38
1-bosqich. Siluet o‘zgarishi-Afsuski, ba’zida bu birinchi qadam e’tibordan
chetda qoladi. Natijada natyurmort predmetlarining shakli tabiatdan oddiygina
ko‘chirilgan va yagona uslubga tushirilmagan go‘zal bezak ishlarini ko‘ramiz. U ham
shunday ishlashi mumkin. Biroq, agar siz shaklni shakllantirish va stilizatsiya qilish
haqida o‘ylasangiz, dekorativ natyurmort yanada uyg‘un va qiziqarli ko‘rinadi. Ha,
muallif bunday ishni ancha ishtiyoq bilan bajaradi, chunki shakllarni o‘zgartirish
bilan rassomning tasavvuri faol ravishda o‘rgatiladi. Ijodkor odamlar uchun bu juda
qiziqarli va hayajonli jarayon.
Xo‘sh, dizayn va dekorativ kompozitsiyadagi transformatsiya nima?
Transformatsiya - obyektning xarakteri va tasvirini saqlab qolgan holda shaklning
o‘zgarishi. Uning shakli o‘zgaradi, lekin tasvirning asosiy motivi (ko‘rinishi)
saqlanib qolinadi. Dizayn kompozitsiyasiga kelsak, bu erda obyektlar geometrik
shakllarning xususiyatlarini oladi, ularning shakli soddalashtiriladi, keraksiz
tafsilotlarni yo‘qotadi va aylana, uchburchak va to‘rtburchakdan (obyektning
tabiatiga qarab) olingan siluetlarga qisqartiriladi.
Misol tariqasida choynakdan foydalanib, dekorativ va dizayn san’atining
o‘zgarishini ko‘rib chiqing.
1-variant - bu obyektning odatdagi real eskizi.
2-variant choynak generatrix asosida o‘zgartirilganda qanday ko‘rinishini
ko‘rsatadi. Ishlab chiqaruvchi chiziq, aslida, kontur chizig‘i yoki konstruktiv
chiziqdir. Choynakimizning shakli aylanaga asoslangan. Shuning uchun eskiz
aylana va undan olingan turli shakllar asosida qurilgan.
3-variantda shaklni o‘zgartirish simmetriya o‘qiga nisbatan ikki yarmining
siljishini o‘z ichiga oladi.
4-variant bu erda ikkita motif birlashtirilgan, to‘g‘ri chiziq va aylana, lekin
ulardan biri ustunlik qiladi.
5-variant asosan generatrixga asoslangan. Bu yerda choynakning bo‘yni
cho‘zilib, “qiyshiq voronka”ga aylanadi.
6-variant ham aylana shakliga asoslangan. Siluet ikki qismga bo‘linadi, ular
bir-biridan tekis o‘q bilan emas, balki egri chiziq bilan ajratiladi. Shuningdek, u
doira shakliga asoslanadi.
Dostları ilə paylaş: