Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti biologiya kafedrasi

Sharsimon bakteriyalar, ularning morfologiyasini mikroskopda ko‘rish. 
a – mikrokokki; b – diplokokki; v – streptokokki; 
g – tetrakokki; d – stafilokokki; e – sarsini

Ishning bajarilishi: 
1. Artrobakterlar bilan tanishish uchun agarli Chapek oziqa muhitida o‘stirilgan 1 va 
7 sutkalik 
Arthrobacter globiformis
kulturasidan “ezilgan tomchi” usulida preparat 
tayyorlanadi. Bu organizm tuproq biotasining vakili bo‘lib, murakkab organik 
birikmalarni minerallashtirish jarayonlarida ishtirok etadi. Bir sutkalik 
Arthrobacter
globiformis preparatida mikroskopda uning hujayralari ayrim tayoqchalar ko‘rinishida va 
“qisqich” ko‘rinishida bo‘lib, uzunligi 1,2-2,0 mkm atrofida bo‘ladi. Yetti sutkalik 
kulturada esa 0,6-0,7 mkm diametrli kokk formali hujayralar ko‘rinadi. 
Arthrobacter globiformis 
2. Mikobakteriyalarning preparatlarini ham yuqorida ko‘rsatilgan usullardagidek 1-3 
sutkalik 
Chapek oziqa
muhitidagi 
Mycobacterium
lacticolum
kulturasidan tayyorlanadi. 
Bu bakteriya tuproqda keng tarqalgan bo‘lib, oziqa muhitlarida yumshoq, momiqsimon, 
pastasimon olov rangli koloniyalar hosil qiladi. Preparatda qiyshaygan, yon tomonida 
o‘simtali formadagi hamda ancha qisqargan hujayralar ko‘rinadi. Yosh hujayralar 0,6-0,7 
x 2-8 mkm ga yaqin bo‘ladi 
Mycobacterium lacticolum. var. aliphaticum.
1 - Mycobact. hyalinum; 2 - Mycobact. rubrum; 3 - Mycobact. cyaneum; 
4 - Mycobact. bifidum; 5 - Mycobact. citreum; 6 - Mycobact. filiforme

---

17 
Chin aktinomitsetlar
— 
Streptomitsetlar
koloniyalarining morfologiyasi bilan 
tanishish uchun suv agari oziqa muhitida (vodoprovod suvi — 1 l, agar-agar — 20 g) bir 
tekis o‘sgan yoki ayrim koloniyalardan tig‘ yordamida kichik-kichik bo‘lakchalar 
(mikroorganizmlarning ustki tomoni tepaga qaragan holda) kesib olinib buyum oynasiga 
qo‘yiladi. Preparatni 7 sutkalik to‘g‘ri va spiralsimon sporabandlik Streptomyces sp. 
kulturasidan tayyorlanadi. Avvalo quruq tizmali obyektivlar bilan 8 va 40 taliklarda 
ko‘riladi, sporabandlilari rasmga solinadi. Sporalarini ko‘rish uchun yuqorida 
ko‘rsatilgandek qirqib tayyorlangan aktinomitset koloniyalarga qoplag‘ich oynani pinset 
yordamida koloniya ustiga ohista tekiziladi va qayta ko‘tarib olinadi. Buyum oynasiga bir 
tomchi suv tomizib unga shu qoplag‘ich oynani koloniya izi tushgan tomoni bilan 
yopiladi, va mikroskopning 90 obyektivida ko‘riladi. Preparatda zanjir bo‘lib yoki ayrim-
ayrim joylashgan sporalar ko‘rinadi.