Ozbekiston respublikasi oliy va orta maxsus ta`lim vazirligi

EHMlarning asosiy texnikaviy parametrlari.
EHMlarning asosiy texnikaviy parametrlariga 
unumdorlik, operativ xotirada saqlash qurilmasi (OXQ)ning sig„imi, informatsiyani kiritish-chiqarish 
nimtizimining o„tkazuvchanlik qobiliyati, ishini bajarish ishonchliligi kiradi. 
Unumdorlik 
(тактовая частота)
– EHMning eng ahamiyatli ko„rsatkichlaridan biri; vaqt 
birligida odatda bir sekundda bajariladigan operatsiyalar soni bilan o„lchanadi. Zamonaviy 
EHMlarda balki ishlanayotgan informatsiyalar xususiyatlariga (ishlov berilayotgan so„zlar 
razryadligi, sonlarning taqdim qilinayotgan shakli – suzuvchi yoki muayyan belgilangan nuqtali, 
bajarilayotgan dasturlarning umumiy oqimida turli operatsiyalarning qaytalanish chastotasi va 
boshqalar) ham bog„liq. 
OXQ 
sig‘imi
katta hajmli informatsiyaga ishlov beriladigan murakkab dasturlarni bajarish 
bo„yicha EHM imkoniyatini aniqlaydi. OXQ sig„imi bitlarda, baytlarda, kilobaytlarda, 
megabaytlarda va sh.k.larda ifodalanishi mumkin. OXQ sig„imi baytlarda, kilobaytlarda (1 Kbayt = 
210 bayt =1024 bayt), megabaytlarda (1 Mbayt = 1024 Kbayt), gigabaytlarda (1 Gbayt = 1024 
Mbayt) baholash mumkin. 
EHM 
kiritish-chiqarish nimtizimining o‘tkazuvchanlik qobiliyati
EHMning turli periferiya 
qurilmalari (PQ) yoki boshqa EHMlar bilan informatsiya almashishdagi imkoniyatini aniqlash 
imkonini beradi. U vaqt birligida kiritish-chiqarish nimtizimi orqali uzatilgan informatsiya 
birligining maksimal miqdori bilan o„lchanadi. Ko„pincha o„tkazuvchanlik qobiliyati bir sekundda 
uzatilgan baytlar, kilobaytlar, megabaytlar bilan o„lchanadi va bir sekundda yuzlab baytdan to bir 
sekundda o„nlab va yuzlab megabaytlargacha o„zgaradi. 

Izoh. Ma‟lumotnoma adabiyotlarida informatsiyani kiritib-chiqarish nimtizimning o„tkazuvchanlik 
qobiliyati ko„pincha kiritish-chiqarish kanallarining soni va har bir kanalning ishlash tezligi bilan tavsiflanadi. 
Kiritish-chiqarish nimtizimining maksimal o„tkazuvchanlik qobiliyati bo„yicha baholash ishonchliroq bo„ladi, 
chunki kanallar parallel ishlashi mumkinligiga qaramasdan, odatda, o„tkazuvchanlik qobiliyati EHM hamma 
kanallari ishlashi tezliklari yig„indisidan kam bo„ladi. 
EHM ishlashining ishonchliligi ehtimollik tavsifiga ega bo„lgan bir qator ko„rsatkichlar bilan 
baholanadi, masalan: 
- berilgan vaqt oralig„ida (

)da EHMning to„xtamasdan (buzilmasdan) ishlashi ehtimoli 
P
(

); 
- to„xtaguncha (buzilguncha) ishlashi – buzilmasdan ishlashining o„rtacha vaqti 
T
b
; 
- EHM ishchanlik qobiliyatini qayta tiklash o„rtacha vaqti 
T
v
; 
- tayyorlik koeffitsienti 
K
g
=
T
b
/(
T
b
+
T
v
) va h.k.