Mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

o‘tkir tuzlangan 
- tuzning miqdori 14% 
dan ortiq (oriq baliqlarda 19-20% gacha), 
o ‘rtacha
tuzlangan 
- 10-14%, 
nimtatir tuzlangan 
- 6-10%
gacha tuzi bo‘ladi.
Tuzning konsentratsiyasi qancha yuqori bo‘lsa, 
baliq shuncha yaxshi saqlanadi. Lekin uning sifati past 
bo'ladi. Agar tuz miqdori 12% dan oshib ketsa, baliq 
oqsilini o‘zgartirib yuboradi.
Tuzlangan 
baliq 
mahsulotlariga, 
shuningdek, 
sirkalangan va ziravorlab tuzlangan baliqlar ham kiradi. 
Ulami tayyorlashda tuzdan tashqari sirka va ziravorlar 
yoki qand va ziravorlar ishlatiladi.
B aliqlarni tuzlash usullari
Baliqlar asosan 
quruq, ho‘I va aralash 
usulda 
tuzlanadi. Dorivorli va sirkali tuzlashda asosan 
aralash usuldan foydalaniladi. Tuzlanadigan baliqlar 
avval tozalab yuviladi. Ifloslangan qismlari shilliqlari 
olib 
tashlanadi. 
Bo‘shashib 
qolgan 
tangachalari 
bo‘lsa, ular ham olib tashlanadi. Tozalangan baliqlar 
tayyorlab qo‘yilgan maxsus bochka yoki yog‘ochdan 
tayyorlangan idish(cha)larga solinadi.
Idishsiz quruq tuz sepib tuzlash usuli. 
Eng 
oddiy 
usul 
hisoblanib, 
bunda 
baliq 
go'shtidan 
ko‘p miqdorda sel ajralib chiqadi. Sel bilan birga 
bir qancha to‘yimli moddalar ham ajralib chiqadi. 
Baliqdagi oqsilning ma’lum qismi kuchli namokop 
ta’sirida ivib erimaydigan holga kirib qoladi. Bu usul 
mahsulot ta'mini pasaytiradi. Uning hazm bo‘lishi 
qiyinlashadi, binobarin, bu usul hozirgi vaqtda deyarli 
qo‘llanilmaydi.
208
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Idishga solib quruq tuzlash usuli. 
Bu usul idish- 
siz tuzlashga qaraganda birmuncha afzallikka ega. 
Bunda tuz va baliqning hujayra suyuqligidan hosil 
bo‘ladigan namakop — sel idishning o ‘zida qoladi. 
Bu hol baliqni yaxshi tuzlash imkonini beradi va bu- 
zilib qolishdan saqlaydi. Mazkur usul yordamida ko‘p 
sel hosil qiladigan yog‘siz - oriq baliqlar tuzlanadi. 
Semiz baliqlardan sel kamroq chiqadi, natijada ustki 
qatlamlaridagi baliqlaming yog‘i oksidlanadi va go‘sht 
yaxshi tuzlanmay qoladi.