Lim vazirligi samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov, I. I. Ayubov
Yüklə 8,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Soliq davri.
|
Soliq stavkasi.
Soliq stavkasi – obyektning har bir birligi uchun davlat tomonidan belgilab qo‘yilgan me’yordir. Soliq stavkasi soliq elementlari ichida eng ko‘p amaliy ahamiyatga ega bo‘lgan unsurdir. Chunki soliq stavkalarini o‘zgartirish orqali davlat xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatiga sezilarli ta’sir etadi, ayrim faoliyat sohalariga ustuvorlik berilishi, kapital zarur sohalarga yo‘naltirilishi, rag‘batlantirilishi mumkin. Soliq stavkalari ikki xil ko‘rinishda: qat’iy stavkalarda va nisbiy (foiz) stavkalarda ifodalanadi. Soliq stavkasi qat’iy stavkada belgilangan holda soliq obyektga nisbatan qat’iy so‘mda belgilanadi. Masalan, yer solig‘ining har bir gektari uchun qat’iy so‘mda soliq miqdori o‘rnatilgan. Yuridik va jismoniy shaxslarning daromadlariga, mol-mulklariga esa nisbiy stavkada yoki foizda soliq miqdori belgilangan. Soliq stavkasi soliq bazasining o‘lchov birligiga nisbatan hisoblanadigan soliqning foizlardagi yoki mutlaq summadagi miqdorini ifodalaydi. Soliq stavkalari, agar ushbu moddaning uchinchi qismida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, soliq kodeks bilan belgilanadi. Aksiz solig‘i, yer solig‘i, suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq va qat’iy belgilangan summada jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i stavkalari O‘zbekiston Respublikasining Davlat budjeti to‘g‘risidagi Qonuni bilan belgilanadi. Aksiz solig‘ining stavkalari, mahsulot narxi dinamikasidan va realizatsiya qilish hajmidan kelib chiqib, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarorlari bilan yil davomida qayta ko‘rib chiqilishi mumkin. Soliq davri. Soliq davri deganda tugagandan keyin soliq bazasi aniqlanadigan hamda to‘lanishi lozim bo‘lgan soliq summasi hisoblab chiqariladigan kalendar yil yoki boshqa davr tushuniladi. 469 Soliq davri bir necha hisobot davrlaridan iborat bo‘lishi mumkin. Kalendar yil soliq davri hisoblanadigan soliqlarga nisbatan ushbu qismning qoidalari mazkur moddaning to‘rtinchi — o‘ninchi qismlarida nazarda tutilgan xususiyatlarni hisobga olgan holda qo‘llaniladi. Agar yuridik shaxs kalendar yil boshlanganidan keyin, lekin shu yilning 1-dekabriga qadar tashkil etilgan bo‘lsa, uning uchun u tashkil etilgan kundan e’tiboran shu yilning oxiriga qadar bo‘lgan davr birinchi soliq davri deb e’tirof etiladi. Agar yuridik shaxs 1-dekabrdan 31-dekabrga qadar bo‘lgan davrda tashkil etilgan bo‘lsa, tashkil etilgan kundan e’tiboran tashkil etilgan yildan keyingi kalendar yilning oxirigacha bo‘lgan davr uning uchun birinchi soliq davri deb e’tirof etiladi. Bunda yuridik shaxs davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan kun u tashkil etilgan kun deb e’tirof etiladi. Ushbu moddaning to‘rtinchi va beshinchi qismlarida nazarda tutilgan qoidalar soliq kodeksda belgilangan tartibda o‘zini mustaqil ravishda O‘zbekiston Respublikasining soliq rezidentlari deb e’tirof etgan hamda faoliyati bunday e’tirof etish sanasida O‘zbekiston Respublikasida doimiy muassasa tuzishga olib kelmagan chet el yuridik shaxslari uchun foyda solig‘i bo‘yicha birinchi soliq davrini aniqlashga nisbatan qo‘llanilmaydi. Agar yuridik shaxs kalendar yil oxirigacha tugatilgan (qayta tashkil etilgan) bo‘lsa, uning uchun shu yil boshidan to tugatish (qayta tashkil etish) tamomlangan kungacha bo‘lgan davr oxirgi soliq davri deb e’tirof etiladi. Agar kalendar yil boshlanganidan keyin tashkil etilgan yuridik shaxs shu yil oxiriga qadar tugatilgan (qayta tashkil etilgan) bo‘lsa, uning uchun u tuzilgan kundan e’tiboran tugatilgan (qayta tashkil etilgan) kungacha bo‘lgan davr soliq davri deb e’tirof etiladi. Agar yuridik shaxs joriy kalendar yilning 1-dekabridan 31-dekabriga qadar bo‘lgan davrda tashkil etilgan bo‘lsa va tashkil etilgan yildan keyingi kalendar yil oxirigacha tugatilgan (qayta tashkil etilgan) bo‘lsa, uning uchun u tuzilgan kundan e’tiboran 470 tugatilgan (qayta tashkil etilgan) kungacha bo‘lgan davr soliq davri deb e’tirof etiladi. Ushbu moddaning to‘qqizinchi qismida nazarda tutilgan qoidalar tarkibidan bir yoxud bir nechta yuridik shaxslar ajralib chiqadigan yoki unga bir yoki bir nechta yuridik shaxslar qo‘shib olinadigan yuridik shaxslarga nisbatan qo‘llanilmaydi. Agar faoliyati O‘zbekiston Respublikasida doimiy muassasa tuzishga olib kelmagan chet el yuridik shaxsi o‘zini mustaqil ravishda O‘zbekiston Respublikasining soliq rezidenti deb e’tirof etsa, uning uchun foyda solig‘i bo‘yicha birinchi soliq davrini aniqlash quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 1) agar ushbu chet el yuridik shaxsi o‘zini O‘zbekiston Respublikasining soliq rezidenti deb e’tirof etish to‘g‘risidagi arizani taqdim etgan kalendar yilning 1-yanvaridan e’tiboran o‘zini O‘zbekiston Respublikasining soliq rezidenti deb e’tirof etsa, mazkur ariza taqdim etilgan kalendar yil uning uchun birinchi soliq davri hisoblanadi; 2) agar ushbu chet el yuridik shaxsi tegishli ariza taqdim etilgan sanadan e’tiboran o‘zini O‘zbekiston Respublikasining soliq rezidenti deb e’tirof etsa, ko‘rsatilgan ariza soliq organiga taqdim etilgan sanadan e’tiboran ushbu ariza taqdim etilgan kalendar yilning oxirigacha bo‘lgan davr uning uchun birinchi soliq davri hisoblanadi. Bunda, agar chet el yuridik shaxsining o‘zini O‘zbekiston Respublikasining soliq rezidenti deb e’tirof etish to‘g‘risidagi arizasi 1-dekabrdan 31-dekabrga qadar bo‘lgan davrda taqdim etilgan bo‘lsa, uning uchun ushbu ariza soliq organiga taqdim etilgan sanadan e’tiboran u soliq organiga taqdim etilgan kundan keyingi kalendar yilning oxirigacha bo‘lgan davr birinchi soliq davri hisoblanadi. Yüklə 8,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|