Abu rayhon beruniy nom id ag I to sh k en t da vlat texn ika u n IV er site ti m. X. Aripova
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
G rafq u ru v ch ilar. Grafquruvchilar ikkita asosiy turga bo‘linadi:
rastrli va vektorli (koordinatali). Rastrli qurilmalar o ‘z konst ruksiyasi b o ‘yicha zarbsiz printerlarga yaqin hisoblanadi va ularda elektrokimyoviy, elektrotermik va boshqa ishlash tamoyil lar idan foydalaniladi. Vektorli qurilmalarda yozuvchi element berilgan trayektoriya bo‘yicha xarakterlanadi. Rastrli qurilmalarida yozuvchi element trayektoriyasi aniqlangan bo‘ladi, masalan, gorizontal skanerlash. Rasmlar nurlanish hisobiga yoki yozuvchi asbobning tasvirning aniqlangan nuqtalariga tegishi hisobiga hosil bo'ladi. 43 Rastrli grafikli displeylar uchun bu minimal tasvirlash elementlari «piksellar» deb ataladi. ALSlarda ishlatiladigan grafquruvchilar o ‘rtasida elektrome- xanik vektorli qurilmalar ko‘p tarqalgan. Bu qurilmalarda yozuvchi qism qattiq aniqlagan yo‘nalish bo‘yicha elektromexanik o ‘tkaz- gichlar yordamida harakatlanadi. Planshetli qurilmalarda yozuvchi qism ikki o ‘q bo‘yicha bitta tekslikda harakatlanadi, barabanli • qurilmalarda bitta o ‘q bo‘yicha qog‘oz joylashgan valikni aylan- tirish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Ixtiyoriy burilishlarga ega chiziqlar, aylanalar, siniq chiziqlami chizish uchun, chiziqlar interpolyatori deb ataluvchi qurilmadan foydalaniladi. Turli belgi- lami, alfavit harflarini chizuvchi dasturlami generatsiya qiluvchi qurilma belgilar generatori deyiladi. Intellektual grafquruvchilarda bunday maqsadlar uchun, ulaming tarkibiga kiritilgan mikro- protsessorlardan foydalaniladi. Rastrli tamoyil bo‘yicha ishlaydigan grafquruvchilar ichidan elektrostatik, siyohni siqib chiqaruvchi va lazerli qurilmalami ajratishimiz mumkin. Elektrostatik grafquruvchilar maxsus qog‘ozlarga bo‘yoqni yuqtirish tamoyiliga asoslangan bo‘lib, bo‘yoq qog‘ozdagi manfiy zaryadga ega nuqtalariga yuqadi. Siyohni siqib chiqaruvchi qurilma uch xil rangli siyoh bilan to ‘ldirilgan maxsus vositalar orqali, barabanda sekin aylanayotgan qog‘ozga siyoh yuqtirish tamoyiliga asoslanadi. Lazerli qurilma aylanayotgan selenli baraban ustini lazer nuri orqali skaner qilish tamoyiliga asoslangan bo‘lib, bu nur barabanda zaryad hosil qiladi, bu zaryad original hujjatlardan nusxa ko‘chirish qurilmasi zaryadi bilan bir xil bo‘ladi. Zaryad berilgandan so‘ng, bo‘yoq berish ham xuddi oddiy nusxa k o ‘chirish apparati kabi yuz beradi. Rangli tasvirlami hosil qilish uchun esa shu jarayon uch marotaba, har bir rang uchun (qizil, havo rang va yashil) takrorlanadi. Lazerli qurilma 1 mm ga bir qancha nuqtalami joylashtiruvchi eng katta joylashtirish xususiyatiga ega hisoblanadi. 44 |