Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


boshqa tillarga nisbatan ancha ixcham, gaplarning ko‘pi sodda



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə125/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

boshqa tillarga nisbatan ancha ixcham, gaplarning ko‘pi sodda
bo‘lgani sabab bog‘lovchilaming soni ko‘p emas. Bog'lovchilar
boshqa tillardan o ‘zlashish va ba’zi turkcha so‘zlarning qoliplashishi
natijasida yuzaga kelgan.
Turk tilida nutqda faol qoilanuvchi, tuzilish va shakl jihatdan
o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lgan bogiovchilar, asosan,
quyidagilardir: ve, ama, giinkti, ya da, fakat, eger, veya, lakin, oysa,
yahut, ancak, oysaki, veyahut, yalmz, halbuki kabi. Bogiovchilar
quyidagi guruhlarga boiinadi:
Asl bog‘lovchilar: ve, ama, de, eger, lakin, yani, meger kabi.
Yasaina bogiovchilar: iistelik, yalmz, ancak, ornegin,
gergekten, agikgasi, kisacasi kabi.
Qo‘shma (murakkab) bogiovchilar: dyleyse, oysa, neyse,
kimbilir, yoksa, veyahut, megerse, nitekim kabi.
140


Birikma bogiovchilar. Ba’zi bogiovchilar va so'zlar birikib,
bogiovchi birikmalarini hosil qiladi. Ayniqsa, ki bogiovchisi bir
qancha so‘z va bogiovchilar bilan birikkan holda qo‘shma shakllar
hosil qiladi. Ularning alohida uch guruhga bo‘lish mumkin:
1) ki bogiovchisi bilan yasalgan bogiovchilar: halbuki, oysaki,
sanki, §oyle ki, yeter ki, demek ki, tut ki, $u var ki, kaldi ki kabi.
2) so‘z birikmasi shaklidagi bogiovchilar: bunun igin, bundan
dolayi, buyiizden, bu bakimdan, о halde, bununla birlikte kabi.
3) takroriy bogiovchilar: ne... ne, hem... hem, gerek... gerek,
ya... ya, olsun... olsun, ama... ama, kah...kah, ister... ister kabi.
Bogiovchilaming ko‘pchiligi turk tiliga boshqa tillardan

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin