O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz



Yüklə 1,27 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə102/126
tarix15.09.2023
ölçüsü1,27 Mb.
#143908
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   126
12-88-PB (1)

O‘ZBEKISTON MILLIY 
UNIVERSITETI
XABARLARI, 2023, [1/4/1]
ISSN 2181-7324 
 
FILOLOGIYA 
https://science.nuu.uz/
 
Social sciences 


O‘zMU xabarlari Вестник НУУз ACTA NUUz
 
FILOLOGIYA 
1/4/1 2023 
- 301 -
Bizning nazarimizda olimlar o‘zbek tili leksikasini 
qo‘llanish doirasini aniq ko‘rsatishgan, sohaga tegishli 
so‘zlarni terminologik qatlam sifatida talqin etilgan, 
chegaralangan leksikani maxsus so‘zlar tashkil qilishi bu o‘z 
navbatida sohalar doirasida muloqot manbai hisoblangan 
terminlar ekanligi ilmiy tomondan aniqlashtirilgan.
Tadqiqotda 3000 ta nemischa, o‘zbekcha, ruscha va 
niglizcha agrar terminlari [8] hamda I.I.Senyaginaning (1987) 
“Nyemesko-russkiy selskoxozyaystvennыy slovarь”[12] idagi 
110000 mingta agrar terminlarni leksikografik ifodalanishiga 
e’tibor qaratildi.
Tadqiqot 
metodologiyasi

Hozirgi 
zamonaviy 
lingvistikada termin kategoriya sifatida tadqiq qilinmoqda. 
Qadimgi 
ilmiy 
tadqiqotlarda 
kasbiy 
so‘zlar 
va 
umumistemoldagi so‘zlar o‘rtasidagi farq har qanday 
kontextda aniq va tushunarli bo‘lgan. Bunga farqli o‘laroq 
kognitiv lingvistik tadqiqotlarda soha tiliga tegishli so‘zlar 
ham noaniq va ko‘p ma’noli bo‘lishi mumkinligi, ular sohaga 
tegishli matnlarda va muloqot jarayonida aniqlik va bir 
ma’noliylikka erishadi. Ta’kidlanishiga ko‘ra, soha so‘zlari 
soha tiliga doir kontekstga kiritilishi va qo‘llanishi natijasida 
sohaga oid tushunchalar tizimiga ham kiritilib, termin sifatida 
belgilab qo‘yilishi lozim bo‘ladi. Aksariyat insonlar shisha 
idish (die Flasche) so‘z (birikamasi)ni ma’lum soha tiliga oid 
so‘z, termin deb emas, balki umumadabiy tilga doir oddiy so‘z 
deb bilishadi [5]. 
Sohaga tegishli terminlarni zamonaviy adabiyotlarda 
quyidagi tasvir orqali ko‘rishimiz mumkin . 
2-jadval 
Sohaga tegishli leksikaning strukturasi
Termin va yarim terminlar qatorida sohaga oid 
leksikaning tarkibiy qismi sanaluvchi soha so‘zlarining 
ekspressiv dubleti ham mavjud deb qaralgan. Mazkur dublet 
so‘zlar oddiy soha so‘zlaridan tavsifiy jihatdan farq qilib, ular 
sohaga doir muloqot jarayonida aniq bir ma’noni emas, balki 
boshqa bir ekspressiv, kutilgan yohud kutilayotgan ma’no-
mazmunni ifodalash uchun qo‘llanadi [13].

Yüklə 1,27 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   126




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin