish faoliyati
manbai va qabul
qilinishi
Axborotni uzatish
va qabul qilishning
mantiqiy
xususiyatlari
Mustaqil fikrlash
darajasiga ko‘ra
O‘quv ishlarining
boshqarilish
darajasiga ko‘ra
Og‘zaki
Induktiv
Reproduktiv (yangi
mahsulsiz)
O‘qituvchi
rahbarligida
Ko‘rgazamali
Deduktiv
Muammoli-
izlanuvchilik
Ta’lim
oluvchilarning
mustaqil ishi
Amaliy
Metodlarning 2-guruhi
Ta’lim olishga qiziqishni rag‘batlantirish
metodlari
Ma’suliyat va burchni shakllantirishga
yo‘naltirilgan metodlar
Bilim olishga qaratilgan o‘yinlar
Ta’limning ahamiyatini belgilashda
ishontira olish
Ta’limiy bahslar
Talablarni bayon qilish
Axloqiy-hissiy vaziyatlar yaratish
Faoliyatli o‘yinlarni tashkil qilish
Rag‘batlantirish va jazolash
67
Metodlarning 3-guruhi
Og‘zaki nazorat va o‘z-
o‘zini nazorat qilish
metodlari
YOzma nazorat va o‘z-
o‘zini nazorat qilish
metodlari
Amaliy nazorat va o‘z-
o‘zini nazorat qilish
metodlari
YAkka tartibda so‘rov
o‘tkazish
YOzma nazorat ishlari
Mashina vositasida nazorat
qilish
YAlpi so‘rov o‘tkazish
YOzma sinovlar
Laboratoriya-sinov
mashg‘ulotlari
Og‘zaki sinovlar
YOzma imtixonlar
Og‘zaki imtixonlar
YOzma ishlar
|