6 laboratoriya ishi ishlab chiqarish joylarida shovqin va tebranishni aniqlash ishning maqsadi

TEBRAO’LCHAGICH VVM-201 YORDAMIDA TAJRIBA O’TKAZISH 
Tebrao’lchagich VVM -201 sanoat korxonalarida, laboratoriyalarida 
qo’llaniladigan uskuna, moslama, jixozlarni harakatlanishida hosil bo’ladigan 
tebraninsh tezligi va tezlanishini o’lchash uchun mo’ljallangan. Tebranish havida 
ma’lumot olish o’zgaruvchi moslama - o’lchagich DN-3-M1 
yordamida amalga oshiriladi. 
Tebratgich VVM-201 da tebranishni hosil qiluvchidan kelayotgan qabul 
qilingan signal ma’lumot kelishiladi, kuchaytiriladi, normalanadi, filtrlanadi, 
intibrallanadi, o’zgartiriladi va o’lchanadi. 
 
Ish tartibi 
1. O’lchov asbobi ish holatiga keltiriladi, ya’ni batareyya yoki elektr 
manbaiga ulash talablari ko’rsatma asosida bajariladi. 

---

7 
2. Rejim tushmachasi “
A”
holatiga, (1/10) tugmacha holatiga, chegara doira 
tugmasi esa 10 raqamiga keltiriladi. 
3. KLB tugmasi bosilib rezistor yordamida indikator raqami ko’rsatishi jadval 
bo’yicha mo’ljalga keltiriladi.
a) tebranish tezlanishini aniqlash quyidagicha bajariladi: 
Kerakli “o’lchov doirasi” chegarasini tugmacha bilan belgilab, indikatordagi 
yoritilgan nuqta holati hisoblanadi. Bir vaqtda 4 nuqta miqdori indikatordan 
aniqlanishi mumkin. 1000, 100, 10 va 1 holatda o’lchash tugmacha yordamida 4 
holatga o’zgartirish bilan olib boriladi. 
Jadval 
Indikatorda raqam ko’rsatishi 
O’zgartirish koeffisientini 
haqiqiy qiymati PKIa S2/M 
12.75-
13.05 
13.05-
13.35 
13.35-
13.65 
13.65-
13.95 
13.95-
14.25 
Indikator raqami ko’rsatishi 
09.12 
18.26 
08.80 
08.54 
08.48 
O’zgartirish koeffisientini 
haqiqiy qiymati PKIa S2/M 
14.25-
14.55 
14.55-
14.85 
14.85-
15.15 
15.15-
15.45 
15.45-
15.75 
Indikator raqami ko’rsatishi 
08.32 
08.15 
08.00 
07.84 
07.68 
O’zgartirish koeffisientini 
haqiqiy qiymati PKIa S2/M 
15.75-
16.05 
16.05-
16.35 
16.35-
16.65 
16.65-
16.95 
19.95-
17.25 
Indikator raqami ko’rsatishi 
07.52 
07.35 
07.20 
07.04 
06.88 
b) Tebranish tezligini aniqlash quyidagicha bajariladi: 
1. Ish rejasini tugmacha 
V
holatga o’tkaziladi, o’lchanadigan tezlik chegara 
doirasi aniqlanadi, belgilanadi;
2. 10 Gs dan kamroq chastotada o’lchash olib borish uchun 1/10 holatda 
tugmachalarni bosib turiladi (doimiy vaqt 10 tugmasi bilan)
;
3. SHup yordamida tebranishni aniqlash chegaralangan chastota 0,5 kGs 
doirasida olib boriladi.
O’lchov natijalariga asoslanib, tebranish haqida xulosa chiqariladi 
Tekshiruv savollari: 
1. Shovqin va tebranishni odam salomatligiga ta’siri haqida tushuncha bering. 
2. Shovqin va tebranish hosil bo’lish manbalarini ayting. 
3. Shovqin va tebranish qanday birliklar bilan tavsiflanadi. 
4. Shovqin va tebranishni o’lchash vositalarini ayting. 
5. Shovqin miqdori va uni ta’sirchanligi qanday baholanadi. 
6. Shovqin va tebranishni kamaytirish yoki yo’qotish uchun qanday chora-tadbirlar 
qo’llaniladi.