Mavzuga oid adabiyotlar tahlili. Qishloq xo‘jaligi
terminlari ikkala tilda ham keng ko‘lamli muvofiqlikka ega.
Qishloq xo‘jaligi terminlari insonni o‘rab turgan voqelik
nominasiyasining ajralmas qismi sifatida eng qadimiy va
rivojlangan leksik qatlamlardan biridir. Ular inson
yashashining tabiiy-geografik muhitini aks ettiradi. Qishloq
xo‘jaligi terminlarining moddiy tarkibi unda faoliyat
yurituvchi turli atamalarning o‘ziga xosligi bilan tavsiflanadi,
ular agronomiya sohasi, floro-faunistik soha (o‘simlikchilik,
dehqonchilik, chorvachilik, tuproqshunoslik va boshqalar) [1]
kabi yigirmadan ortiq asosiy terminologik guruhlarni qamrab
oladi. Asosan terminlar maxsus lug‘atlarda va sohaga oid
matnlarda ifodalanadi. L. Hofmann sohaga tegishli matnlarni
quyidagicha ta’riflaydi: “Muayyan ijtimoiy ishlab chiqarish
bilan bog‘liq holda bajariladigan kommunikativ til faoliyat
vositasi va natijasi hisoblanib, u murakkab mulohazalar va
ob’yektiv voqiylikdagi faktlarga mos keladigan mantiqiy,
semantik va sintaktik jihatdan izchil tuzilgan gaplar yoki
cheklangan gaplarning tartibli to‘plamidan iborat” [7].
Shuningdek soha matnlarida so‘zlar grammatik va leksik
vositalar yordamida bir biri bilan bog‘langan, mantiqan
ma’noga ega bo‘lgan, aniq faktga yo‘naltirilgan va yangi
ma’lumotlar jamlangan bo‘lishi kerak.
Yangi terminlar biror bir soha mutaxassislari va
olimlar tomonidan yaratiladi. Odatda bu terminlar tabiiy tilda
mavjud bo‘lgan vositalar derivatsiya, kompozita, konversiya
va qisqartma yo‘li yordamida yasaladi [14]. So‘zning qaysi
kategoriyaga tegishli ekanligini aniqlash oson emas.
Ommabop ishlatiladigan lug‘atlarda va maxsus lug‘atlarda
so‘z chegarasini har doim ham aniqlab bo‘lmaydi [9].
O‘zbek tili leksikasini iste’mol doirasiga ko‘ra
A.Hojiyev va A.Ahmedovlar ikki qatlamga ajratadilar [13]:
Qo‘llanish
doirasi
chegaralanmagan,
umumiste’moldagi leksika.
Ma’lum doiradagina qo‘llaniladigan, iste’mol doirasi
chegaralangan leksika.