1-mavzu. Xo’jalik yurituvchi sub’yektlarning buxgalteriyasi. Kor
1.2. Boshlang‘ich hisob hujjatlari elektron hujjat tarzida tuzish va taqdim etish. Operatsiyalar amalga oshirilganligini qayd etuvchi boshlang‘ich hisob hujjatlari va ularni
o‘tkazishga doir farmoyishlar xo‘jalik operatsiyalarining buxgalteriya hisobi uchun asos bo‘ladi.
Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar tomonidan savdo va servis sohasida olinadigan tovarlar (ishlar,
xizmatlar) haqi bank korporativ plastik kartalaridan foydalangan holda to‘langanida to‘lov
terminallarining cheklari ham boshlang‘ich hisob hujjatlari deb tan olinadi.
Boshlang‘ich hisob hujjatlari xo‘jalik operatsiyalari amalga oshirilayotgan paytda yoki
operatsiyalar amalga oshirib bo‘linganidan keyin tuziladi.
Hisobot davriga tegishli bo‘lgan xo‘jalik operatsiyalari, agar ular amalga oshirilganligini
tasdiqlovchi hujjatlar olinmagan bo‘lsa, tegishli boshlang‘ich hujjat rasmiylashtirilib,
buxgalteriya hisobida aks ettiriladi.
Boshlang‘ich hisob hujjatlarining majburiy rekvizitlari quyidagilardir:
buxgalteriya hisobi sub’ektining nomi;
hujjatning nomi va raqami, u tuzilgan sana va joy;
xo‘jalik operatsiyasining nomi, mazmuni va o‘lchov birliklari ko‘rsatilgan miqdor o‘lchovi
(natura va pulda ifodalangan holda);
xo‘jalik operatsiyasini bajargan shaxslarning (shaxsning) identifikatsiya qilish uchun zarur
bo‘lgan familiyasi hamda ismi va otasi ismining bosh harflari yoxud boshqa rekvizitlari
ko‘rsatilgan holda lavozimlari nomi va imzolari.
Boshlang‘ich hisob hujjatlarini tuzgan hamda imzolagan shaxslar ularning o‘z vaqtida,
to‘g‘ri va ishonchli tuzilishi, shuningdek buxgalteriya hisobida aks ettirish uchun belgilangan
muddatlarda topshirilishiga javobgardir.
Boshlang‘ich hisob hujjatlari elektron hujjat tarzida tuzilishi va taqdim etilishi mumkin.
Boshlang‘ich hisob hujjatlariga xo‘jalik operatsiyasi ishtirokchilari tomonidan
tasdiqlanmagan tuzatishlar kiritilishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Bank va kassa-pul hujjatlarida
tuzatishlar hamda o‘chirib yozishlarga yo‘l qo‘yilmaydi.
Boshlang‘ich hisob hujjatlari, buxgalteriya hisobi registrlari, moliyaviy hisobot va boshqa
hisobotlar, shuningdek buxgalteriya hisobini tashkil etish hamda yuritish bilan bog‘liq boshqa
hujjatlar qonun hujjatlarida belgilangan muddatlar mobaynida, biroq hisobot yilidan keyin
kamida besh yil buxgalteriya hisobi sub’ekti tomonidan saqlanadi.
