O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

→

→
 
uchinchi yili ikkinchi yili 
Ikkinchi gap tahlili orqali sanoq bildirayotgan so’zning so’roqlari, u bog’lanib 
kelayotgan so’z aniqlanadi:
qancha? 
→ 
yuz kilogramm uzum 
Yuz
so’zi sanoq bildiryapti, 
kilogramm
so’zi bilan birga 
qancha?
so’rog’iga 
javob bo’lyapti, 
uzum
so’ziga, yaoni narsa bildirgan so’zga bog’lanyapti. 
b) xulosani shakllantirish:
xulosa baozan o’quvchilar tomonidan, baozan 
o’qituvchi tomonidan shakllantiriladi. Uzoq muddatli tahlil va tushuntirishdan 
so’ng xulosani ko’pincha o’quvchilar shakllantiradi, yasaydi. Bu mavzuda 
o’qituvchi quyidagicha xulosa yasaydi: 
“Nechta?, qancha?
so’rog’iga javob 
bo’lgan so’zlar sanoqni, 
nechanchi?
so’rog’iga javob bo’lgan so’zlar tartibni 
bildiradi”
. 
 
FE’LNI O’RGANISH METODIKASI 
Fe’l ustida ishlashda izchillik, bo’limlar orasidagi bog’lanish, dastur
materialining hajmi, uni har bir sinfda o’rganish usullari va vositalari shu so’z 

---

493 
turkumini o’rganish vazifasi, uning lingvistik xususiyatlari va kichik yoshdagi 
o’quvchilarning bilish imkoniyatlariga qarab belgilanadi. 
“Fe’l” mavzusini o’rganishda asosiy vazifalar: so’z turkumi sifatida fe’l haqida 
dastlabki tushunchani shakllantirish, o’quvchilar nutqini fe’llar bilan boyitish hamda 
og’zaki va yozma nutqda fe’ldan to’g’ri foydalanish ko’nikmasini o’stirish, 
o’quvchilarning aqliy faoliyatini rivojlantirish, grammatik mavzu bilan bog’liq 
holda ayrim imloviy qoidalarni o’zlashtirish hisoblanadi. Bu vazifalar bir-biri 
bog’liq holda hal etiladi. 
Fe’lning lingvistik xususiyatlari xiyla murakkab, shuning uchun boshlang’ich 
sinf o’quvchilari faqat uning muhim nazariyalari bilan tanishtiriladi. Material 
tanlashda shu materialning nutq va imloga oid vazifalarni hal qilishda qanchalik 
zarurligi hisobga olinadi.