Lim vazirligi samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov, I. I. Ayubov
Ish bilan ta’minlashga ko‘maklashuvchi davlat jamg‘armasi
Yüklə 8,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3. Ish bilan ta’minlashga ko‘maklashuvchi davlat jamg‘armasi
O‘zbekiston Respublikasi Ish bilan ta’minlashga ko‘makla- shuvchi davlat jamg‘armasi (keyingi o‘rinlarda Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi deb yuritiladi) aholini ish bilan ta’minlash sohasidagi davlat siyosatini amalga oshirish hamda mehnat, aholini ish bilan ta’minlash va ijtimoiy muhofaza qilish tuman (shahar) bo‘limlarining (keyingi o‘rinlarda mehnat bo‘limlari deb ataladi) samarali faoliyat ko‘rsatishi tadbirlarini mablag‘ bilan ta’minlash uchun O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi tarkibida tashkil etilgan. Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi byudjetdan tashqari maqsadli davlat jamg‘armasi hisoblanadi, mahalliy va respublika darajalarida tashkil etiladi va uning mablag‘larini shakllantirish va ulardan foydalanishning maqsadli yo‘naltirilganligi saqlab qolingan holda Davlat byudjeti tarkibida jamlanadi hamda Jamg‘armaning mustaqil balansida aks ettiriladi. 333 Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘lari O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, viloyatlar va Toshkent shahar mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish bosh boshqarmalarining byudjetdan tashqari maqsadli maxsus hisob raqamlarida jamlanadi. Bunda korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning (keyingi o‘rinlarda ish beruvchilar deb yuritiladi) ajratmalari hisobiga tashkil topadigan Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘larining yetmish foizi Qoraqalpog‘iston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, viloyatlar va Toshkent shahar Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish bosh boshqarmalari ixtiyorida qoladi, keyinchalik tumanlar va shaharlar o‘rtasida taqsimlanadi, o‘ttiz foizi Qoraqalpog‘iston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, tegishli hududiy mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish boshqarmalarining to‘lov topshiriqnomalari bilan pul o‘tkazish yo‘li bilan respublika darajasida markazlashtiriladi. Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘larini tegishli ravishda O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, viloyatlar va Toshkent shahar mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish bosh boshqarmalari tasarruf etadilar. Quyidagilar Ish bilan ta’minlash jamg‘armasining asosiy vazifalari hisoblanadi: ishsizlarni moddiy qo‘llab-quvvatlash yuzasidan davlat kafolatlarini amalga oshirish; mehnat bo‘limlari ta’minotini moliyalashtirish; tijorat banklarida kredit liniyalari ochish yo‘li bilan ish o‘rinlarini saqlab qolish va yangi ish o‘rinlari tashkil etish uchun kreditlar berish; fuqarolarni ishga joylashtirish, mehnat, aholini ish bilan ta’minlash va ijtimoiy muhofaza qilish masalalari bo‘yicha me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqish, sotsiologik kuzatuvlar o‘tkazish bilan bog‘liq xarajatlarni mablag‘ bilan ta’minlash. 334 Ko‘rsatib o‘tilgan vazifalarni amalga oshirish uchun O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi va uning joylardagi organlari: ish beruvchilarning majburiy ajratmalarini O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, viloyatlar va Toshkent shahar mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish bosh boshqarmalarining byudjetdan tashqari maqsadli maxsus hisob raqamlarida jamlaydilar; Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘laridan ishsizlik nafaqalarini, ishsiz fuqarolarga moddiy yordamni va qonun hujjatlarida ko‘rsatilgan boshqa to‘lovlarni o‘z vaqtida tayinlaydilar, moliyalashtiradilar va to‘laydilar; Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘laridan qonun hujjatlariga muvofiq qat’iy maqsadli foydalanadilar; ishsizlarni ijtimoiy muhofaza qilish tizimining barqarorligini ta’minlash va uni yanada takomillashtirish uchun oldini oluvchi chora tadbirlarni ishlab chiqish maqsadida Ish bilan ta’minlash jamg‘armasining moliyaviy ahvolini prognozlash bo‘yicha aktuar hisob-kitoblarni amalga oshiradilar; majburiy ajratmalar miqdorlarini belgilash to‘g‘risida takliflar tayyorlaydilar; Ish bilan ta’minlash jamg‘armasining kelgusi yil uchun daromadlari manbalari va ulardan foydalanish yo‘nalishlari prognozi loyihasini ishlab chiqadilar va O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga taqdim etadilar; Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi byudjetining ijrosi to‘g‘risidagi har oylik hisobotlarni, shuningdek, yiliga bir marta Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi daromadlari va ulardan foydala- nishning ahvoli to‘g‘risidagi mustaqil auditorlik tekshiruvi natijalarini tayyorlaydilar va O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga belgilangan tartibda taqdim etadilar; Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi vazifalarini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan normativ-huquqiy hujjatlarni o‘z vakolatlari doirasida ishlab chiqadilar; 335 joylardagi davlat hokimiyati organlari bilan birgalikda ish bilan ta’minlash hududiy dasturlarini amalga oshirishda, haq to‘lanadigan jamoat ishlarini tashkil etishda qatnashadilar; majburiy ajratmalar va to‘lovlarning to‘g‘ri hisoblanishini va o‘z vaqtida Ish bilan ta’minlash jamg‘armasiga to‘liq to‘lanishini hisobga oladilar va nazorat qiladilar; ish beruvchilar tomonidan majburiy ajratmalar va to‘lovlar to‘g‘ri hisoblab chiqilishini, shuningdek, amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi bilan o‘zaro hisob-kitoblarning ahvolini tekshiradilar; qonun hujjatlariga muvofiq majburiy ajratmalarni hisoblab chiqarish tartibini va to‘lov muddatlarini buzganlik uchun mansabdor shaxslarga nisbatan moliyaviy va ma’muriy choralar qo‘llaydilar; Ish bilan ta’minlash jamg‘armasining to‘lov subyektlari va moliyalashtirish obyektlari bo‘yicha to‘liq hisob-kitobni va elektron ma’lumotlar bazasi yuritilishini ta’minlaydilar. Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi Ish bilan ta’minlash jamg‘armasiga taalluqli masalalar bo‘yicha xalqaro tashkilotlar va xorijiy davlatlarning vakolatli organlari bilan belgilangan tartibda hamkorlik qiladi. Ish beruvchilar: majburiy to‘lovlarni qonun hujjatlarida belgilangan miqdorlarda va tartibda hisoblab chiqarish va Ish bilan ta’minlash jamg‘armasiga to‘lashga; Ish bilan ta’minlash jamg‘armasining kreditlashga, haq to‘lanadigan jamoat ishlarini tashkil etishga, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ishsiz deb tan olingan shaxslarni kasbga tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishga ajratilgan mablag‘larini sarflashning maqsadli yo‘naltirilishiga qat’iy rioya etilishini ta’minlashga; Ish bilan ta’minlash jamg‘armasiga majburiy ajratmalarni to‘lash bo‘yicha belgilangan shakldagi hisobotlarning ishonchliligini va o‘z vaqtida taqdim etilishini ta’minlashga majburdirlar. Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi daromadlarini shaklantirish va uning mablag‘laridan foydalanishni ta’minlash jamg‘armasi mablag‘lari quyidagilar hisobiga shakllantiriladi: 336 korxonalar, muassasalar, tashkilotlarning ish haqi fondidan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgila- nadigan miqdordagi majburiy ajratmalari, ushbu xarajatlar mahsulot tannarxiga qo‘shiladi; tegishli byudjet mablag‘larini shakllantirishda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va joylardagi davlat hokimiyati organlari tomonidan belgilanadigan miqdorlarda respublika va mahalliy byudjet mablag‘laridan dotatsiyalar; qonun hujjatlarida nazarda tutilgan talablar buzilganligi uchun joylardagi mehnat organlari tomonidan belgilangan tartibda solinadigan moliyaviy sanksiyalar va qo‘shilgan penyalar summasi; qo‘shimcha va yangi ish o‘rinlari yaratish uchun kichik biznes subyektlarini kreditlash uchun tijorat banklari tomonidan ochilgan kredit liniyalaridan foizlar; yuridik va jismoniy shaxslarning, shu jumladan, xorijiy yuridik va jismoniy shaxslarning ixtiyoriy badallari; qonun hujjatlariga muvofiq boshqa tushumlar. Quyidagilar Ish bilan ta’minlash jamg‘armasiga ajratmalar to‘lashdan ozod etiladilar: nogironlar jamoat tashkilotlariga qarashli o‘quv-ishlab chiqarish va ishlab chiqarish korxonalari; protez-ortopediya buyumlari ishlab chiqarishga, nogironlarga protez qo‘yish bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatishga ixtisoslashtirilgan korxonalar; tarbiya va ta’lim muassasalari huzuridagi o‘quv-ishlab chiqarish ustaxonalari va o‘quv-ishlab chiqarish korxonalari; byudjet ta’minotidagi teatr-tomosha tashkilotlari. Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘larini jamlash va ulardan foydalanish uchun banklarda hisob raqamlari ochiladi. Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘lari hisobiga quyidagilar amalga oshiriladi: mehnat organlarida ishsizlik maqomi olgan va ish qidiruvchi sifatida ro‘yxatda turgan shaxslarni kasbga tayyorlash, ularning malakasini oshirish va qayta tayyorlash ishlarini mablag‘ bilan ta’minlash; 337 ishsizlik bo‘yicha nafaqalar, mehnat organlarining taklifiga binoan ishlash uchun boshqa joyga ixtiyoriy ravishda ko‘chib o‘tish uchun kompensatsiyalar to‘lash va qonun hujjatlariga muvofiq ishsizlarga moddiy yordam berish; ishsizlarga muddatidan oldin pensiya tayinlanganligi sababli byudjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasi xarajatlarini qoplash; haq to‘lanadigan jamoat ishlarini qonun hujjatlarida belgilangan tartibda mablag‘ bilan ta’minlash; nogironlar va fuqarolarning ijtimoiy himoyaga muhtoj bo‘l- gan boshqa toifalari mehnatidan foydalanish uchun ixtisoslash- tirilgan ish o‘rinlari (ishlab chiqarishlar) tashkil etish tadbirlarini mablag‘ bilan qisman ta’minlash; mehnat organlari ta’minoti, barcha darajalardagi mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish organlarini (tuman va shahar ijtimoiy ta’minot bo‘limlaridan tashqari) joylashtirish uchun binolar qurish va ularni rekonstruksiya qilish, ularni moddiy-texnikaviy ta’minlash, kompyuterlar, nusxa ko‘chirish va boshqa zarur texnika bilan jihozlash; axborot-ma’lumotlar va reklama-noshirlik ishlarini amalga oshirish; demografiya, aholini ish bilan ta’minlash va ijtimoiy himoya qilish, mehnatni muhofaza qilish, mehnat munosabatlarini tartibga solish, mehnatni normalash va unga haq to‘lash masalalari bo‘yicha normativ-uslubiy va yo‘riqnoma materiallar ishlab chiqishni mablag‘ bilan ta’minlash; belgilangan tartibda respublika darajasida va hududiy darajada ijtimoiy kuzatuvlarni tashkil etish va o‘tkazish, ish bilan ta’minlash masalalari bo‘yicha aholining ayrim guruhlari o‘rtasida anketa so‘rovlari o‘tkazish; respublika va hududiy mehnat bozori axborot tizimlarini yaratish va ularning dasturiy ta’minotini ishlab chiqish, shu jumladan, texnika vositalari sotib olish; ish bilan band bo‘lmagan aholiga yordam ko‘rsatish, shu jumladan, ishga joylashtirishga ko‘maklashish va maslahat xiz- matlari ko‘rsatish bilan bog‘liq xarajatlarni mablag‘ bilan ta’minlash; 338 aholini ish bilan ta’minlashga doir muammolar bo‘yicha xalqaro hamkorlikni mablag‘ bilan ta’minlash; ishchi kuchi eksport qilish masalalari bo‘yicha halqaro loyiha va shartnomalarni amalga oshirish, O‘zbekiston Respublikasining chet ellarga ishga yuborilgan fuqarolarini ishga joylashtirishni tashkil etish, ularning ijtimoiy himoyasini ta’minlash bilan bog‘liq xarajatlarni mablag‘ bilan ta’minlash; Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘larini ko‘pay- tirishga yo‘naltirilgan, aholini ish bilan ta’minlashga bevosita ko‘maklashuvchi tijorat va xo‘jalik hisobidagi faoliyatni amalga oshirish, mulkchilik va xo‘jalik yuritishning turli shakllaridagi korxonalar tashkil etish; tijorat banklari tomonidan ochiladigan kredit liniyalari orqali xo‘jalik yurituvchi subyektlarga, shu jumladan kichik biznes subyektlariga, dehqon va fermer xo‘jaliklariga, oilaviy tadbirkorlik subyektlariga hamda yakka tartibdagi tadbirkorlarga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda to‘lov, ta’minlash va qaytarish shartlarida yangi ish o‘rinlari yaratish uchun qisqa muddatli va o‘rta muddatli kreditlar berish. Bunda Ish bilan ta’minlash jamg‘armasidan kreditlar ustuvor tartibda va Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi hamda uning hududiy bosh boshqarmalari takliflariga ko‘ra yangi ish o‘rinlari ustuvor ravishda yaratiladigan hududlarda, uzoqda joylashgan, borish qiyin bo‘lgan va chegara tumanlarda, murakkab vaziyatda va ekologik noqulay sharoitli mintaqalarda yangi ish o‘rinlari yaratish, shuningdek «Aholini ish bilan ta’minlash to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 7-moddasida ko‘rsatilgan aholining alohida toifalarini ish bilan ta’minlash bilan bog‘liq maqsadlar uchun beriladi. Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi hisob raqamlariga: – tekshirishlar natijasida majburiy ajratmalarga qo‘shimcha hisoblangan mablag‘lar so‘mmasidan; – mehnat va aholini ish bilan ta’minlash to‘g‘risidagi qonun hujjatlari buzilganligi uchun undirilgan ma’muriy va moliyaviy sanksiyalar Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish organlarining moddiy yordam jamg‘armasiga yo‘naltiriladi. Ushbu jamg‘arma 339 mablag‘larini shakllantirish va ulardan foydalanish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi tomonidan tasdiqlanadi. Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘laridan foydalanish yo‘nalishlari respublika va hududiy darajada ishlab chiqilgan va qonun hujjatlarida belgilangan tartibda tasdiqlanadigan ish bilan ta’minlash dasturlari asosida belgilanadi. Ish bilan ta’minlash jamg‘armasining Qoraqalpog‘iston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, viloyatlar va Toshkent shahar mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish bosh boshqarmalari hisob raqamlarida yetishmagan mablag‘lari O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi tomonidan Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘larining Respublika qismi hisobidan qoplanadi. Yil boshida zarur hollarda Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi hisob raqamidagi bo‘sh mablag‘lar Davlat byudjeti taqchilligini qoplash uchun yo‘naltirilishi mumkin. Ish bilan ta’minlash jamg‘armasi mablag‘laridan qonun hujjatlarida nazarda tutilmagan maqsadlarda foydalanilishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Yüklə 8,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|