Abu rayhon beruniy nom id ag I to sh k en t da vlat texn ika u n IV er site ti m. X. Aripova


  ALS larn in g y u q o ri tezlikda



Yüklə 3,32 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/57
tarix27.09.2023
ölçüsü3,32 Mb.
#149843
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   57
Radioelektron apparatlarni loyihalash va modellashtirish asoslari

2.2. 
ALS larn in g y u q o ri tezlikda 
ishlaydigan texnik v ositalari va u larn i kom plekslash
IS va ShK an’anaviy arxitekturaga ega bo‘lib, ketma-ket hisob- 
lashlami bajarishga mo‘ljallangan, ya’ni bitta buyruqlar oqimida 
ular bitta m a’lumotlar oqimiga ishlov beradi. Hisoblashlarni bunday 
amalga oshirish fon-Neyman tomonidan taklif etilgan bo‘lib, uning 
nomi bilan ataladi. Yechiladigan masalalar va ALS larda 
qo‘llaniladigan algoritmlarning murakkablashib borishi, bu sohaga 
yuqori unumdorlikka ega, hisoblashlarni amalga oshirish ko‘p 
buyruqlar oqimi orqali ko‘p m a’lumotlar oqimlariga ishlov berishga 
asoslangan EHM lami kiritishni taqozo etdi. Bunday EHM laming 
arxitekturalari parallel — fon-Neyman bo'lm agan arxitektura deb 
ataladi.
EHM larda buyruqlar va m a’lumotlarning ko‘pligi va kamligiga 
qarab, ulami to‘rtta sinfga bo‘lish mumkin, lekin amaliyotda uchta 
sinf EHMlaridan foydalaniladi. 2.3-rasmda amaliyotda qo‘llamla- 
digan EHMning uchta sinfining soddalashtirilgan struktura sxemasi 
ko‘rsatilgan. Bunday EHMlar o ‘z tarkibiga buyruqlar OXQsi 
(OXQb), m a’lumotlar OXQsi (OXQm), boshqarish bloki, markaziy 
protsessor (MP), undan tashqari buyruqlar oqimlari (B) va m a’­
lumotlar oqimlami (M) kiritadi
Birinchi sinf EHMlari bitta buyruqli va bitta m a’lumotli ishlov 
berishga asoslangan bo‘lib, ular fon-Neyman asos solgan an’anaviy 
hisoblash mashinalari hisoblanadi. Ularga ishchi stansiyalar va 
shaxsiy kompyuterlar kiradi. Bitta buyruqli ко p ma lumotli
34


d)
2.3-rasm. P arallel ishlaydigan EHM lar sinflari: a) BBBMEHM 
strukturasi; b) В В KM EHM strukturasi;d) KB KM EHM strukturasi.
35


EHMlar - bu parallel ishlaydigan kompyuterlar bo‘lib, ularda bitta 
buyruq orqali kcfp m a’lumotlarga ishlov beriladi. Ко p buyruqli 
ko‘p m a’lumotli EHMlar - bu ko‘p protsessorli EHM lar bo‘lib, 
ularda ko‘p buyruqlar bilan juda ko‘p m a’lumotlarga ishlov beriladi. 
2.3(a,b,d)-rasmlarda uchta sinfga tegishli EHMlar tuzilishi bilan
ularning har biriga mos hisoblash algoritmlarini tashkil qilish 
ko‘rsatilgan. Strelkalar orqali buyruqlar va m a’lumotlar oqimlari, 
doirachalar bilan esa, bajariladigan operatorlar ko‘rsatilgan
BBBM EHMlarida doimiy ketma-ket hisoblash algoritmlaridan 
foydalaniladi. BBKM sinfga tegishli EHMlarda hisoblashlarni 
tashkil qilish uchun ketma-ket guruhli algoritmlar qo‘llaniladi. Bun­
day hollarda bajariladigan guruh operatorlariga vektorli va matritsali 
m a’lumotlar ustida amallar bajarish mos keladi. Shuning uchun 
bunday EHMlar vektorli yoki matritsali EHMlar ko‘rinishida amal­
ga oshiriladi. Unumdorligi juda yuqori bo‘lganligi sababli, ulami
super EHMlar deb ataladi.
Matritsali super EHMlar xususiy OXQsiga ega, bir xil protsessor 
elementlaridan tashkil topgan matritsa ko‘rinishida tashkil qilinadi 
va matritsadagi har bir protsessor har bir vaqt birligida, bitta buyruq 
orqali turli vektorli (matritsali) m a’lumotlar elementlariga ishlov
beradi. 
.
Matritsali EHM lam ing asosiy kamchiligi bo‘lib, ulami tashkil 
etish uchun cheklangan protsessor elementlaridan foydalanish 
hisobiga unumdorligining chegaralanishi hisoblanadi. Ishlov beri- 
ladigan vektorlar uzunligi qancha uzun bo‘lsa, bunday super 
EHMlaming unumdorligidagi yutuq, oddiy skalyar mashinalar deb 
ataluvchi, BBBM EHM larga nisbatan kamroq bo‘ladi.
Bunday kamchilikdan BBKM sinfga tegishli vektorli super EHM 
xoli hisoblanadi. Matritsali EHMdan farqli vektorli super EHM bitta 
protsessorga ega bo‘lib, uning apparaturalari alohida seksiyalarga 
bo‘lingan. Har bir seksiya bitta takt vaqtida umumiy mantiqiy 
funksiyaning bir bo‘lagi hisoblangan o ‘zining mantiqiy qism 
funksiyasi bo‘lgan vektorli ma’lumotlar elementlariga ishlov beradi.
Vektor elementlari seksiyadan seksiyaga yangi takt vaqti bilan 
uzatiladi, shu tartibda vektorlarga uzluksiz konveyerli ishlov berish 
shakllantiriladi. Vektorli super EHMlaming kamchiligi bo lib, 
konveyer kirishiga kelib tushayotgan ma lumotlar oqimining
36


buzilishi natijasida unumdorlikning keskin pasayib ketishi hisob­
lanadi.
BBKM EHM uchun hisoblashlami tashkil etish algoritmlari 
maxsus, ya’ni ketma-ket guruhli ko‘rinishga ega boiganligi uchun 
bunday sinf EHMlarini maxsuslashtirilgan EHMlar deb ataladi. Ular 
eng yuqori unumdorlikka faqat o ‘zlari uchun aniqlangan masalalami 
yechishda erishadilar. ALSlar sohasida bunday superEHMlardan 
turli uch o ‘lchovli grafikli tasvirlarni hosil qilishda, murakkab 
mahsulotlarni konstruktorlik loyihalashda, vektorlar va matritsalarga 
ishlov berishda foydalaniladi.
KBKM sinfga tegishli bo‘lgan superEHMlami superskalyarli, 
yuqori darajada parallel ko!p protsessorli sistemalar deb ataladi. 
Bunday EHMlar umumiy ko‘rinishli, zaif bog‘langan buyruq va 
m a’lumotlarning ko‘pIab oqimlarini hisoblash algoritmlarini amalga 
oshirganliklari uchun, ular universal mashinalar deb ataladi va ALS 
larda yechiladigan masalalar uchun yuqori unumdorlikka ega 
hisoblanadi. Bu sinfga tegishli superEHM ko‘plab protsessorlarga 
ega bo‘ladi va har bir protsessor o ‘ziga tegishli m a’lumotlarga 
o ‘zining buyruqlari oqimlari boshqaruvida ishlov beradi. Bunday 
superEHMlar uchun asosiy muammo bo‘lib, bir qancha protses­
sorlarga yuklatilgan masalalar o ‘rtasida m a’lumot almashlashni 
sinxronlashtirish hisoblanadi.
Parallel superEHM - bu juda qimmat kompyuterlar hisoblanadi, 
shuning uchun ulardan juda ko‘p foydalanuvchilar vaqtni bo‘laklash 
rejimida, operatsion sistema boshqaruvida foydalanadilar. Ular re­
gional va global hisoblash tarmoqlari bilan bog‘lanuvchi yuqori tez­
korlikka hamda adapterlarga ega b o iib , REVlarini yaratuvchi- 
larining ishchi stansiyalari bilan ALS yordamida tarmoq bog‘lanish 
kanallari orqali bog‘lanadilar.
Keyingi vaqtlarda tarmoq bog‘lanishlarini amalga oshiruvchi 
zveno sifatida turlicha IS-serverlari qo‘llanilmoqda. IS-serveri bu 
tashqi qurilmalaming kengaytirilgan to ‘plamlariga ega ishchi 
stansiyalari hisoblanadi. OSning bitta vazifasi sifatida bunday 
stansiya, tarmoq orqali boshqa ISlariga xizmat ko‘rsatadi, ya’ni 
ulami shu ISsi tashqi qurilmalari bilan bogMaydi yoki tarmoqli 
bog‘lanish serveri, regional tarmoq orqali superEHM bilan bog‘- 
lanish imkoniyatini yaratib beradi. Bajaradigan fimksiyasiga qarab
37


Fayl server 
PS=520
fayl serverlari (qo‘shimcha TXQsiga ega IS), tarmoqli bog‘lanish 
serverlari (LHTni boshqa tarmoqlar bilan bog‘lovchi tarmoq 
adapterlarining kengaytirilgan to ‘plamiga ega IS - EHM shlyuzi), 
hisoblash serverlari (yuqori unumdorlikka ega ISlari) va boshqalami 
ko‘rsatish mumkin.
0 ‘rta sins E H M
E S = 9000
E thernet

Yüklə 3,32 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   57




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin