Toshkent arxitektura qurilish instituti

Boshqaruvchining o‘rinbosari 
moddiy – texnik ta’minotni tashkil qiladi, 
ishlab chiqarishda transport, xo‘jalik xizmatlari, shuningdek trest jamoasi uchun 
kommunal – maishiy turmushga oid xizmatlarni tashkil qiladi. Unga jamlash 
(yoki ta’minot mahkamasi), transport bo‘limlari, ma’muriy xo‘jalik bo‘linmasi 
(MXB), turar joy – kommunal mahkamasi (TJKM) va qurilishni loyihalash 
tashkilotlari (QLT) kabilar bo‘ysunadi. Yirik trestlarda bu funksiyalar 
boshqaruvchining ikki – uch o‘rinbosari o‘rtasida taqsimlanadi. Qurilishni 
boshqarishdagi umumiy o‘zgarishlar (tendensiya) – bu qurilish tashkilotini unga 
xos bo‘lmagan funksiyalardan ozod qilish, turar joy – kommunal xo‘jaliklar, 
madaniy yo‘nalishdagi ob’yektlar tarkibi va shukabilarnilarni tashkil qilishni 
qarab chiqishdan iborat hisoblanadi. Bundan farqli o‘laroq, alohidalangan va 

---

79 
infratuzilmalar rivojlanmagan hududlarda ham quruvchilar bari–bir ushbu 
turdagi faoliyat bilan shug‘ullanishlari zarur. 
Boshqaruvchining iqtisodiy ishlar bo‘yicha o‘rinbosari
(bosh 
iqtisodchi) trestning rejalashtirishga oid – iqtisodiy ishlarini boshqaradi, xo‘jalik 
va moliyaviy faoliyatni tashkil qiladi, trest ishchi – xodimlari, texnik – iqtisodiy 
ko‘rsatkichlarni yaxshilash chora –tadbirlarini ishlab chiqadi va amalga oshiradi. 
So‘nggi yillarda bu lavozim katta trestlarda joriy qilingan. Boshqaruvchi 
o‘rinbosarlari o‘rtasida majburiyatlar iqtisodiy ishlar bo‘yicha rejalashtirish – 
iqtisodiy, smeta – shartnomalar, mehnat bo‘limlarini boshqarish kabi 
taqsimlanish mumkin. 
Uning bosh hisobchi xizmati bilan uzviy bog‘liq holda ish olib borishi 
talab qilinib, bosh hisobchi xizmati bevosita boshqaruvchiga bo‘ysunadi.
Trest apparatining tarkibiy tuzilmasi – bo‘limlar, xizmatlar va boshqa 
quyi bo‘linmalardan tashkil topadi. Ular boshqaruvchi tomonidan tasdiqlangan 
qoidalar va tartiblar (nizom) asosida faoliyat olib boradi, bo‘linmalarga rahbarlar 
tayinlanadi va ularning faoliyatlari tartibga solinadi.