“О„zbek tili va adabiyotini о„qitish metodikasi” kafedrasi zulxumor Mirzayeva, Komil Jalilov

O„YLAB KO„RING: 
Nega dadasi kechirim so„radi?
Har safar dadam shunday deganlarida stolga mukka tushib, allanimalarni 
yozayotgan kishi: 
— Hoy, Yoqubov! — derdi qog‗ozdan bosh ko‗tarmay.— Senga nima bo‗ldi? 
Yosh bolamisan, Yoqubov! 

---

SSSR boshlig‘i 
Nikita Xrushchyov 
Stalin davri 
qatag‘onlarini fosh 
qilib nutq 
so‘zlagan
Nihoyat, bu odam qarshisidagi devorga osilgan almisoqdan qolgan devor soatiga 
ko‗z tashlab: 
— Fursat tugadi, Yoqubov. Endi xayrlashinglar! — deb buyurdi. 
Opamlarning nidosi battar avjiga chiqdi. Oyimlar ozgina pul olib kelgan ekanlar, 
dir-dir titragan qo‗llari bilan dadamlarga tutdi, dadamlar esa: 
—Bolalaringga yarat, Gulshan! — deb yolvorar edilar. Lekin oyim ko‗nmay, 
axiri pulni olishga majbur qildilar. 
Oyimlar keltirgan pul bor-yo‗g‗i ellik so‗m bo‗lib, o‗nta besh so‗mlikdan iorat 
edi. Dadamlar pulni qiynala-qiynala olarkanlar, besh so‗mliklardan birini menga 
uzatdilar. Oyimlar pulni mendan olib, dadamlarga qaytarib bermoqchi bo‗lgandilar, 
dadamlar ko‗nmadilar, kaftlarini boshimga qo‗yib: 
— Sen endi bu uydagi eng katta erkaksan, bolam, — dedilar va yana ko‗ziga 
yosh oldilar. — Oyingga yordamlashib, ukalaringga qarab turgin, bolam!
TAHLIL QILING: 
“Sen endi bu uydagi eng katta erkaksan”. Dadasi nega bunday dedi?
Dadamlar shunday deb besh so‗mlikni cho‗ntagimga soldilar. 
— Umrimda bir marta senga muzqaymoq olib bermoqchi bo‗lgan edim, bu ham 
nasib etmadi Bu pulga daftar-kitob ol! Qolganiga muzqaymoq olib ye, o‗g‗lim!.. 
Boyadan beri oyim va opamlarga qo‗shilib yig‗lashni o‗zimga ep ko‗rmay serrayib 
turgan bola, to‗satdan, xuddi dadamlarni olib chiqib ketayotgan paytlaridagidek 
yuragimda nimadir darz ketganday tuyuldiyu NKVD xodimining maqtovlari ham, 
aksilinkilobchilar kirdikorlarini fosh etgan hushyor pioner 
ekanligim ham — bari yodimdan chiqib, «Dadajon!», degancha 
otamning tizzasini quchoqlab oldim. 
Bu mash‘um voqealardan keyin ko‗p yillar o‗tdi, ko‗p suvlar 
oqib ketdi. 1955 yili Xrushchyovning butun dunyoni larzaga 
solgan mashhur nutqidan keyin oilamiz, shaxsga sig‗inish 
zulmidan jabr chekkan million-million oilalar kabi dadamlarning 
taqdirini, o‗lik yo tirik ekanini (ungacha yozgan o‗nlarcha 
xatlarimizning bittasiga ham javob ololmagandik) so‗rab, yuqori tashkilotlarga 

---

murojaat qildik. 
Maktublarning bittasini Qozog‗iston Kompartiyasi Markaziy Qo‗mitasiga, ikinchisini 
SSSR Davlat xavfsizligi qo‗mitasiga yo‗lladik. Taxminan to‗rt-besh oydan keyin 
birin-ketin ikkita javob keldi. Javoblarning birinchisi Qozog‗iston Markaziy 
Qo‗mitasidan bo‗lib, unda dadamlarning partiyaviy ishi ko‗rib chiqilgani, u kishi 
Stalin shaxsiga sig‗inish qurboni bo‗lganligi e‘tirof etilgan va 1918 yildan e‘tiboran