Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə231/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

TO‘SIQSIZLIK HOLI
Tayanch so‘z va iboralar: 
to ‘siqsizlik holi, to ‘siqsizlik holining
tuzilishiga ко ‘ra turlari, sodda to ‘siqsizlik holi, tarkibli to 'siqsizlik
holi, murakkab to ‘siqsizlik holi.
Harakatningbajarilishiga to'siq boigan shartni(lekin harakatning 
o'sha shartning boiishiga qaramay bajarilganligini) bildiruvchi gap 
boiagiga 
to‘siqsizlik holi 
deyiladi. To'siqsizlik holiga ega boigan 
gap mazmunidan kutilgan (boiishi lozim boigan) harakatning yuz 
bermasligi, kutilmagan harakatning yuz berishi anglashiladi. Yuz 
berishi lozim boigan harakatning boimasligi, amalga oshmasligi 
anglashilganda hoi tasdiq, kesim inkor formada, yuz berishi lozim 
boimagan, kutilmagan harakatning amalga oshirilishi anglashilganda 
hoi inkor. kesim tasdiq formada qoilaniladi.
To‘siqsizlik holi tuzilishiga ko‘ra uch shaklda boiadi: 1. Sodda 
to‘siqsizlik holi. 2.Tarkibli to1 siqsizlik holi. 3.Murakkab to‘siqsizlik 
holi.
Sodda to‘siqsizlik holi. 
Turk tilida maxsus to‘siqsizlik ravishi 
sifatida farqlashga asos boiadigan alohida so'zlar yo‘q26. Turk
26 Lekin aslida ot yoki sifat tu rk u m ig a xos so'zlardan tash k il to p g an
gii
zoru zoru na (arang, zo'rg'a) 
tu rg 'u n birikm alari tosiqsizlik m a’n o sin i bildiradi: 
A li ken-
dini 
g iif bela 
tu ttu . - A li ozin i 
arang 
bosdi.
M azkur tu rg 'u n b irik m alar bilan ifodalangan
220


tilida sodda to ‘siqsizlik holi shart maylidagi f e i bilan ifodalanishi 
mumkin: 
Bu кап коса, bir serte 
типакща etseler 
bu noktada
anla$amazdilar(R.b<
.G.). -
Bu er-xotin bir yii bahslashsa ham, bu
masalada kelisha olishmasdi.

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin