Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti

Gospital xirurgiyasi
101 Sahifa 
chiqaruvchi sabablar orasida ateroskleroz, arteriit, emboliyalar va 
boshqalar birmuncha kam uchraydi. 
44 – rasm. Yurak ishemik kasalligida torayish darajasi. 
Ateroskleroz birinchi galda yirik va o’rta kattalikdagi arteriyalar 
ichki pardasini zararlantiradi. Mikroskopik o’zgarishlar mohiyatiga ko’ra 
aterosklerotik zararlanishlar 3 turga bo’linadi: 1) lipid dog’lar; 2) fibroz 
pilakchalar; 3) murakkab zararlanishlar. 
Klinik simptomlar fibroz pilakchalar rivojlanganda yoki tomir devori 
murakkab zararlanganda paydo bo’ladi. Odatda 25-30 yoshlarda fibroz 
pilakchalar birinchi navbatda aortada, toj tomirlar va uyqu arteriyalarida 
paydo bo’ladi va asta-sekin o’lchami kattalashib boradi. Fibroz pilakcha 
rivojlanishi taxminan turli xil mexanizmlar – lipidlar yig’ilishi va devor 
oldi trombozi hisobiga ro’y beradi. Bular aksariyat bir vaqtning o’zida 
ta’sir qiladi.
Ko’pchilik hollarda ateroskleroz asosiy toj arteriyalarini proksimal 
bo’limlarini, asosan kasallikning boshlang’ich bosqichida zararlantiradi. 
Ko’pincha aterosklerotik pilakchalar kasallik boshlanishida bukilgan yoki 
arteriyalardan yirik tarmoqlar chiqadigan joylarda yoki arteriyalap miokard 
bag’riga kirgan sohasida joylashadi. Ateroskleroz miokard bag’rida 
joylashgan toj arteriyalar qismlariga tarqalmaydi. 

---

O`quv qo`llanma
102 Sahifa 
45 – rasm. Yurak ishemik kasalligining asosiy sabablari 
Yurak ishemik kasalligi klassifikatsiyasi.
Jahon sog’liqni saqlash 
tashkiloti ishchi guruhi ishlab chiqqan klassifikatsiyasi keng tarqalgan: 
1. Yurak faoliyatining birlamchi to’xtashi. 
2. Stenokardiya. 
2.1. Zo’riqish stenokardiyasi. 
2.1.1. Birinchi marta vujudga kelgan. 
2.1.2. Barqaror. 
2.1.3. Avj olib boradigan. 
2.2. Tinch turgandagi stenokardiya (spontan stenokardiya). 
2.2.1. Stenokardiyaning alohida turi. 
3. Miokard infarkti. 
3.1. Q tishchali miokard infarkti. 
3.2. Q tishchsiz miokard infarkti. 
3.3. Postinfarkt kardioskleroz. 
4. Yurak etishmovchiligi. 
5. Yurak ritmining buzilishi.
Barqaror stenokardiyada dori-darmonlar bilan davolash naf 
bermaydi, bunda ta’sirchan jarrohlik usullarini qo’llash, jumladan toj 

---