THE 3 rd INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
290
luğun miqdarının Bayanşirə sortunda 6,7 q/dm
3
; Mədrəsədə 6,4 q/dm
3
;
Xindoqnıda 4,2 q/dm
3
; Ələkbərov (2017) [3] isə Chardonay sortunda titrlənən
turşuluğu 5,1 q/dm
3
müəyyən etmişdir.
pH miqdarının ağ sortlarda 3,3-dən, rəngli sortlarda 3,5-dən yuxarı olma-
sı arzu olunmur [2]. Çünki şirədə yüksək pH, şərab keyfiyyətində (rəng, dad və
s.) çatışmazlığa səbəb olur. Bundan başqa yüksək pH-a malik şirələr, pozucu
orqanizmlər tərəfindən şərab qüsurlarına səbəb ola bilir. pH-da artım yetişmə
prosesi zamanı davam edir və yığım vaxtının təyinində həlledici rol oynayır.
Üzüm şirəsində pH miqdarının ağ sortlar üçün 3,1 və ya 3,2, qırmızı sortlar
üçün 3,4 olması optimaldır. Sortlar arasında ən yüksək pH miqdarı Chardonay
(3,62), ən aşağı pH miqdarı Şirvanşahı (3,16) sortunda müəyyən edilmişdir.
pH
2
ilə Brix miqdarının hasilindən əldə edilən ədədin ağ sortlarda 200-ə,
qırmızı sortlarda 260-a yaxın olması yığım vaxtının müəyyənləşdirilməsində
bir digər əhəmiyyətli kriteriya olaraq istifadə edilir [2]. Ona görə də araşdır-
madakı ağ sortların (Roussanne, Chardonay, Bayanşirə) 214,3-269,8; rəngli
sortların (Carignane, Şirvanşahı, Mədrəsə, Xindoqnı) 209,3-275,3 arasında
tərəddüd etdikləri müşahidə edilir.
Ümumi olaraq sortların ölkəmizdə becərilə biləcəyi, şirə keyfiyyəti baxı-
mından Mədrəsə, Carignane, Şirvanşahı və Bayanşirə sortlarına üstünlük
verilə biləcəyini qeyd etmək olar.
Ədəbiyyat [1]. Abasova X.T. Abşeron şəraitində bəzi texniki üzüm sort və formalarının morfometrik qiy-
mətləndirilməsi. Mərkəzi Nəbatat Bağının elmi əsərləri, XIV cild, Bakı 2016, səh. 29-40.
[2]. Cox, J., 1999. From Vines to Wines. 232 p.
[3]. Ələkbərov Ə.M. Fransa üzüm sortlarından yerli şəraitdə şərab istehsalı və keyfiyyət
xüsusiyyətlərinin qiymətləndirilməsi. Texnika üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq
üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı, Gəncə, 2017, 22 s.
[4]. Hüseynov M.Ə., Səlimov V.S., Nəsibov H.N. Üzüm şirəsinin texnoloji və keyfiyyət para-
metrlərinə sortmüxtəlifliyinin təsiri. “Azərbaycan aqrar elmi” jurnalı. Bakı: 2019, №1, s. 122-128.
[5]. Kodur, S., Tisdall, J.M., Tang, C., Walker, R.R., 2010. Accumulation of Potassium in
Grapevine rootstocks (Vitis) Grafted to ‘Shiraz’ as Affected by Growth, Root-Traits and
Transpiration. Vitis 49 (1): 7–13.
[6]. Quliyev V.M. Naxçıvan Muxtar Respublikasında aborigen üzüm sortlarının salxımlarının
əsas irsi əlamətləri. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Naxçıvan Bölməsinin Xəbərləri,
Təbiət və texniki elmlər seriyası, 2014, № 2, s. 64-69.
[7]. Məmmədov B.A. Kriotəsir tətbiqi ilə şirə və şərabların texnologiyasının təkmilləşdirilməsi.
Texnika üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın
avtoreferatı, Gəncə, 2021, 22 s.
[8]. Məmmədova A.R. Tünd şərabların təkmilləşdirilmiş texnologiyası və keyfiyyət xüsusiyyət-
lərinin qiymətləndirilməsi. Texnika üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim
olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı, Gəncə, 2017, 22 s.
[9]. Rieger, M., 2006. Introduction to Fruit Crops. Grape (Vitis spp). 229-250 p.
[10]. Səlimov V.S., Şükürov A.S., Nəsibov H.N., Hüseynov M.Ə. Üzüm: innovativ becərilmə
texnologiyası, mühafizəsi və aqroekologiyası.
Bakı: «Müəllim» nəşriyyatı, 2018, 632 s.
[11]. Şəfizadə C.Ə. Yerli və introduksiya olunmuş üzüm sortlarından yüksək keyfiyyətli qırmızı
süfrə şərablarının hazırlanma texnologiyasının təkmilləşdirilməsi. T.f.d. elmi dərəcəsi
dissertasiyasının avtoreferatı, Gəncə, 2018, 22 s.