Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti

Gospital xirurgiyasi
191 Sahifa 
Bugungi kunda oqimli usul ko’prok ishlatiladi, chunki fraktsion 
usulda arteriya ichiga dorilar yuborilganda ularning kontsentratsiyasi tez 
kamayadi va tomir kengaytiruvchi ta’sir qisqa muddatli bo’ladi. Uzoq 
muddatli arteriya ichi kateter terapiya (UMAKT) birinchi bo’lib 1951 yili 
H. Birman va C. Klopp tomonlaridan eksperimentda saratonni regionar 
ximioterapiya usuli sifatida ishlab chiqilgan. UMAKT da yaraning tezroq 
bitishi, ishemik sindromni kamayishi, oyoqlarni kollateral qon oqimini 
yaxshilanishi kuzatiladi va bu usul OSKI bo’lgan bemorlarda amaliyotga 
tayyorlash yoki mustaqil davo sifatida tavsiya qilinadi.
Ko’pincha S.A. Gasparyan usulidagi pastiki qorin arteriyasini 
kateterlash bajariladi. Lekin bu usulda katta va chuqur kesma talab qilinadi 
va asoratlari ham ko’p kuzatiladi. Eng kam asorat kuzatiladigan va oddiy 
usullardan bu son arteriyasini kateterlashdir. Arteriya ichiga dorilarni 
yuborish uchun Seldinger usulida kontrlateral son arteriyasi punktsiya 
qilinadi, kateter aorta bifurkatsiyasidan o’tkazilib zararlangan tomonga 
Bechman usuli bo’yicha o’rnatiladi. Bu usulni afzalligi shundaki, 
zararlangan tomonda operatsiya qilish va bu usuldan bir necha marotaba 
foydalanish mumkin. Lekin ikkala son arteriyasi okklyuziyasida va qorin 
aortasini deviatsiyasida Bechman bo’yicha katetrlashning iloji bo’lmaydi.
UMAKT usuldan foydalanilganda yuboriladigan dorilarni ahamiyati 
juda katta. Hozirgi paytda, buning uchun, reopoliglyukin, geparin, 
pentoksifillin, nikotin kislotasi, salkoseril, no-shpa, askorbin kislotasi, 
vitaminlar, vazaprostan, gormonlar, kontrikal, antibiotik kabi dori 
vositalaridan foydalaniladi. Bu dorilar mikrotsirkulyatsiyani va qonni 
reologiyasini yaxshilash, yallig’lanishni oldini olish maqsadida 
foydalaniladi. 
Oyoqlari yiringli-nekrotik zararlanish bilan kechuvchi qandli diabet 
kasalligida gemosorbtsiya keng qo’llaniladi va bunda davolash natijalari 
yaxshilanadi. Oyoqlari qorasonga uchragan qandli diabetli bemorlarda 
vena ichiga leykokontsentrat yuborilganda ham yaxshi natijalar kuzatiladi. 
Bundan tashqari, diabetik mikroangiopatiyada giperbarik oksigenatsiya 
vaqtida geparinoterapiya o’tkazilganda to’qimalar qon aylanishi 
yaxshilanadi. 
Maxaliy davolashda yiringli-nekrotik yarani keng ochib, maxalliy 
insulinli, vitaminli, dimeksidli va fibrinolizinli bog’lamlar qo’yish, 

---