Oddiy chetan (Sorbus aucuparia L.)
Bo‘yi 5-15 m ga yetadigan daraxt, ba’zan buta. Tanasining
po‘stlog‘i silliq, shox-novdalari tukli, barglari toq patsimon, 9-
15 bargchali, tiniq yashil rangli. May-iyun oylarida gullaydi,
gullari oq, xushbo‘y boiib, yig‘ilib to‘pgul hosil qiladi.
To‘pguli kalta novdalaming uchida joylashadi. Mevasi yumaloq,
tiniq nowoti-qizil bo‘ladi va sentabr oyida yetiladi, ammo
daraxtda ko‘p vaqt saqlanadi.
Mevasi achchiq bo‘lsa-da, yeyish mumkin, ayniqsa,
sovuqdan keyin juda yeyishli bo‘ladi. Uni qushlar ko‘plab
iste’mol qiladi. Urug‘i mayda. Parxish yo‘li bilan va bachki
novdasidan hamda to‘nkasidan ko‘payadi. Unumdor yerda
yaxshi o‘sadi. Tog‘ qiyaliklaridagi toshli yerlarda ko‘p uchraydi.
Sovuqqa, qurg‘oqchilikka chidamli. Yog‘ochi o‘zakli, qizg‘ish
bo‘lib, undan mebel yasaladi. Mevasidan oziq-ovqat sanoatida
foydalaniladi. Ular yetilganda daraxti nihoyatda chiroyli bo‘lib
ko‘rinadi, shuning uchun u ko‘p ekiladi. Bugungi kunda mamla-
katimizning ko‘pgina yirik shaharlarida nafis landshaft arxi-
tekturasiga ega bo‘lgan istirohat bog‘lari, xiyobonlar va sayil-
gohlar baipo etilmoqda. Ushbu barpo etilayotgan bog‘larda har
xil turdagi manzarali yaproq va nina bargli daraxt hamda buta
turlaridan, shuningdek, yuqoridagi o‘simlik turlaridan ham
yashil kompozitsion hududlar barpo etishda bemalol foydalanish
mumkin.
Dostları ilə paylaş: