Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X
murakkablashgan sodda gapdir: Artik sizi кауЬеШц, hatta unutmugtum. — Endi sizni yo ‘qotgan, hattoki unutgan edim. Qo‘shma gaplar ikki gapdan iborat boiganida tarkibi
quyidagicha boiishi mumkin:
• ikkita predikativ munosabat asosida shakllangan sodda gap
qo‘shma gapni shakllantirishi mumkin:
Bir masada yemek yiyor, el ele tutu§up kirlarda geziyorsunuz ki (1-sodda gap)
i§te burnt .akhma sigdiramiyorum{ 2-sodda gap). -
Bir stolda ovqatlanayapsiz. qo ‘Ima- q o ‘l qirlarda kezyapsizki, mana shuni hech aqlimga sig 'dira ol- mayapman. Birinchi gapning egasi
siz. - siz so'zi boiib, yashiringan,
kesimi -
geziyorsunuz -
kezyapsiz , ikkinchi gapning egasi
ben - men so‘zi boiib. u ham yashiringan, kesimi -
akhma sigdiramiyorum - hech aqlimga sig ‘dira olmayapman. • qo‘shma gap bir so‘zdan iborat sodda gap va predikativ
munosabat asosida shakllangan sodda gapdan iborat boiishi mumkin.
Masalan, quyigadigi qo‘shma gap30 qo'shma fe’l bilan ifodalangan
sodda gap va sodda gapdan tuzilgan:
Itiraf ederim k i{\ -sodda gap),
hayalimde sizi busbiitun kaybettigim dakikalar da rar(2-sodda gap).
• qo'shma gap "so'z birikmasidan iborat sodda gap + predikativ
munosabat asosida shakllangan sodda gap” yoki “predikativ
munosabat asosida shakllangan sodda gap + so‘z birikmasidan iborat
sodda gap” tuzilishiga ega boiishi mumkin. Masalan, quyigadi
qo'shma gap predikativ munosabat asosida shakllantirilgan sodda
gap va so‘z birikmasidan iboratdir:
Hayalimin artik siyah bir geceden ibaret kalan semasinda tek bir yildiz kaliyordu{ sodda gap);
sizin